Phép tu từ (bptt) là một công cụ quan trọng trong văn học, giúp tác giả truyền tải cảm xúc, ý nghĩa và tạo ra những hình ảnh sống động. Dưới đây là phân tích các phép tu từ trong các ví dụ đã cho:

a.
"Cá nhụ, cá chim cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đôi em quẫy trăn vàng chóe
Đêm thở, sao lùa nước Hạ Long"

- **Liệt kê**: "Cá nhụ, cá chim cùng cá đé" và "Cá song lấp lánh đuốc đen hồng" là những câu liệt kê các loại cá, tạo nên một bức tranh phong phú về sự đa dạng của các loài cá.
- **Nhân hóa**: "Đêm thở, sao lùa nước Hạ Long" là phép nhân hóa, làm cho đêm và sao trở nên sống động như con người, tạo cảm giác thiên nhiên hòa quyện với con người.
- **Ẩn dụ**: "đuốc đen hồng" có thể hiểu là ánh sáng lấp lánh của cá song, tạo nên hình ảnh đẹp và lạ mắt.

b.
"Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Dẫu biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim."

- **Ẩn dụ**: "giấc ngủ bình yên" là ẩn dụ cho sự ra đi thanh thản của Bác Hồ.
- **Hoán dụ**: "vầng trăng sáng dịu hiền" có thể là hình ảnh của sự thanh thản, yên bình, tượng trưng cho sự vĩnh cửu và thanh cao của Bác.
- **Tương phản**: "Dẫu biết trời xanh là mãi mãi / Mà sao nghe nhói ở trong tim" là sự tương phản giữa sự vĩnh cửu của trời xanh và nỗi đau mất mát trong lòng người.

c.
"Đứng lên thân cỏ cây rơm
Búa liềm không sợ súng gươm bạo tàn"

- **Ẩn dụ**: "thân cỏ cây rơm" tượng trưng cho những người nông dân, những người lao động bình dị.
- **Tượng trưng**: "Búa liềm" là biểu tượng của giai cấp công nhân và nông dân, "súng gươm bạo tàn" tượng trưng cho sự áp bức, bạo lực.
- **Đối lập**: "Búa liềm không sợ súng gươm bạo tàn" là sự đối lập giữa sức mạnh của người lao động và sự bạo tàn của kẻ thù.

d.
"Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng."

- **Ẩn dụ**: "Mặt trời của bắp" là ánh sáng mặt trời giúp cây bắp phát triển, "Mặt trời của mẹ" là đứa con, nguồn sống và niềm vui của mẹ.
- **So sánh**: Sự so sánh giữa hai "mặt trời" tạo nên hình ảnh đẹp và sâu sắc về tình mẹ con.

e.
"Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm"

- **Ẩn dụ**: "Bàn tay ta" tượng trưng cho sức lao động của con người.
- **Phóng đại**: "sỏi đá cũng thành cơm" là phép phóng đại, nhấn mạnh sức mạnh và khả năng của con người trong việc chinh phục thiên nhiên và tạo ra của cải.

Những phép tu từ này không chỉ làm cho ngôn ngữ trở nên phong phú và sinh động hơn mà còn giúp truyền tải những thông điệp sâu sắc và cảm xúc mạnh mẽ đến người đọc.