Trong cuộc sống, không ít lần chúng ta bắt gặp những câu nói như: “Tại trời mưa nên em đến muộn”, “Tại bạn ấy làm vậy nên em mới tức giận”,... Những câu nói ấy, dù là vô tình hay hữu ý, đều bộc lộ một tâm lý chung: né tránh trách nhiệm. Việc đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho người khác đã trở thành một thói quen khó bỏ, ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người, từ trẻ nhỏ cho đến người trưởng thành.

Tại sao con người lại có xu hướng né tránh trách nhiệm đến vậy? Có lẽ, một phần là do bản tính con người vốn không hoàn hảo, chúng ta thường tìm cách tự bảo vệ mình trước những sai lầm. Đổ lỗi cho người khác hay cho hoàn cảnh là cách dễ nhất để giảm nhẹ trách nhiệm và tránh những hậu quả tiêu cực. Ngoài ra, áp lực từ cuộc sống, công việc, gia đình cũng khiến nhiều người cảm thấy quá mệt mỏi để đối diện với những sai lầm của mình.

Tuy nhiên, việc né tránh trách nhiệm sẽ mang lại những hậu quả nghiêm trọng. Thứ nhất, nó làm kìm hãm sự phát triển của bản thân. Khi không dám đối mặt với sai lầm và rút ra bài học, chúng ta sẽ khó có thể trưởng thành và hoàn thiện hơn. Thứ hai, nó phá hủy các mối quan hệ xã hội. Việc liên tục đổ lỗi cho người khác sẽ khiến cho những người xung quanh cảm thấy thất vọng và xa lánh. Cuối cùng, nó tạo ra một xã hội thiếu trách nhiệm, nơi mà mỗi người đều tìm cách đổ lỗi cho nhau thay vì cùng nhau giải quyết vấn đề.

Để thay đổi tình trạng này, mỗi chúng ta cần rèn luyện cho mình ý thức trách nhiệm. Điều đó có nghĩa là dám nhận lỗi khi mình sai, dám đối mặt với hậu quả của những hành động của mình và chủ động tìm cách khắc phục. Chúng ta cũng cần học cách đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu rõ hơn về cảm xúc và suy nghĩ của họ.

Ngoài ra, gia đình và nhà trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục ý thức trách nhiệm cho trẻ em. Cha mẹ nên khuyến khích con cái của mình nói thật, dám nhận lỗi và chịu trách nhiệm về những hành vi của mình. Nhà trường cần xây dựng một môi trường học tập tích cực, nơi mà học sinh được khuyến khích tự lập, sáng tạo và dám nghĩ dám làm.

Tóm lại, việc né tránh trách nhiệm là một thói quen xấu cần được loại bỏ. Bằng cách nhận thức rõ về hậu quả của việc đổ lỗi và chủ động rèn luyện ý thức trách nhiệm, mỗi chúng ta có thể góp phần xây dựng một xã hội văn minh và tiến bộ hơn.