HS cần nêu được các ý chính sau đây:

a) Mở bài: Giới thiệu đoạn trích (xuất xứ, tác giả) và vấn đề nghị luận: những suy cảm của nhân vật trữ tình về cố hương và giá trị văn hoá, triết lí nhân sinh giản dị, sâu sắc toát lên từ văn bản.

b) Thân bài:

b.1. Những suy cảm của nhân vật trữ tình về cố hương

– Trong cảm nhận của nhân vật trữ tình “tôi”, cố hương gắn liền với những gì thanh bình (tất cả đã ngủ say), lãng mạn (vì sao ướt át) nhưng hoang sơ và lâu đời (những ngọn gió hoang mê dại).

– Cố hương cũng là những gì gần gũi và thân thiết nhất (ánh sáng đèn dầu mà ông bà tôi để lại, khúc ruột tôi đã chôn, tiểu sành đang xếp bên lò gốm).

– Đặc biệt, cố hương có một “nỗi buồn” – báu vật tinh thần cần được gìn giữ như bản sắc quê hương.

– Đoạn trích thể hiện tình cảm yêu thương, gắn bó thiết tha đối với quê hương của nhân vật trữ tình – hiện thân của tác giả (chú ý: điệp khúc (Tôi hát bài hát về cố hương tôi), chi tiết có tính biểu tượng (bài hát) tượng trưng cho những suy cảm của “tôi” về cố hương và những hình ảnh gần gũi (ánh sáng đèn dầu, khúc ruột, giun đất vại nước, bờ ao,...).

b.2. Giá trị văn hóa và triết lí nhân sinh

– Đoạn trích cho thấy giá trị văn hoá truyền thống của người dân Việt Nam: luôn hướng về quê hương – nơi chôn nhau cắt rốn; quê hương, trước hết, chưa phải là những cái cao sang mà là những gì gần gũi, đời thường nhất; quê hương gắn liền với những phong tục tập quán, những sinh hoạt đời sống đã sâu rễ bền gốc (Ví dụ:

tục chôn nhau thai,...).

– Đoạn trích thể hiện quan niệm của nhà thơ về đời sống: mỗi con người sinh ra, lớn lên, rồi khi chết cũng phải quay về với nơi chôn nhau cắt rốn; sự sống luôn luôn tái sinh không ngừng dưới những dạng tồn tại khác nhau.

c) Kết bài:

– Đoạn trích thể hiện những tình cảm yêu mến, gắn bó và những nghĩ suy của nhà thơ về cố hương.

– Đoạn trích cho thấy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc và những triết lí nhân sinh sâu sắc.