Bài làm:

Trong nền văn học Việt Nam giai đoạn trước Cách mạng, Nam Cao và Thạch Lam nổi bật với phong cách sáng tác hiện thực đầy sắc sảo và tinh tế, nhưng mỗi tác giả lại mang nét riêng độc đáo. Hai nhân vật trong truyện ngắn "Một bữa no" của Nam Cao và "Nhà mẹ Lê - Gió đầu mùa" của Thạch Lam thể hiện chân thực số phận và tâm hồn của người nghèo trong xã hội cũ. Qua cách miêu tả và xây dựng nhân vật, ta thấy được hai phong cách sáng tác và quan điểm nghệ thuật khác nhau giữa hai nhà văn.

Truyện ngắn "Một bữa no" của Nam Cao là câu chuyện đầy ám ảnh về nhân vật anh cu Lộ, một người nghèo khổ, luôn khao khát bữa ăn no nhưng không bao giờ được thỏa mãn. Nam Cao đã miêu tả hình ảnh anh cu Lộ một cách sắc lạnh, với sự thấu hiểu tận cùng về cái nghèo đói. Cuộc đời anh Lộ là một chuỗi dài những đói khát và tủi nhục, ngay cả trong bữa ăn của mình, anh cũng không được phép no đủ. Chính sự đói nghèo ấy đã khiến nhân vật trở nên cam chịu, thậm chí tê liệt về tinh thần. Đối với Nam Cao, cái đói không chỉ là sự thiếu thốn vật chất, mà còn là một “ngục tù” vô hình, biến người nghèo thành những con người câm lặng, thụ động và mất đi cả nhân phẩm. Anh Lộ chỉ ước một bữa no, điều đơn giản nhưng lại là một giấc mơ xa vời trong xã hội bất công.

Trong khi đó, truyện ngắn "Nhà mẹ Lê" trong tập "Gió đầu mùa" của Thạch Lam cũng viết về một gia cảnh nghèo khổ nhưng với cách miêu tả nhẹ nhàng, cảm thông và đầy nhân ái. Mẹ Lê là người mẹ nghèo, bệnh tật, và sống trong hoàn cảnh thiếu thốn. Khác với cách viết gai góc của Nam Cao, Thạch Lam thể hiện nhân vật mẹ Lê bằng giọng điệu mềm mại, để người đọc thấy được sự nhẫn nhục nhưng vẫn kiên cường. Mặc dù cuộc sống của mẹ Lê vô cùng khó khăn, bà vẫn có tình yêu thương sâu sắc dành cho con và sự kiên nhẫn đối diện với khó khăn. Thạch Lam không chỉ kể lại cuộc sống nghèo túng mà còn khơi dậy lòng trắc ẩn nơi người đọc, để họ nhận ra rằng ngay cả trong cái nghèo, người ta vẫn tìm thấy sự ấm áp của tình người.

Nếu so sánh hai nhân vật anh cu Lộ và mẹ Lê, có thể thấy rằng cả hai đều là những con người nghèo khổ, bị số phận đẩy vào hoàn cảnh éo le. Tuy nhiên, cách tiếp cận của Nam Cao và Thạch Lam lại có sự khác biệt rõ rệt. Ở anh cu Lộ, Nam Cao đã phơi bày trần trụi hiện thực khắc nghiệt của cái nghèo, cái đói, khiến người đọc cảm nhận sâu sắc sự khổ sở và bế tắc của nhân vật. Trong khi đó, Thạch Lam lại chọn cách miêu tả đầy tình cảm, nhẹ nhàng khi viết về mẹ Lê, mang đến hy vọng và sự trân trọng đối với phẩm chất của người nghèo. Thông qua cách thể hiện khác nhau, cả hai nhà văn đã khắc họa chân thực hiện thực xã hội, để từ đó khơi dậy sự đồng cảm và suy ngẫm của người đọc.

Có thể nói, với "Một bữa no," Nam Cao chú trọng vào hiện thực nghiệt ngã và khắc họa sâu sắc cái nghèo như một thứ "xiềng xích" trói buộc nhân phẩm, còn Thạch Lam trong "Gió đầu mùa" đã tìm thấy ánh sáng nhân đạo, vẻ đẹp tình người ngay cả trong cảnh đời khốn khó. Chính sự đối lập này đã làm nên phong cách đặc trưng của mỗi tác giả, cho thấy văn học không chỉ là một bức tranh xã hội mà còn là nơi phản chiếu tâm hồn và tư tưởng của người nghệ sĩ.