Đọc văn bản và thực hiện yêu cầu

I. Đọc

Đọc văn bản và thực hiện yêu cầu
Con tàu xé sóng lách màn đêm vào khu vực Ba Kè. Đồng hồ chỉ bốn giờ sáng. Đại tá Chấn khoát một vòng tay về phía mông lung đen ngòm nói rằng nếu ban ngày sẽ thấy sắc nước đại dương không thẫm đen mà là màu nước hến.

Dần dà chút nữa sẽ chuyển sang màu lam. Những sắc độ mà đại tá Chấn vừa nói ấy là chỉ dấu của độ sâu của thềm lục địa. Độ thẫm đậm xanh đen là khoảng sâu hun hút từ ngàn thước nước trở lên. Sắc lờ đờ nước hến kia cỡ vài chục mét.

Còn sắc lam bằng mắt thường có thể thấy những rặng san hô chĩu chịt với nhiều sắc độ bắt mắt. Những bãi san hô mênh mông ít cũng là chục cây số vuông nhiều thì  hàng chục cá biệt có tới cỡ trăm km2 và không đầu thì cuối hoặc ở giữa thể nào cũng nhô lên, tuỳ theo mớn thủy triều một khoảng đá san hô cỡ vài chục mét mà bây giờ ta vẫn quen gọi là đảo chìm.

Thi sĩ Trần Đăng Khoa thực và ảo khi viết về hiện trạng ấy bằng những câu rất gợi: Đảo hiện dần trong màu nước xanh lam/ cái giọt máu dưới ngầu ngầu bọt sóng/ Tổ quốc ơi, tiếng chúng tôi kêu lên mà mắt chúng tôi nhìn xuống...

Đảo chìm chỉ là phần nhỏ nhoi của tảng băng san hô khổng lồ. Những nước phát triển như Nhật Bổn chả hạn vớ được những dạng đảo chìm như thế quá bằng vớ được kim cương. Một hệ thống đài cọc hàng chục hàng trăm mét sẽ xuyên sâu xuống lớp san hô. Rồi giằng rịt với hệ thống đài cọc ấy là liên kết những loại vật liệu hiện đại chịu mặn lẫn chịu nhiệt, chịu được cả động đất.

Tàu đặc chủng, lẫn máy bay trực thăng nào mà vuợt hàng trăm cây số để cứu anh em trong lúc trời biển cùng hiệp đồng tạo trận cuồng phong? Vĩnh biệt các thủ trưởng. Vĩnh biệt đất liền... Đó là những bức điện cuối cùng mà Sở Chỉ huy Quân chủng nhận được...

Đó chính là hệ thống móng để đỡ những thành phố nổi những sân bay trên biển thênh thang như cỡ Kasai mà bây giờ nhiều khách đi xa vẫn thường quá cảnh ở Nhật.

Xung quanh những thành phố những sân bay trên biển ấy chỉ là biển suông thôi chứ chưa nói quanh những đảo chìm những bãi san hô của Trường Sa có vô vàn chỉ dấu của dầu khí thì còn quý giá còn đắc địa đến dường nào!

Viết đến đây lại ập về cảm giác kính phục trước tầm biệt nhỡn của tướng Giáp Văn Cương và sự dũng cảm, quên mình của các chiến sỹ Hải quân. Nếu không mưu trí chủ động nhanh tay nhanh mắt trong việc giữ đảo giữ biển thì thời điểm cam go nhạy cảm 21 năm trước rất nhiều đảo chìm của Việt Nam sẽ rơi vào tay kẻ khác.

Vậy nên hàng bao năm nay trên hàng chục đảo chìm ấy, đội hình của lính thủy quân Vùng IV đã lần lượt thay phiên nhau mà trấn giữ ngõ hầu mai kia sẽ làm thủ tục bàn giao cho thế hệ tương lai những khoảng biển cạn đắc địa lẫn đắc hải ấy.

Các thế hệ Việt tương lai còn đi đâu hơn là nhoài ra biển? Ra cái chỗ cái nơi mà tạo hoá đã dọn sẵn bằng cái nền thoai thoải của thềm lục địa chủ quyền. Đến cái nơi mà những năm cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI này, những người lính đảo chài chãi  ngày đêm từng giữ gìn nâng niu cái giọt máu dưới ngầu ngầu bọt sóng ấy!

Và không chỉ có mồ hôi và sức trẻ hoà cùng biển mặn. Còn là máu! Máu của nhiều lính thủy Việt đã tưới xuống những rặng san hô Ba Kè này.

Khu vực Ba Kè không cồn không nhô lên những mỏm để tạo nên thứ đảo chìm nhưng thế đắc hải đã tạo ra một độ sâu vừa phải cho phép những chòi canh lênh khênh trên đó mà bây giờ ta quen gọi là nhà giàn. Bao nhiêu nhà giàn, tôi có con số nhưng chả thể tiện tay biên ra đây mà chỉ biết rằng từ vị trí nọ đến vị trí kia trên khoảng biển bao la của thềm lục địa, các vị trí nhà giàn đủ sức xây lưng lại với nhau vây bọc nhau tạo thành thế trận để giữ cho chủ quyền đất nước những khoảng san hô quý giá mà tiềm ẩn quanh đó những mỏ dầu túi khí.

