Cái Ngần là một truyện ngắn nổi tiếng do nhà văn Nguyễn Huy Thiệp viết. Xuyên suốt toàn bộ cuốn sách, nhân vật trung tâm là cái Ngần. Đó là một cô gái mười bảy tuổi ngây thơ và trong sáng, nhưng cuộc sống đã dạy cho cô những bài học khó khăn. Cô trở thành một nạn nhân của xã hội mà mình đang sống, nơi đàn ông thường xuyên làm tình và bỏ rơi phụ nữ.

Câu chuyện xoay quanh cuộc đời của Ngần, kể từ khi sinh con trai tên Đản và bị gia đình chồng đuổi đi. Cô phải đối mặt với nhiều thách thức và thử thách, bao gồm việc cố gắng nuôi con một mình, đấu tranh để vượt qua sự kỳ thị xã hội và nỗi đau tinh thần do hành vi bội bạc của người yêu cũ gây ra. Thông qua những trải nghiệm này, Ngần bắt đầu nhận thức rõ hơn về bản thân cũng như vị trí của mình trong cộng đồng.

Truyện lấy bối cảnh nông thôn Việt Nam giai đoạn sau chiến tranh, phản ánh những vấn đề thời đại và vai trò giới tính tồn tại ở thời điểm đó. Tác phẩm khai thác cuộc sống phức tạp, mâu thuẫn giữa niềm tin truyền thống và hiện đại, ảnh hưởng kết quả ra sao tới cuộc sống cá nhân và số phận mỗi con người?

Một khía cạnh quan trọng của câu chuyện là sử dụng các mô típ tự nhiên. Những chủ đề thiên nhiên xuất hiện dưới dạng thực vật, động vật và các yếu tố liên quan đến môi trường góp phần tạo nên bầu không khí u ám tràn ngập câu chuyện. Việc sử dụng hình tượng tự nhiên phục vụ mục đích kép - vừa miêu tả cảm xúc nội tâm của nhân vật, vừa nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường.

Nhìn chung, "Cái Ngần" là một kiệt tác ghi lại sự khắc nghiệt của vụ án trong thời hậu chiến ở nông thôn Việt Nam. Nó nắm bắt bản chất của xã hội bằng cách khám phá các chuẩn mực giới tính cứng nhắc và tác động tiêu cực của chúng lên cuộc sống của mọi người. Câu chuyện nhấn mạnh giá trị tinh thần kiên cường và sức mạnh của hy vọng ngay cả khi đối mặt với nghịch cảnh lớn nhất.