Thuốc lá là một “món” vô cùng quen thuộc trong đời sống, gần như đến đâu ta cũng có thể mua được nó và gần như ai cũng quen rất nhiều người sử dụng nó, nhưng tác hại của nó thật là khủng khiếp. Được trích trong “Từ thuốc lá đến ma túy-Bệnh viện” của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, văn bản “Ôn dịch, thuốc lá” mang đến cho chúng ta nhiều thông tin hữu ích cùng những lời cảnh báo về tác hại không thể lường thấu của thuốc lá. Ngay từ nhan đề, ta đã có thể có những hình dung về thông điệp mà tác giả muốn truyền tải.
“Ôn dịch” là bệnh truyền nhiễm cấp tính do cảm nhiễm dịch lệ gây ra, có đặc điểm bệnh tình nguy hiểm, lây lan mạnh. Ôn dịch chỉ dùng với những bệnh dịch không hcir lây lan mạnh mà còn vô cùng nguy hiểm cũng như khó chữa trị, để lại vô cùng nhiều hậu quả trong một thời gian dài ví dụ như những căn bệnh “khó chữa” như HIV/AIS hay sốt rét. Đó là cách dùng trong y học, còn trong đời sống khi dùng tới từ “ôn dịch”, người ta thường dùng như một danh từ để chửi mắng một điều gì hay một ai đó vô cùng đáng ghê tởm với một thái độ vô cùng căm ghét, tức giận. Dùng từ ôn dịch ở đây, tác giả có ý muốn thông báo rằng văn bản đang đề cập đến một vấn đề, một căn bệnh hết sức nguy hiểm, khó chữa trị, dễ lây truyền và với một thái độ vô cùng căm phẫn, ghê tởm.
Căn bệnh mà bác sĩ Nguyễn Khắc Viện muốn nói đến ở đây là gì, đó là thuốc lá. Thuốc lá không phải là một thứ gì xa lạ, thậm chí vô cùng quen thuộc với chúng ta và nó bị coi là một thứ ôn dịch. Thuốc lá cũng dễ gây nghiện, nhiều người đang sử dụng và không bỏ được trong khi tác hại của nó là vô kể, nó sinh bệnh cho nhiều người, kể cả người sử dụng trực tiếp hay không sử dụng, đây cũng là vấn đề khá khó để giải quyết trong tình trạng như hiện nay. Vì thế, thuốc lá chính là thứ ôn dịch. Nhưng tại sao tác giả lại không nói trực tiếp là “Thuốc lá là một thứ ôn dịch” hay “Một loại ôn dịch là thuốc lá” mà lại viết là “Ôn dịch, thuốc lá”? Nếu viết theo cách đó thì nhan đề đã quá rõ ràng, tường minh, không có gì là ấn tượng, đó cũng đơn thuần chỉ là câu thông báo hay định nghĩa, ta dễ lầm tưởng đây là một bài cung cấp thông tin về thuốc lá. Dấu phẩy được đặt giữa hai danh từ, tách nhan đề ra làm hai vế khiến cho câu có ý nhấn mạnh từ “ôn dịch”, nhấn mạnh thuốc lá chính là một loại ôn dịch vô cùng nguy hiểm cho sức khỏe và tiền bạc của con người. Dấu phẩy giống như một thái độ căm giận, phẫn nộ đối với thuốc lá hại người khiến tác giả không thể không đặt bút.
Qua nhan đề “Ôn dịch, thuốc lá”, người đọc không chỉ nhận được sự cảnh báo về sự nguy hiểm của thuốc lá, ý thức được đó là một thứ ôn dịch cần phải tránh xa mà còn nhận thấy được sự căm phẫn, tức giận vô cùng của một vị bác sĩ có lẽ đã chứng kiến nhiều cảnh tượng đau lòng do thuốc lá gây ra cho con người. Thêm vào đó, ta còn cảm thấy bản thân mình chưa đọc văn bản đã thấy rất ghét loại ôn dịch này.
Chỉ cần đọc đến nhan đề này, chúng ta đã cảm nhận được thuốc lá không phải là điều gì tốt lành mà thậm chí cảm thấy ghê tởm thuốc lá. Có lẽ điều này đã đạt được mục đích mà tác giả bước đầu muốn hướng đến, góp phần tạo thành công cho sức mạnh lan truyền thông điệp của văn bản.