"Mẹ và quả" là một trong những bài thơ tiêu biểu của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, trích từ tập thơ "Mặt trời của em bé". Bài thơ sử dụng hình ảnh ẩn dụ độc đáo và ngôn ngữ giản dị, mộc mạc để ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, cao đẹp.

Mở đầu bài thơ, tác giả giới thiệu hình ảnh "vườn cây" và "quả". Vườn cây là nơi mẹ vun trồng, chăm sóc, còn quả là thành quả của sự lao động miệt mài ấy. "Quả" ở đây không chỉ là những trái cây chín mọng mà còn là ẩn dụ cho những đứa con do mẹ sinh ra và nuôi dưỡng.

Hai khổ thơ tiếp theo, tác giả miêu tả hình ảnh "quả" qua các thời kỳ sinh trưởng. Từ "quả non" xanh mướt, "lòng ta rộn rã" đến "quả chín" vàng ươm, "mẹ già rồi". Hình ảnh "quả" gắn liền với hình ảnh "mẹ", thể hiện sự trưởng thành của con đi kèm với sự già yếu của mẹ.

Mẹ dành cả cuộc đời để vun trồng, chăm sóc cho con. Khi con còn nhỏ, mẹ thức trắng đêm, dỗ dành con từng tiếng ru. Khi con lớn, mẹ lo lắng cho con từng bước đi, từng nhịp thở. Mẹ hy sinh tất cả, chỉ mong con được hạnh phúc.

Tình cảm của mẹ dành cho con được ví như "mưa rào", "mưa nhỏ", "mưa dầm". Mưa là nguồn sống cho cây, giúp cây sinh trưởng và phát triển. Tình yêu thương của mẹ cũng vậy, là nguồn sống giúp con nên người.

Khổ thơ cuối cùng, tác giả bộc lộ trực tiếp tình cảm của mình dành cho mẹ. "Con yêu mẹ" - ba tiếng nói giản dị nhưng chứa đựng biết bao tình cảm thiêng liêng. "Mẹ già rồi" - câu thơ như lời nhắc nhở bản thân phải trân trọng thời gian bên mẹ, phải yêu thương và báo hiếu mẹ khi còn có thể.

"Mẹ và quả" là một bài thơ giàu cảm xúc, ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, cao đẹp. Bài thơ đã khơi gợi trong lòng người đọc những tình cảm tốt đẹp, biết yêu thương và trân trọng mẹ hơn.

Bài viết thể hiện những cảm xúc:

• Biết ơn, trân trọng công lao sinh thành, dưỡng dục của mẹ.
• Yêu thương, quý mến mẹ.
• Hối hận, nuối tiếc vì những lúc chưa ngoan ngoãn, hiếu thảo với mẹ.
• Mong muốn được báo hiếu mẹ khi còn có thể.

Bài viết sử dụng những biện pháp tu từ:

• Ẩn dụ: So sánh "quả" với "con", "mẹ" với "vườn cây".
• Nhân hóa: "Mẹ già rồi", "mẹ đợi chờ được hái".
• Điệp ngữ: "Mẹ", "quả".
• Giọng điệu: Thể hiện tình cảm chân thành, sâu lắng.

Bài viết có thể được chia thành các đoạn như sau:

• Mở đầu: Giới thiệu hình ảnh "vườn cây" và "quả".
• Thân bài:
  • Miêu tả hình ảnh "quả" qua các thời kỳ sinh trưởng.
  • Tả tình cảm của mẹ dành cho con.
  • Bộc lộ trực tiếp tình cảm của mình dành cho mẹ.
• Kết luận: Khẳng định giá trị của bài thơ.