Trong thời đại ngày nay, internet đã phát triển mạnh mẽ và cùng với đó là sự xuất hiện của rất nhiều mạng xã hội khác nhau. Một thực tế đáng chú ý là người trẻ hiện nay sử dụng mạng xã hội rất nhiều và phổ biến, dẫn đến vấn đề về văn hóa ứng xử trên mạng xã hội của giới trẻ.

Hiện nay, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống, được sử dụng rộng rãi bởi mọi người. Ở Việt Nam, có rất nhiều mạng xã hội phổ biến như Facebook, Zalo, Instagram,... với hàng triệu người dùng ở mọi độ tuổi. Mạng xã hội tạo ra một thế giới ảo cho con người có thể giao lưu và tương tác với nhau, từ đó hình thành nhiều cách ứng xử khác nhau, từ trang nhã và lịch sự đến thô lỗ.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Trước tiên, ý thức sử dụng mạng xã hội của con người chưa đủ tốt, đặc biệt là các bạn trẻ muốn chứng tỏ bản thân và thu hút sự chú ý. Sự nổi tiếng trên mạng xã hội đã tạo ra nhiều "ngôi sao" mới, khiến nhiều bạn trẻ theo đuổi. Một nguyên nhân khách quan khác là ảnh hưởng từ môi trường sống và thiếu giáo dục.

Việc sử dụng mạng xã hội đã gây ra nhiều hậu quả không lường trước được. Cuộc xung đột, tranh cãi và thậm chí bạo lực đã xảy ra do các tranh luận trên mạng xã hội. Ngoài ra, việc sử dụng quá nhiều mạng xã hội đã lãng phí thời gian và ảnh hưởng đến các hoạt động khác trong cuộc sống. Để khắc phục tình trạng này, mỗi người cần tự điều chỉnh và hạn chế việc sử dụng mạng xã hội, tập trung vào công việc khác. Chúng ta cũng cần có một cách ứng xử thông minh và văn minh trên mạng xã hội.

Mọi thứ đều có hai mặt, lợi và hại. Cách sử dụng và tận dụng chúng một cách hợp lí là lựa chọn của từng người. Hãy đóng góp những phần công nhỏ của chúng ta để xây dựng một xã hội ngày càng văn minh, lành mạnh và đẹp đẽ hơn.

• Thiếu hiểu biết và giáo dục: Nhiều người chưa được trang bị kiến thức về cách ứng xử văn hóa trên mạng hoặc chưa hiểu rõ tác động của hành vi của mình đến người khác.

• Ẩn danh: Mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến cho phép người dùng ẩn danh, điều này có thể dẫn đến hành vi thiếu trách nhiệm và thiếu tôn trọng.

• Thiếu kiểm soát và quản lý: Một số nền tảng mạng xã hội không có các biện pháp kiểm soát hiệu quả để ngăn chặn hành vi xâm phạm và thiếu văn hóa.

• Tính dễ tiếp cận và tức thời: Sự dễ dàng và nhanh chóng khi truyền tải thông tin qua mạng có thể dẫn đến việc người dùng không suy nghĩ kỹ lưỡng trước khi phát ngôn hoặc hành động.

• Ảnh hưởng của môi trường xung quanh: Nếu trong môi trường thực tế của một người, ứng xử kém văn hóa là phổ biến, họ có thể áp dụng những hành vi tương tự trên mạng.

• Sự thiếu đồng cảm: Việc không thể nhìn thấy hoặc cảm nhận được cảm xúc của người khác qua màn hình có thể làm giảm khả năng đồng cảm và dẫn đến hành vi thiếu tôn trọng

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, đặc biệt là internet, cùng với sự bùng nổ của các nền tảng truyền thông xã hội và sự phổ biến của các thiết bị kết nối mạng đã tạo ra những thay đổi căn bản trong đời sống văn hóa và xã hội. Văn hóa ứng xử trên không gian mạng ngày càng trở nên phức tạp và đôi khi không đạt chuẩn mực. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

1. Đắm chìm trong thế giới ảo: Một phần người dùng mạng xã hội, đặc biệt là giới trẻ, đã bỏ qua quy tắc đạo đức và chuẩn mực văn hóa trong cuộc sống thực chỉ để được nổi tiếng và chú ý trên mạng12. Họ thường tìm kiếm sự thể hiện và quyền lực thông qua việc tạo ra nội dung gây tranh cãi hoặc xúc phạm người khác.

2. Ảnh hưởng của môi trường kỹ thuật số: Công nghệ kỹ thuật số đã thay đổi cấu trúc cuộc sống kinh tế và xã hội. Số lượng người dùng internet và mạng xã hội ngày càng tăng, và họ dành nhiều thời gian hơn trực tuyến. Điều này tạo ra môi trường cho việc lan truyền thông điệp và hành vi không chuẩn mực34.

3. An ninh mạng và quy định pháp luật: Luật An ninh mạng đã quy định những hành vi bị cấm liên quan đến văn hóa ứng xử trên mạng, như xúc phạm danh dự, thông tin bịa đặt, hoạt động mại dâm, và tệ nạn xã hội5.

Để giải quyết vấn đề này, cần tăng cường nhận thức và giáo dục về văn hóa ứng xử trực tuyến, đồng thời thúc đẩy việc thực thi luật pháp và xây dựng môi trường trực tuyến lành mạnh và tôn trọng chuẩn mực văn hóa