a. Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Đoạn trích diễn tả những trăn trở về cuộc sống và khát khao được sống trong hoà bình của tác giả Đặng Thuỳ Trâm). b. Thân đoạn: Làm rõ vấn đề nghị luận

(1) Nêu hoàn cảnh làm bộc lộ tâm trạng và tư tưởng của tác giả: xa gia đình đi chiến đấu, “đã hi sinh cuộc sống riêng mình” vì “nền Hoà bình độc lập” của đất nước, trời mưa làm tăng nỗi nhớ nhà và khát khao được sống trong hoà bình. (2) Nêu và phân tích tâm trạng của tác giả: + trăn trở về cuộc sống (càng sống và chiến đấu thì “càng thấy phức tạp”; nhận thấy con người có “nhiễu đòi hỏi quá”, “không bao giờ thoả mãn được cả”, “càng ngày càng muốn hoàn chỉnh, càng ngày càng lắm yêu cầu và trong những bước tiến lên ấy bao nhiêu là gai góc cản trở, nếu không vững trí bền tâm sẽ dễ dàng thất bại”; + tự an ủi, động viên mình (“nghĩ làm gì cho nhiều để rồi phải nặng những đau buồn”); + khích lệ bản thân hãy sống tích cực hơn nữa (“Hãy cứ tìm lấy những niềm vui đi, hãy cứ sống giàu lòng tha thứ, giàu sự hi sinh một cách tự giác đi. Đừng đòi hỏi ở cuộc đời quá nhiều nữa.”); + buồn nhớ gia đình (nhìn, nghe mưa mà “thêm buồn thấm thía” và “thèm khát vô cùng một cảnh sum họp của gia đình”, mong ước “có cánh bay về căn nhà xinh đẹp ở phố Lò Đúc để cùng ba má và các em ăn một bữa cơm rau muống và nằm trong tấm chăn bông ấm áp ngủ một giấc ngon lành”). Đó cũng là những trăn trở của những con người khi phải đối diện với cuộc sống phức tạp và đấu tranh để lựa chọn cho mình cách sống phù hợp, có ý nghĩa; tìm về với gia đình (dù chỉ là sự tìm về trong tâm tưởng) là tìm đến chỗ dựa tinh thần vững chắc để vượt qua những phức tạp, khổ đau mà con người đang phải chịu đựng. (3) Nêu và phân tích tư tưởng của tác giả: khát khao được sống trong hoà bình (thể hiện qua giấc mơ “thấy Hoà bình lập lại”, “trở về gặp lại mọi người”); suy ngẫm về giá trị của cuộc sống hoà bình và cuộc đấu tranh của dân tộc, trong đó có bản thân để đổi lấy Độc lập Tự do (ở bốn câu cuối). Đó là tư tưởng đúng đắn, sâu sắc của tác giả – một thanh niên giàu lòng yêu nước và đức hi sinh.

c. Kết đoạn: Khái quát được nghệ thuật của đoạn trích (tiêu biểu cho thể loại nhật kí) và những phẩm chất đáng quý của người viết (tỉnh táo, lạc quan, giàu lòng vị tha và đức hi sinh, yêu gia đình và khát khao hoà bình cho dân tộc,...).