Những nỗi khốn khổ, tủi nhục của Chí Phèo: bần cùng hoá, lưu manh hoá và đẩy Chí vào chỗ chết / bị cự tuyệt quyền làm người. Trong đó, bị cự tuyệt quyền làm người là nỗi khốn khổ, tủi nhục lớn nhất HS có thể lí giải theo cách hiểu của riêng mình, miễn là lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục.

Qua việc xây dựng nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã tố cáo mạnh mẽ xã hội thực dân phong kiến tàn bạo đã cướp đi của người nông dân lương thiện cả nhân hình lẫn nhân tính; đồng thời, nhà văn đã phát hiện, khăng định và trân trọng bản chất tốt đẹp của những con người này ngay khi tưởng chừng họ đã bị biến thành quỷ dữ.