Câu a: "Nửa chừng xuân thoắt gẫy cành thiên hương." (Nguyễn Du)
- Biện pháp: Nói giảm "gẫy cành" thay cho "chết".
- Hiệu quả: Tác giả sử dụng hình ảnh thiên nhiên để nói về cái chết của một người con gái trẻ, tạo nên một không khí buồn man mác, đầy tiếc nuối. Cái chết được ví như một cành hoa đang độ xuân thì bỗng nhiên bị gãy, gợi lên sự bất ngờ và đau xót.
Câu b: "Bác đã lên đường, theo tổ tiên." (Tố Hữu)
- Biện pháp: Nói giảm "chết" thành "lên đường", "theo tổ tiên".
- Hiệu quả: Cái chết của Bác Hồ được nói đến một cách nhẹ nhàng, trang trọng, như một cuộc hành trình về với cõi vĩnh hằng. Hình ảnh "lên đường" gợi ra sự thanh thản, yên bình, xóa đi nỗi đau mất mát.
Câu c: "Bỗng loè chớp đỏ. Thôi rồi, Lượm ơi!" (Tố Hữu)
- Biện pháp: Nói giảm "chết" bằng hình ảnh "chớp đỏ" và câu cảm thán ngắn gọn.
- Hiệu quả: Cái chết của Lượm được miêu tả qua một hình ảnh rất ngắn gọn nhưng đầy ám ảnh. Tiếng "chớp đỏ" tượng trưng cho một khoảnh khắc dữ dội, bất ngờ, báo hiệu sự ra đi của một sinh linh nhỏ bé.
Câu d: "Ông mất năm nào? Ngày độc lập, Buồm cao đỏ sóng bóng cờ sao. Bà về năm đói làng treo lưới, Biển động, Hòn Mê giặc bắn vào." (Mẹ Tơm, Tố Hữu)
- Biện pháp: Không sử dụng từ ngữ trực tiếp nói về cái chết, mà gợi tả qua những sự kiện lịch sử và hoàn cảnh sống khó khăn.
- Hiệu quả: Tác giả đã khéo léo lồng ghép cái chết của nhân vật vào dòng chảy của lịch sử và cuộc sống. Cái chết của ông và bà được đặt trong bối cảnh chiến tranh, đói kém, tạo nên một nỗi buồn da diết, thấm đẫm chất nhân văn.