a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Vai trò của tri thức trong mối quan hệ với đam mê và sự bồi đắp tâm hồn của con người – Tri thức là con mắt của đảm mê và có thể trở thành hoa tiêu của tâm hồn (Benjamin Franklin).

b. Thân bài

b1. Giải thích: (1) Tri thức: Những hiểu biết của con người về sự vật, hiện tượng tự nhiên hoặc xã hội do học tập, trải nghiệm, tích luỹ,... mà có được; (2) Đam mê: Sự ham thích, có hứng thú, say mê đặc biệt với một điều gì đó đến mức dường như quên hết tất cả những việc khác; (3) Con mắt: Nghĩa gốc vốn để chỉ cơ quan giúp con người có thể nhìn thấy thế giới bên ngoài, trong câu văn này, con mắt mang nghĩa biểu tượng giúp con người biết nhận thức, định hướng,... trong cuộc sống. (4) Hoa tiêu: Người am hiểu tình hình, điều kiện đường thuỷ và đường không, giúp cho việc điều khiển tàu bè, máy bay hoạt động an toàn, trong câu văn được dùng với nghĩa ẩn dụ – giúp con người định hướng và tự điểu chỉnh bản thân trong hành trình xây dựng, bồi đắp tâm hồn. (5) Nội dung của câu nói: Khẳng định tri thức có vai trò quan trọng, giúp con người làm chủ niềm đam mê và định hướng cho họ trong quá trình bồi dưỡng tâm hồn.

b2. Khẳng định sự tích cực, đúng đắn của ý kiến “Tri thức là con mắt của đam mê và có thể trở thành hoa tiêu của tâm hồn.” (Benjamin Franklin), sử dụng lí lẽ, bằng chứng để phân tích, chứng minh bảo vệ suy nghĩ, quan điểm đã nêu

(1) Tri thức cho chúng ta “con mắt” để xác định và lựa chọn niềm đam mê cho bản thân. Con người thường có những đam mê. Trong số đó có những đam mê chân chính, hữu ích, là nguồn năng lượng dồi dào, mạnh mẽ, truyền cảm hứng để chúng ta vươn tới, nỗ lực chinh phục. Song cũng có những đam mê ngộ nhận, sai lầm, tội lỗi có thể đẩy con người vào vực thẳm của sự sa ngã; Sống trong niềm đam mê, con người thường hành động theo sự chi phối của tình cảm, cảm hứng, sự say mê quá đỗi, ít quan tâm đến việc hành động theo lí trí, cũng ít quan tâm đến khả năng thực sự của mình, vì vậy dễ bị mù quáng; Tri thức giúp chúng ta xác định đâu là niềm đam mê chân chính xứng đáng để theo đuổi, đâu là những “cái bẫy đam mê” cần phải tránh xa; Tri thức cho chúng ta “con mắt” để xác định liệu niềm đam mê của ta có thực sự phù hợp với chúng ta không để cân nhắc, điều chỉnh. Trị thức cho chúng ta một lí trí sáng rõ để “Nếu đam mê chở bạn đi, hãy để lí trí nắm lấy dây cương” (Benjamin Franklin). (2) Tri thức là “hoa tiêu” giúp chúng ta xác định con đường để chinh phục đam mê, bồi đắp tâm hồn: + Chinh phục đam mê, bồi đắp tâm hồn là một quá trình hành động của con người. Niềm đam mê cần được hiện thực hoá bằng những việc làm cụ thể. Để có thể thực hiện được điều ấy, chỉ sự say mê hưng phấn là chưa đủ. Cần có tri thức để vạch đường dẫn lối bước đi, giúp ta xác định mình sẽ bắt đầu bằng điều gì, thực hiện như thế nào, vì sao làm như vậy thì có thể thành công, những sai lầm nào có thể xảy ra trong quá trình thực hiện,... “Trí tuệ thông suốt cũng có nghĩa là đam mê thông suốt” (Blaise Pascal); Chinh phục đam mê, bồi đắp tâm hồn cũng là quá trình lâu dài, nhiều khó khăn, thử thách. Trở ngại có thể đến từ những yếu tố chủ quan, khách quan khác nhau. Tri thức giúp chúng ta có khả năng phân tích, xác định nguyên nhân, tìm cách khắc phục, cho con người niềm tin và sự kiên trì để đi theo con đường mình đã chọn. (3) Chứng minh, làm rõ ý kiến bằng các minh chứng: Nhận thức được vai trò quan trọng của tri thức, nền giáo dục của các quốc gia trên thế giới đều chú trọng bồi đắp, mở mang hiểu biết cho con người (phong trào diệt “giặc dốt” của chính quyền cách mạng ngay sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, quan điểm coi giáo dục là quốc sách hàng đầu của nhiều quốc gia trong đó có nước ta, các cột trụ học tập được đề xướng bởi UNESCO, tư tưởng học tập suốt đời,...); Những tấm gương của các nhà khoa học, các nhà hoạt động chính trị xã hội theo đuổi niềm đam mê nghiên cứu và cải tạo xã hội bằng con đường của sự mở mang tri thức, học tập không ngừng; Bối cảnh “thế giới phẳng” đã tạo cơ hội cho nhiều bạn trẻ mở rộng cánh cửa hiểu biết, chinh phục đam mê trong những lĩnh vực khác nhau: nghiên cứu, sáng tạo, trải nghiệm, bồi đắp tâm hồn thêm giàu có, phong phú, thu được những thành công; Một số bạn trẻ chưa biết sử dụng hiểu biết để định hướng cho đam mê và con đường tu dưỡng, xây dựng tâm hồn nên đã sa đà, lạc lối vào những đam mê sai trái, vi phạm chuẩn mực đạo đức, pháp luật,...

b3. Bình luận, liên hệ

(1) Tri thức, đam mê là hai trong số nhiều yếu tố làm nên vẻ đẹp của tâm hồn con người. Trong cuộc sống, cần tránh độc tôn: chỉ quan tâm đến tri thức mà nguội tắt đam mê, chỉ theo đuổi niềm say mê, hưng phấn mà không có định hướng hiểu biết. (2) Hãy làm bừng “con mắt” sáng của đam mê, sự tinh thông của “hoa tiêu” trong tâm hồn mình bằng cách nỗ lực học hỏi, khám phá, nâng cao hiểu biết, nuôi dưỡng ngọn lửa đam mê, kiên trì, bền bỉ theo đuổi con đường đã chọn; chia sẻ ngắn gọn trải nghiệm về giá trị, vai trò của tri thức trong việc định hướng, dẫn đường cho đam mê và hành trình xây đắp tâm hồn bản thân của cá nhân.

c. Kết bài: Khẳng định lại ý nghĩa của vấn đề nghị luận: Ý kiến giúp mỗi chúng ta có hiểu biết đúng đắn về vai trò của tri thức, trau dồi hiểu biết để làm chủ niềm đam mê và hành trình kiến tạo tâm hồn.