Bài thơ "Cảm hoài" của Nguyễn Du là một lời tự sự đầy tâm trạng, thể hiện nỗi lòng của một con người tài hoa nhưng lỡ bước vào dòng đời đầy biến động. Nét đặc trưng của bài thơ là sự hoài niệm về quá khứ huy hoàng và nỗi tiếc nuối cho hiện tại. Hình ảnh "đường xưa", "rừng xưa", "cung xưa" gợi lên một thời vàng son của đất nước, của những con người tài năng, sung sướng. Tuy nhiên, khung cảnh ấy đã trở thành quá khứ, đọng lại là nỗi buồn "xót xa" của tác giả. Giọng thơ trầm buồn, tiếc nuối nhưng không bi quan, mang theo một tinh thần lạc quan ẩn giấu. Những câu thơ như "Cửa bể mở ra thì lòng thật chán", "Cây cung bị gãy lòng tàn mất nửa" là lời khẳng định ý chí kiên cường, không khuất phục trước số phận. Bài thơ "Cảm hoài" không chỉ là lời tự sự của riêng Nguyễn Du mà còn là tiếng lòng của biết bao người tài hoa, dám sống, dám yêu, dám khát khao trong dòng chảy biến động của lịch sử.