a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Thái độ, cách ứng xử cần có của con người trước những sai lầm trong cuộc sống – “Đối diện như thế nào với sai lầm?” là một trong những câu hỏi mà cuộc sống luôn đặt ra và đòi hỏi chúng ta trả lời.

b. Thân bài

b1. Giải thích:

(1) Sai lầm: những suy nghĩ, hành động, việc làm, quyết định,... của con người trái với yêu cầu khách quan hoặc lẽ phải, dẫn đến những hậu quả nhất định.

(2) Vấn đề được nêu dưới dạng câu hỏi mở, gợi cho người đọc suy nghĩ về việc lựa chọn thái độ, cách thức ứng xử,... phù hợp, hiệu quả khi đứng trước những sai lầm của bản thân hay của người khác trong cuộc sống.

b2. Nếu suy nghĩ, quan điểm của bản thân về vấn đề nghị luận và sử dụng lí lẽ, bằng chứng để phân tích, chứng minh bảo vệ suy nghĩ, quan điểm đã nêu

(1) Nhận thức sai lầm là một phần của cuộc sống để bình tĩnh, chấp nhận đối diện và tìm cách khắc phục: + Cuộc sống luôn vận động, biến đổi không ngừng, tiềm ẩn những thử thách đối với nhận thức và hành động của con người. Các quy luật, yêu cầu khách quan của cuộc sống nhiều khi không tồn tại sẵn có mà là kết quả của quá trình khám phá, nhận thức dần dần, thậm chí là quá trình đóng góp, chinh phục của cả nhân loại. Mọi điều luôn luôn còn ở phía trước và nhiều điều trong số đó chưa từng có tiền lệ;+ Trong khi đó, hiểu biết, nhận thức, khả năng của con người có những giới hạn nhất định. Không ai là hoàn hảo. Mọi quyết định, hành động, ứng xử,... của chúng ta trong những hoàn cảnh nhất định đều dựa trên những điều ta đã biết, đã trải nghiệm và những gì ta trị nhận, phán đoán, đánh giá, tìm biết mới. Ở bối cảnh cần hành động, điều ta tìm hiểu được chưa chắc đã là chân lí, điều ta tin là phù hợp chưa chắc đã thực sự đáp ứng yêu cầu của thực tiễn khách quan. Tuy nhiên, chúng ta không thể ngồi chờ đến khi nào mình thực sự hiểu biết hết mọi chuyện, có đầy đủ mọi thông tin, tin tưởng chắc chắc rằng không còn bất cứ sai lầm nào xuất hiện mới ra quyết định hoặc thực hiện việc hành động vì ngay cả suy nghĩ này cũng là một sai lầm, thiếu thực tế! Vì vậy, trong cuộc sống, con người khó có thể tránh khỏi những vấp váp, những sai lầm, ngộ nhận,... Có thể nói, sai lầm dường như cũng là một phần tất yếu của cuộc sống – “Kẻ nào chưa từng mắc phải lỗi lầm cũng là kẻ chưa bao giờ thử làm việc gì cả” (Albert Einstein). Sống là hành động. Và trong khi hành động, bạn hay tôi đều có thể mắc sai lầm. Vậy cho nên cần nhận thức về điều này để bình tĩnh, lựa chọn cách thức đối diện với sai lầm một cách đúng đắn. (2) Học hỏi từ sai lầm để trưởng thành: + Cách thức học hỏi: Phân tích, tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sai lầm (do điều kiện khách quan chi phối, do các yếu tố chủ quan đến từ hiểu biết, trải nghiệm, định kiến,... của cá nhân); Tìm cách khắc phục, giải quyết hậu quả do sai lầm dẫn đến (bắt đầu giải quyết vấn đề từ đâu, cần dựa vào điều gì ở bản thân, cần sự trợ giúp từ ai,...); Nhìn thẳng vào sai lầm, không chống chế, né tránh trách nhiệm, không đổ lỗi cho người khác, cho hoàn cảnh; Nỗ lực, rèn luyện ý chí, sự tập trung cao độ để