Nhà văn Nguyễn Quang Thiều luôn được đánh giá là cây bút đa năng là sung sức, xuất hiện thường xuyên trên văn đàn, báo chí. Bên cạnh thơ, tiểu luận, dịch thuật, Nguyễn Quang Thiều sáng tác khá nhiều tác phẩm cho thiếu nhi, trong đó phải kể đến truyện ngắn “Bầy chim chìa vôi” mà em đã được đọc và tìm hiểu. Qua tác phẩm, em vô cùng ấn tượng về hai nhân vật Mon và Mên, từ những câu nói, hành động của hai bạn nhỏ, em cảm nhận được nhiều điều thú vị, ý nghĩa.

“Bầy chim chìa vôi” kể về tâm trạng của hai anh em Mên và Mon trong đêm mưa lũ kéo đến. Chúng lo lắng khi cơn mưa to kéo đến bầy chim chìa vôi non ở trên dải cát giữa bãi sông sẽ bị nước lũ nhấn chìm. Vì vậy, hai anh em Mên và Mon quyết định chèo đò ra sông vào giữa đêm để cứu giúp, mang bầy chim non vào bờ. Khi đến nơi, hai anh em nhìn thấy những cánh chim bé bỏng và ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước bay lên, tạo nên một dòng cảm xúc khó tả, cảm động bất ngờ trong lòng hai bạn nhỏ.

Đọc truyện ngắn, ta dễ nhận thấy dù là em nhỏ, nhưng Mon có những suy nghĩ, lo lắng xuất phát từ một cậu bé tốt bụng, biết quan sát, lanh lợi và đáng yêu. Cậu bé không thể chìm vào giấc ngủ vì lo cho những chú chim có thể bị dòng nước sông trong đêm mưa cuốn trôi, liên tục đặt cho anh những câu hỏi với chi tiết lặp lại: “anh bào…” đi kèm với các dữ kiện: mưa to không, nước sông lên có to không, bãi cát giữa sông đã ngập chưa, những con chìa vôi… Dù Mon đã tự nghĩ sang những câu chuyện vui vẻ khác, nhưng dường như tất cả chúng vẫn hướng suy nghĩ của em tới bầy chim chìa vôi trên sông, em rất lo tổ chim chìa vôi ở bãi cát giữa sông. “Những con chim chìa vôi non bị chết đuối mất”.

Nghĩ vậy, sự ngập ngừng đã dần trở nên quyết đoán, khiến Mon đưa ra đề xuất với anh Mên: “Hay mình mang chúng nó vào bờ?” và dần tự thành một câu nói khẳng định, quả quyết: “Mình phải đem chúng nó vào bờ, anh ạ”. Mon là một cậu bé mạnh mẽ, quả quyết, không thể bỏ rơi tổ chim chìa vôi trong đêm nước sông đang lên, từ những lo lắng đã biến thành quyết định. Quyết định đi cứu những chú chim non không đến từ anh Mên mà lại đến từ chính Mon điều này thể hiện sự dũng cảm, nhân hậu và lòng quyết tâm của Mon.

Người anh trai Mên xuất hiện trong truyện ngắn khá yên tĩnh, có phần cọc cằn và gắt gỏng, nhưng dường như bên trong đó lại là một cậu bé biết suy nghĩ, ấm áp và giàu lòng nhân hậu. Dễ dàng nhận thấy, tuy không đặt ra nhiều câu hỏi như em Mon, nhưng Mên vẫn trả lời những câu hỏi đó bằng một thái độ tỉnh táo, hóa ra cậu bé cũng không ngủ được, có lẽ vì cơn mưa, mà nhiều phần hơn có lẽ đến từ những lo lắng cho những chú chim ngoài dải cát. Mên cũng nằm im, cố đưa mình vào giấc ngủ, nhưng khi em Mon nhắc lại một lần nữa: “Tổ chim sẽ bị chìm mất”, Mên im lặng nhưng một lúc sau hỏi lại: Thế làm thế nào bây giờ? Mên là một cậu bé có một trái tim ấm áp ẩn sâu bên trong những lời nói có phần cục cằn, cáu kỉnh. Im lặng một phút sau khi em trai đưa ra quyết định đi cứu tổ chim, đưa ra câu hỏi “Đi bây giờ à?”, đây không phải một câu hỏi thể hiện sự chần chừ của Mên mà chỉ là một lời nói giúp em trai Mon chắc chắn về quyết định của mình, chắc chắn hai anh em sẽ đi cùng nhau.

Trải qua khoảng thời gian vật lộn trên sông cùng con đò, Mon và Mên đã đến được khu vực chim chìa vôi làm tổ, lúc này bình minh cũng bắt đầu ló rạng. Hai đứa trẻ chạy ngược lên đoạn bờ sông dối diện với dải cát, Mon thì tò mò về dải cát đã bị nhấn chìm hay chưa, anh Mên thì ngồi thụp xuống, căng mắt nhìn sát mặt sông, đến khi thấy trời sáng đủ để thấy bãi cát chưa bị nước ngập đến, hai anh em mới reo lên vì mừng rỡ. Lúc này, những chú chim chìa vôi non bắt đầu vỗ cánh bay lên không trung, những cánh chim đột ngột và ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước khổng lồ bay lên như huyền thoại trong mắt hai đứa trẻ. Hai anh em Mon và Mên im lặng chứng kiến cảnh này, trên gương mặt tái nhợt vì nước mưa lại hửng lên ánh ngày, trong lòng cũng từ đó mà dâng lên sự ấm áp, hạnh phúc. Mên lặng lẽ quay lại nhìn em, hai anh em nhận ra mình đã khóc, chúng thắc mắc vì sao lại khóc nhưng đều không thể lí giải được. Có lẽ đó là nước mắt của hạnh phúc, của niềm mong mỏi được đền đáp, hoặc chỉ đơn giản là giọt nước mắt cảm động vì bầy chim con. Nhưng tất cả những lí do đó đều thể hiện được cho người đọc sự ngây thơ, trong sáng, đáng yêu và đáng quý của hai anh em Mon và Mên.

Hai anh em Mon và Mên đều là những cậu bé dũng cảm, nhân hậu nhưng cũng vô cùng trong sáng, đáng yêu. Khung cảnh bầy chim chìa vôi bay lên từ bãi cát giữa sông đã tác động đến cảm xúc của hai đứa trẻ, đó là một cảnh đẹp, kì diệu và gỡ bỏ bao nhiêu lo lắng, chằn chọc của hai anh em, cũng chính là điều làm nên cái hay, cái đẹp của tác phẩm.