"Cái ngần" là một truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Nam Cao (tên thật là Trí Phương), một trong những tác giả tiêu biểu của văn học hiện thực phê phán Việt Nam trong những thập kỷ đầu thế kỷ 20. Dưới đây là thông tin về xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác và cảm hứng chủ đạo của truyện:

### Xuất xứ
Truyện ngắn "Cái ngần" được viết vào những năm 1930, trong thời kỳ đương đại mà Nam Cao hoạt động sáng tác. Tác phẩm này thuộc thể loại hiện thực phê phán, phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội và tâm tư con người trong bối cảnh xã hội phức tạp của Việt Nam lúc bấy giờ.

### Hoàn cảnh sáng tác
Nam Cao sống trong một xã hội đầy biến động với nhiều vấn đề như đói nghèo, áp bức, xung đột xã hội và sự nghèo nàn về tư tưởng. Dưới áp lực của các vấn đề xã hội và sự phân hóa giàu nghèo, ông đã tìm cách thể hiện những nỗi lòng và khát khao của con người qua các tác phẩm của mình. "Cái ngần" ra đời trong bối cảnh mà nhân dân đang đối mặt với nhiều khó khăn, và tác phẩm đã phản ánh chân thực cuộc sống khắc nghiệt của nhân dân.

### Cảm hứng chủ đạo
Cảm hứng chủ đạo trong "Cái ngần" là sự trăn trở về thân phận con người, nỗi cô đơn, sự đấu tranh giữa khát vọng và hiện thực cuộc sống. Chủ đề về thân phận người phụ nữ và những áp lực xã hội cũng được thể hiện rõ ràng qua tác phẩm. Nam Cao đã khéo léo lồng ghép các yếu tố tâm lý, tâm tư của nhân vật để tạo nên một bức tranh sắc nét về cuộc sống và những bi kịch mà con người phải đối diện.

Truyện ngắn này không chỉ đơn thuần kể chuyện mà còn là một tác phẩm nghệ thuật đậm chất văn hóa, phản ánh tâm hồn nhạy cảm và tình yêu thương sâu sắc của tác giả đối với những số phận chịu nhiều khổ đau trong xã hội.