Trong hai câu thơ "Đất nước bốn nghìn năm / Vất vả và gian lao", ta có thể nhận thấy một số biện pháp tu từ nổi bật góp phần làm nổi bật ý nghĩa và cảm xúc của bài thơ.

1. **Biện pháp điệp từ**: Câu thứ hai chứa hai từ "vất vả" và "gian lao" đều chỉ những khó khăn, thử thách mà con người và đất nước đã trải qua. Việc lặp lại cấu trúc này không chỉ tạo ra âm điệu hài hòa mà còn nhấn mạnh tính chất khắc nghiệt, gian truân của lịch sử đất nước.

2. **Biện pháp tương phản**: Cụm từ "Đất nước bốn nghìn năm" và "vất vả và gian lao" có thể được hiểu là một sự tương phản giữa thời gian dài của lịch sử (bốn nghìn năm) và những khó khăn mà con người đã trải qua. Điều này làm nổi bật ý chí và sức chịu đựng của dân tộc qua các thử nghiệm lịch sử.

3. **Biện pháp ẩn dụ**: "Đất nước" không chỉ đơn thuần là một khái niệm địa lý, mà còn mang nghĩa biểu tượng cho lịch sử, văn hóa và tinh thần của dân tộc. Qua đó, tác giả ngầm nhấn mạnh rằng sự tồn tại và phát triển của đất nước không chỉ đến từ yếu tố vật chất mà còn từ sự kiên cường của con người.

4. **Biện pháp lặp lại**: Việc nhắc đến "vất vả" và "gian lao" như những thuật ngữ cho thấy lịch sử không chỉ có những thắng lợi mà còn rất nhiều trở ngại, đau thương. Điều này xúc động lòng người, khiến độc giả cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị của tự do, độc lập.

Tóm lại, qua hai câu thơ, tác giả không chỉ đơn thuần truyền đạt thông điệp về lịch sử mà còn khéo léo sử dụng các biện pháp tu từ để khơi gợi cảm xúc và lòng tự hào về dân tộc, đồng thời tôn vinh những nỗ lực và hy sinh của nhân dân trong quá trình xây dựng và gìn giữ đất nước.