Bài thơ "Nỗi niềm chinh phụ" (hay còn gọi là "Chinh phụ ngâm") của Đoàn Thị Điểm là một tác phẩm nổi bật trong văn học Việt Nam, thể hiện tâm tư, tình cảm của người phụ nữ trong bối cảnh chiến tranh và nỗi nhớ chồng. Đoạn thơ bắt đầu với hình ảnh người chinh phụ đang nhớ chồng. Cảnh vật xung quanh được khắc họa với thời tiết và không gian u ám, làm nổi bật tâm trạng buồn bã. Ở đây, tác giả sử dụng hình ảnh "chinh phụ" giữa cảnh chiều tà, gợi lên sự yên tĩnh, tĩnh mịch. Những yếu tố thiên nhiên như gió, mây, trăng... cùng với cảm giác se lạnh tạo thành một bức tranh thơ mộng nhưng cũng đầy ảm đạm. Trong không gian tuyệt vọng ấy, cảm xúc của người phụ nữ hiện lên rõ nét: nỗi nhớ chồng tha thiết, nỗi buồn vì không biết tin tức của người yêu. Luồng lặp của câu từ thể hiện sự day dứt và nỗi nhớ không nguôi. Cách dùng hình thức đối và các từ ngữ gợi hình ảnh làm sâu sắc thêm cảm xúc của nhân vật.Tâm tư chinh phụ không chỉ dừng lại ở nỗi nhớ mà còn chạm tới nỗi lo âu, nỗi đau bị bỏ rơi. Cảm xúc buồn bã ấy càng mạnh mẽ khi hình ảnh người chinh phụ đối diện với thực tại khắc nghiệt của cuộc chiến. Đoàn Thị Điểm sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, mỗi khổ bốn dòng, tạo nên âm điệu nhạc tính và dễ đi vào lòng người. Hình ảnh thiên nhiên và không gian được sử dụng để phản ánh tâm tư nhân vật. Những yếu tố như gió, mây hay ánh trăng không chỉ là cảnh vật mà còn là trạng thái tinh thần của người chinh phụ. Cách sử dụng ngôn từ tinh tế, giàu hình ảnh và cảm xúc giúp người đọc có thể đồng cảm sâu sắc với nỗi niềm của nhân vật. Hai khổ thơ đầu của "Nỗi niềm chinh phụ" không chỉ là sự khắc họa chân thực hình ảnh người phụ nữ trong xã hội phong kiến mà còn thể hiện sâu sắc tâm trạng của họ trong bối cảnh chiến tranh. Qua đó, Đoàn Thị Điểm đã bộc lộ được nỗi nhớ, nỗi đau và lòng mong mỏi gặp lại người yêu của người chinh phụ, từ đó lan tỏa giá trị nhân văn và tình cảm gia đình trong tác phẩm.