Khoảng chỉ là cách nói kiểu gọi nôm của cum từ mà từ năm 1988 Chính phủ đã đặt cho nó một cái tên Cụm Kinh tế Khoa Học Dịch Vụ Trên Thềm Lục Địa Phía Nam. Không xa nhà giàn phía trong kia là lênh khênh những giàn khoan của  những Bạch Hổ những Đại Hùng.

Biển đã tờ mờ. Tôi cứ dõi mãi cặp mắt đã nhập nhèm vào cái đốm sáng chiếu ra từ chỗ lênh khênh kia. Khoảng biển giữa con tàu chúng tôi tới cái chòi tít mù kia sáng nay tự dưng sóng dồi lắc một cách dữ dằn. Bây giờ là ximăng cốt sắt là sàn tường bê tông  nhưng hơn mươi mười lăm năm trước, những căn chòi canh biển ấy kém kiên cố và xây cất không được hiện đại như bây giờ.

Thử tưởng tượng một tiểu đội loanh quanh trên cái sàn diện tích hơn 50 m2 quanh năm suốt tháng ngó lên là trời trông ngang là nước. Định kỳ tiếp tế, có thời điểm tàu ra sóng lớn xuồng không cặp vào chòi được. Bên tàu ngó sang bên chòi mà rưng rưng nước mắt. Liệu tình cảnh ấy có lặp lại không?

Danh sách vào chòi đã được xướng lên qua loa phát thanh. Không thấy tên tôi. Đúng hơn không có một nhà báo nào được vào nhà giàn cả! Chủ nhiệm chính trị đại tá Chấn xua như xua tà những anh mè nheo đòi vào nhà giàn rằng sóng lớn quá rất nguy hiểm! Tại sao anh đi được? Đại tá Chấn  thoăn thoắt mặc áo phao đang cáu nhưng phì cười các nhà báo khác chúng tôi khác...

Cái khác ấy là con xuồng thả xuống hệt như chiếc lá dềnh lên trụt xuống khủng khiếp khác hẳn những lần chúng tôi cập xuồng vào đảo. Dường như biển không chấp nhận thứ để đua cùng sóng lớn là chiếc xuồng bé tẻo teo này. Bộ phận công tác trên tàu hội ý hay đợi để bớt sóng hẵng vào? Nhưng số đông gay gắt rằng theo kinh nghiệm cơ mầu này sóng còn duềnh cả ngày chứ chả thể bớt vậy nên chỉ có hai tình huống. Một là không vào nhà giàn nữa, số quà tặng và chỉ thị thì sau này chuyển và truyền đạt cho anh em cũng được. Hai là phải khéo léo mưu trí mà vào! Phương án 2 được nhanh chóng thông qua.

Biển vẫn làm trò tung hứng chiếc xuồng như một thứ đồ chơi mỏng manh. Trầy trật mãi mới có một người nhảy xuống được vào lòng xuồng. Rồi một người, một người nữa. Kia rồi, đại tá Chấn bằng cú nhảy khéo léo nhưng đã đổ ập được vào lòng xuồng...

Bây giờ tôi mới thấy quyết định của chỉ huy con tàu không cho cánh báo chí  tham gia là sáng suốt. Chỉ sơ sẩy một tẹo là lăn tòm xuống biển gây phiền hà cho anh em không biết ngần nào mà kể. Con xuồng có ca nô dẫn có lúc tưởng như mất hút trong núi sóng nhưng tài tình một chốc lại hiện ra. Một tình huống nữa là xuồng cập vào được chân nhà giàn, đoạn trần ai nữa là làm sao leo lên?

Nhưng bằng kinh nghiệm tốp CS hải quân trầy trật hồi lâu rồi cũng líu ríu đỡ nhau leo lên được. Khoảng non trưa may mắn sóng có bớt nên toàn bộ số hàng quà tặng đất liền chuyển cho nhà giàn Ba Kè đã được chuyển sang trót lọt!

Tôi đang nói đến cái nhà giàn không mấy kiên cố những năm xa chứ không phải loại nhà giàn thế hệ mới bây giờ có thể chịu được bão cấp 12 trên cả cấp 12! Những cơn bão năm 1990, 1996, 1999, và sau chót là năm 2000 đã lần lượt thụi và thốc những cú ác liệt vào nhà giàn. Đại tá Chấn kể lại sở chỉ huy quân chủng ở Hải Phòng có lúc lặng hẳn đi khi anh em một số nhà giàn điện về là chòi khó mà trụ được nếu cứ đà bão không thay đổi sức gió như thế này.

Không thay đổi tức là đang cấp 11, 12. Trời ơi thiên nhiên đang cuồng nộ mà sức nguời thì có hạn.

(Trích Khúc tráng ca nhà giàn, Phóng sự của Xuân Ba, Nguồn https://tienphong.vn/khuc-trang-ca-nha-gian-post159534.tpo)

Câu 1. Đoạn trích phóng sự Khúc tráng ca nhà giàn viết về vấn đề gì?

Câu 2. Tính phi hư cấu của đoạn trích phóng sự trên được thể hiện ở những yếu tố nào?

Câu 3. Khúc tráng ca nhà giàn đã sử dụng những biện pháp đặc trưng gì của thể loại phóng sự? Hãy chỉ ra một số dẫn chứng cụ thể.

Câu 4. Chi tiết nào của văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em? Vì sao?

Câu 5. Theo em, vấn đề nêu lên trong bài phóng sự có ý nghĩa như thế nào đối với xã hội hiện nay?