đứng dậy từ sai lầm, không sợ hãi trước sai lầm – “Sai lầm lớn nhất bạn có thể phạm phải trong đời là luôn sợ hãi mình sẽ phạm sai lầm”. Mọi sai lầm đều là tài sản, đều là bài học quý báu cho các bạn”. “Nếu bạn đang 25 tuổi, hãy cứ sai lầm đi. Đừng lo lắng. Ngã thì lại dậy. Bạn thất bại, bạn lại đứng lên” (Tỉ phú Jack Ma), “Sai lầm là cánh cổng của khám phá” (James Joice); Đúc rút kinh nghiệm và bài học cho bản thân từ những sai lầm; Bao dung với sai lầm của bản thân và người khác trong cuộc sống, tạo cơ hội cho mình và người khác được sửa sai,...; + Học hỏi từ sai lầm để trưởng thành là một quá trình liên tục, lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, biết vượt lên những lực cản từ chính bản thân;  Học hỏi từ những sai lầm giúp chúng ta tránh được những sai sót đáng tiếc, tránh mắc cùng một lỗi nhiều lần, giúp chúng ta lấy lại được cảm giác thanh thản, cân bằng,... (3) Chứng minh, làm rõ ý kiến bằng các minh chứng: Các nhà khoa học đã nỗ lực nghiên cứu, học hỏi, rút kinh nghiệm từ sai lầm của người đi trước và của chính mình để chinh phục những đỉnh cao mới. Thái độ của họ trước sai lầm là “Tôi chưa thất bại, tôi chỉ là tìm ra 10.000 cách mà sản phẩm chưa hoạt động” (Edison),... Nhiều cựu binh Mĩ tham chiến trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam đã bày tỏ sự ăn năn, nỗ lực khắc phục sai lầm. John Merson, một cựu binh Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam đã kể lại trong cuốn sách Những bài học chiến tranh sai lầm khủng khiếp khi nhận ra: “Chúng tôi đã bị lừa bởi những gì mà người ta nói về cuộc chiến”. Trở về từ chiến trường Việt Nam, John Merson đã phải đối diện với những đêm mất ngủ triền miên và ác mộng. Người cựu binh ấy đã trở lại Việt Nam, quay lại chiến trường xưa, nơi ông đã từng được lệnh cầm súng huỷ diệt cuộc sống để nói lời xin lỗi bằng hành động thiết thực. Cuốn sách Những bài học chiến tranh là một phần trong hành trình sửa chữa, khắc phục sai lầm đó – “Viết sách là một cuộc đối thoại không bao giờ kết thúc. Trước khi viết ra, bạn phải nói về nó. Khi đã viết xong, bạn lại nói về những mình đã viết. Tôi biết mình đã sai lầm và muốn làm đúng trở lại”... Những câu chuyện của nhiều người trẻ mắc sai lầm và đã đứng dậy từ sai lầm đó (ví dụ chuyện về nhân vật Hiếu PC, về Nguyễn Trung Thành – người thầy bước ra từ bóng tối,...); Những nhân vật trong tác phẩm văn học đã đối mặt như thế nào với sai lầm (Dế Mèn thức tỉnh từ Bài học đường đời đầu tiên – Tô Hoài, nhân vật người hoạ sĩ (truyện Bức tranh), nhân vật Lực (truyện Cỏ lau) – Nguyễn Minh Châu,...).

b3. Bình luận, liên hệ

(1) Hiện tượng không dám đối mặt với sai lầm, trượt dài trong sai lầm do thiếu hiểu biết, ý chí và bản lĩnh ở một bộ phận không nhỏ trong xã hội. (2) Tuy sai lầm trong cuộc sống là khó tránh khỏi, song không vì vậy mà thiếu cân nhắc, suy xét khi hành động, bởi lẽ có những sai lầm khó có thể trả giá. (3) Chia sẻ ngắn gọn trải nghiệm trong việc đối diện với những sai lầm của bản thân, từ đó học hỏi, rút kinh nghiệm và trưởng thành.

c, Kết bài: Khẳng định lại vấn đề nghị luận và rút ra bài học.