Trong bài thơ "Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa" của Nguyễn Duy, bốn câu thơ: “Ngân Hà chảy ngược lên cao quạt mo vỗ khúc nghêu ngao thằng Bờm...bờ ao đom đóm chập chờn trong leo lẻo những vui buồn xa xôi” là những câu thơ giàu hình ảnh và cảm xúc, giúp người đọc cảm nhận rõ nét về không gian và thời gian của ký ức tuổi thơ, đồng thời thể hiện nỗi nhớ mẹ và sự hoài niệm về quá khứ.

Câu thơ đầu tiên: "Ngân Hà chảy ngược lên cao quạt mo vỗ khúc nghêu ngao thằng Bờm" diễn tả một hình ảnh thiên nhiên mơ mộng, huyền bí với "Ngân Hà" - dải ngân hà trên trời, được mô tả như đang "chảy ngược lên cao", tạo nên một sự tương phản với hiện thực thông thường. Đây là hình ảnh tưởng tượng đầy lãng mạn, mang đậm màu sắc thơ mộng, thể hiện sự huyền bí và sức mạnh của ký ức. "Quạt mo vỗ khúc nghêu ngao thằng Bờm" gợi nhớ về hình ảnh dân gian, sự ngây thơ và vui tươi của tuổi thơ, với hình ảnh "thằng Bờm" như một nhân vật trong câu chuyện cổ tích, mang đến cảm giác gần gũi và dễ chịu.

Câu thơ thứ hai: "bờ ao đom đóm chập chờn trong leo lẻo những vui buồn xa xôi" tiếp tục vẽ nên một bức tranh đồng quê với hình ảnh "bờ ao" và "đom đóm". Đây là hình ảnh quen thuộc của vùng nông thôn Việt Nam vào ban đêm, với ánh sáng yếu ớt của đom đóm tạo nên một không gian lung linh và bí ẩn. "Chập chờn" và "leo lẻo" gợi lên sự bất ổn và không chắc chắn của cảm xúc, làm nổi bật vẻ đẹp mờ ảo của cảnh vật. Những "vui buồn xa xôi" thể hiện sự hòa quyện của cảm xúc và ký ức, nơi mà những niềm vui và nỗi buồn của quá khứ trở nên mờ nhạt nhưng vẫn rất đáng nhớ.

Tính liên kết của các hình ảnh trong bài thơ không chỉ giúp tạo dựng một không gian thơ mộng mà còn phản ánh tâm trạng của nhân vật trữ tình. Sự kết hợp giữa hình ảnh thiên nhiên, ký ức tuổi thơ và cảm xúc nỗi nhớ mẹ cho thấy sự hòa quyện giữa thực tại và quá khứ. Bài thơ mang đến cho người đọc một cảm giác vừa gần gũi vừa lãng mạn, phản ánh sâu sắc tâm trạng của nhân vật khi nhìn lại quá khứ với nỗi nhớ mẹ và sự trân trọng đối với những ký ức đã qua.

Tóm lại, bốn câu thơ của Nguyễn Duy không chỉ tạo ra một bức tranh thiên nhiên đẹp mắt mà còn thể hiện nỗi lòng của nhân vật trữ tình. Hình ảnh thiên nhiên hòa quyện với cảm xúc cá nhân, tạo nên một bức tranh đầy màu sắc và cảm xúc, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về tình cảm và nỗi nhớ của nhân vật.