Nhận định của Chế Lan Viên về sự ra đời của bài thơ cho thấy ông nhấn mạnh quá trình sáng tạo nghệ thuật là một hành trình lâu dài và không thể xảy ra một cách ngẫu nhiên hay thần kỳ. Câu nói này có thể được giải thích theo nhiều khía cạnh:
1. Quy trình sáng tạo: Một bài thơ, giống như mặt trời mọc lên, không thể chỉ xuất hiện bất ngờ mà không có sự chuẩn bị. Nó là kết quả của rất nhiều đêm thao thức, tức là của những suy tư, cảm xúc, và quá trình trăn trở của người nghệ sĩ. Ở đây, Chế Lan Viên muốn nhấn mạnh rằng trước khi một tác phẩm ra đời, nhà thơ đã phải trải qua một quá trình tích lũy cảm xúc và ý tưởng.
2. Bối cảnh và nguồn cảm hứng: Mặt trời mọc lên sau những bóng tối của đêm, thể hiện rằng mỗi tác phẩm nghệ thuật đều có nguồn gốc và bối cảnh cụ thể. Nghệ thuật không chỉ đơn thuần là sự phát sinh của cảm hứng đột ngột mà còn là sự kết tinh của nhiều yếu tố như trải nghiệm sống, quan sát cuộc sống, và những cảm xúc sâu sắc.
3. Nghệ thuật và thực tại: Chế Lan Viên cũng phản ánh mối liên hệ giữa nghệ thuật và thực tại. Nghệ thuật giống như ánh sáng mặt trời, tuy lộ diện vẻ đẹp một cách rực rỡ nhưng lại ẩn chứa bên dưới những điều đã diễn ra trước đó. Điều này nhấn mạnh rằng, để hiểu và cảm nhận sâu sắc một tác phẩm nghệ thuật, người đọc cũng cần nhìn nhận đến quá trình hình thành và những dấu ấn của cuộc sống mà nó phản ánh.
4. Tôn trọng công sức sáng tạo: Bằng cách sử dụng hình ảnh "thao thức suốt đêm", Chế Lan Viên khẳng định tầm quan trọng của sự cống hiến, nỗ lực và kiên nhẫn trong quá trình sáng tác. Nó cũng là một lời nhắc nhở về việc tôn trọng những người sáng tạo nghệ thuật, vì họ đã phải trải qua nhiều khó khăn và thử thách để mang đến cho chúng ta những tác phẩm đẹp đẽ.
Tóm lại, nhận định của Chế Lan Viên về bài thơ là một lời nhắc nhở sâu sắc về quá trình sáng tạo nghệ thuật, sự chuẩn bị kỹ lưỡng và nguồn cảm hứng phong phú mà người nghệ sĩ đã bỏ ra để có được tác phẩm hoàn thiện.