Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp ở Việt Nam, diễn ra từ năm 1897 đến 1914, đã để lại nhiều dấu ấn sâu sắc trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa và giáo dục. Dưới đây là những chính sách chính của thực dân Pháp trong giai đoạn này và mục đích cũng như tác động của chúng đến Việt Nam.

### I. Chính sách về chính trị

1. **Thành lập bộ máy quản lý**: Pháp thiết lập bộ máy cai trị từ trung ương đến địa phương, chia Việt Nam thành các tỉnh, huyện, được quản lý bởi các viên chức Pháp. Hệ thống chính quyền này nhằm tập trung quyền lực vào tay thực dân và kiểm soát chặt chẽ nhân dân.

2. **Kiềm chế và đàn áp**: Chính quyền thực dân thực hiện nhiều biện pháp đàn áp các phong trào yêu nước, sử dụng cảnh sát và quân đội để trấn áp các cuộc nổi dậy.

3. **Chính sách chia rẽ**: Pháp cố gắng chia rẽ các tầng lớp trong xã hội Việt Nam, đặc biệt là giữa các địa phương và các sắc tộc để dễ dàng cai quản.

### II. Chính sách về kinh tế

1. **Khai thác tài nguyên**: Pháp chú trọng vào khai thác tài nguyên thiên nhiên, bao gồm cao su, than đá, và các sản phẩm nông nghiệp như lúa, cà phê, và thuốc lá. Họ thiết lập các đồn điền và nhà máy để tăng cường sản xuất hàng hóa phục vụ nhu cầu của Pháp.

2. **Xây dựng cơ sở hạ tầng**: Để phục vụ cho việc vận chuyển hàng hóa và quân sự, Pháp đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt, cảng, và đường bộ.

3. **Đánh thuế**: Pháp áp đặt nhiều loại thuế nặng nề lên nhân dân, tạo ra nguồn thu cho ngân sách thuộc địa, đồng thời bóc lột tài nguyên của đất nước.

### III. Chính sách về văn hóa

1. **Xóa bỏ văn hóa truyền thống**: Thực dân Pháp xem thường văn hóa Việt Nam, cố gắng xóa bỏ các giá trị văn hóa truyền thống và thay thế bằng các giá trị văn hóa Pháp.

2. **Thúc đẩy văn hóa Pháp**: Pháp đã đưa ngôn ngữ và văn hóa Pháp vào hệ thống giáo dục và đời sống xã hội. Nhiều cuốn sách, tạp chí bằng tiếng Pháp được phát hành.

### IV. Chính sách về giáo dục

1. **Thành lập hệ thống giáo dục Pháp**: Pháp thành lập trường học với chương trình giảng dạy theo mẫu hệ Pháp, khuyến khích việc học tiếng Pháp và các môn học theo tiêu chuẩn Pháp.

2. **Giáo dục hạn chế**: Hệ thống giáo dục này chỉ phục vụ một số ít người dân thuộc tầng lớp trên, trong khi đại đa số dân cư không có cơ hội học tập và tiếp cận tri thức.

### V. Mục đích của các chính sách

- **Bóc lột tài nguyên**: Chính sách của Pháp nhằm tối đa hóa lợi nhuận từ tài nguyên và lao động của người Việt Nam phục vụ cho lợi ích của thực dân Pháp.
- **Thiết lập sự kiểm soát**: Những biện pháp chính trị và văn hóa giúp thực dân Pháp duy trì quyền lực và ngăn chặn các phong trào đấu tranh.
- **Tạo ra nguồn lao động rẻ**: Chính sách giáo dục và văn hóa nhằm đảm bảo rằng chỉ một số ít người Việt Nam được giáo dục theo cách có lợi cho thực dân, giữ cho đại đa số ở trạng thái ngăn cản truy cập vào tri thức.

### VI. Tác động của chính sách khai thác thuộc địa đối với kinh tế, xã hội Việt Nam

1. **Kinh tế**: Kinh tế Việt Nam bị biến đổi sâu sắc, trở thành nền kinh tế phục vụ cho nhu cầu của thực dân Pháp. Sản xuất nông nghiệp bị lệ thuộc vào các đồn điền và các sản phẩm hàng hóa phục vụ xuất khẩu, trong khi nền kinh tế tự cung tự cấp bị suy thoái.

2. **Xã hội**: Sự phân hóa xã hội diễn ra nhanh chóng, tạo ra sự bất bình đẳng lớn giữa tầng lớp thực dân và nhân dân Việt Nam. Phong trào đấu tranh giành độc lập và cải cách xã hội bắt đầu hình thành để phản kháng lại các chính sách của thực dân.

3. **Giáo dục và văn hóa**: Hệ thống giáo dục Pháp đã tạo ra một tầng lớp trí thức trẻ, nhưng cũng đồng thời làm mất đi nhiều giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam, gây ra khủng hoảng văn hóa trong xã hội.

Bằng những chính sách này, thực dân Pháp đã tạo ra một công cụ sắc bén để duy trì quyền thống trị và bóc lột nhân dân Việt Nam trong suốt giai đoạn thuộc địa.