Chi tiết trên trích từ "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố, mô tả cảnh Nghị Quế và bà Nghị hống hách, khinh miệt nhân vật Tý và gia đình chị Dậu. Đoạn này diễn tả cảnh người nhà phú hộ cưỡng ép cái Tý ăn thức ăn thừa của chó, thể hiện sự bất công và phân biệt giai cấp mạnh mẽ. Để so sánh với "Một bữa no" của Nam Cao, ta có thể thấy những điểm tương đồng và khác biệt về mặt nội dung và phong cách miêu tả nhân vật.
So sánh chi tiết:
1. Chủ đề và hoàn cảnh:
"Tắt đèn": Cảnh cái Tý bị ép ăn thức ăn thừa cho chó gợi ra sự tàn ác của giai cấp thống trị đối với tầng lớp nông dân nghèo. Đoạn văn tập trung vào việc lột tả sự hạ thấp nhân phẩm của người nghèo, trong đó Nghị Quế và bà Nghị coi người nghèo chẳng đáng giá hơn con vật nuôi. Hành vi áp bức và sự nhục mạ, coi khinh phẩm giá con người là nổi bật.
"Một bữa no": Nhân vật Trương Thi là một anh nông dân nghèo, tuy nhiên, anh đã có một bữa ăn no đầy đủ, khiến người đọc suy ngẫm về cảnh đói nghèo và sự thèm khát miếng ăn của người nghèo. Chi tiết Trương Thi ăn một bữa no lột tả nỗi khổ vì cái đói, đồng thời cũng là sự hối hận vì ăn uống quá nhiều mà không thể làm việc, từ đó phản ánh một xã hội bất công và nghèo đói.
2. Nhân vật:
"Tắt đèn": Nhân vật Nghị Quế và bà Nghị thể hiện rõ nét tính cách tàn bạo, độc ác, coi thường người nghèo. Họ không chỉ khinh miệt, mà còn tỏ ra cay nghiệt, bắt buộc Tý ăn "cơm thừa của chó", đẩy con người xuống hàng thấp hơn cả súc vật. Trong khi đó, cái Tý và chị Dậu bị đặt vào tình huống không thể chống đỡ, chỉ có thể cúi đầu chấp nhận.
"Một bữa no": Nhân vật Trương Thi, dù nghèo đói, vẫn giữ được một phần nhân phẩm của mình. Nam Cao không miêu tả sự tàn ác trực tiếp từ giai cấp thống trị như Ngô Tất Tố, mà tập trung vào sự khổ sở, nhu cầu cơ bản của con người khi đói. Tuy nhiên, cái khổ vì cái đói và sự nhục nhã khi thèm ăn cũng là một dạng ám chỉ sự áp bức gián tiếp của xã hội đối với người nghèo.
3. Sự khinh miệt và phẩm giá con người:
"Tắt đèn": Sự khinh miệt rõ ràng hơn, trực diện hơn. Nghị Quế và bà Nghị trực tiếp dùng những lời lẽ nhục mạ cái Tý, không chỉ đe dọa mà còn làm tổn thương nhân phẩm của bé. "Cơm chó" và "ăn thừa cơm chó" là những hình ảnh biểu trưng mạnh mẽ cho sự đối xử tàn nhẫn của người giàu với người nghèo.
"Một bữa no": Tuy cũng có yếu tố sự khinh miệt ngầm, nhưng chủ yếu qua tình huống mà Nam Cao tạo ra. Trương Thi bị xã hội đẩy vào tình thế phải "no một bữa" vì quá đói, nhưng sau đó phải trả giá bằng sự mất khả năng lao động, từ đó biểu đạt sự bi thảm của cuộc đời người nghèo.
4. Phong cách miêu tả:
Ngô Tất Tố: Phong cách miêu tả trực tiếp, gay gắt. Ông không ngần ngại thể hiện sự tàn bạo qua lời nói và hành động của các nhân vật thuộc tầng lớp thống trị. Qua đó, người đọc dễ dàng cảm nhận được sự bất công và nỗi đau khổ của người nông dân nghèo.
Nam Cao: Phong cách miêu tả có phần nhẹ nhàng và tinh tế hơn, qua những tình huống đời thường, Nam Cao để cho người đọc tự cảm nhận nỗi khổ của nhân vật. Ông không chỉ miêu tả sự đói khổ mà còn khai thác sâu sắc tâm lý con người.
K