Thời trang, mỹ phẩm Năm 1988, ngoài số người đi Hollywood để xây dựng công nghiệp điện ảnh. Ngần ấy người được khuyến khích đi Milan và Paris để học về thời trang, mỹ phẩm. Các tập đoàn như xe Kia, Samsung, Hyundai còn thuê cả ê-kip thiết kế của các hãng xe Đức như Mercedes, BMW làm việc cho họ, với tham vọng xuất khẩu xe sang Mỹ và châu Âu. Muốn bán cho Tây thì bao bì nhãn mác phải có óc thẩm mỹ của Tây, chứ kiểu” tròn tròn xinh xinh” của dân châu Á, tụi Tây không thích, không bán được. Có những năm, những mẫu xe của Hyundai bán chạy nhất ở Bắc Mỹ và châu Âu. Người Mỹ bắt đầu nhìn người Hàn với ánh mắt khác, ngưỡng mộ và ngạc nhiên, thích thú.Tài chínhNgoài ra, những sinh viên giỏi toán nhất được hướng theo ngành tài chính ở các đại học lớn trên thế giới, với tham vọng biến Seoul thành trung tâm tài chính như London, New York. Họ học ngày học đêm và kéo rầm rập về đất nước khởi nghiệp. Mọi người góp tiền vào nhau và các quỹ đầu tư ra đời, tự đi tìm kiếm các nhà máy mới khởi nghiệp be bé để rót tiền vào, tham gia vào quản trị. Không chỉ trích, đổ lỗi, mỗi cá nhân chỉ góp sức góp trí để xây dựng các doanh nghiệp lớn mạnh hơn, với tinh thần “giúp cho một người Hàn giàu có là cả dân tộc Hàn thêm giàu có“.Công nghệHệ thống bán lẻ Lotte phải có nghĩa vụ mang hàng hoá Hàn đi khắp nơi, Samsung bắt đầu tuyển dụng những sinh viên giỏi nhất châu Á về cho học bổng thạc sĩ miễn phí với điều kiện tốt nghiệp xong phải mấy năm phục vụ cho họ. Họ gom trí tuệ của cả châu Á để chinh phục thị trường điện thoại thông minh và máy tính bảng, cạnh tranh đối đầu với Apple, đối đầu với cả một tập thể trí tuệ thung lũng Silicone, cứ như Airbus của châu Âu cạnh tranh với Boeing vậy.Người Hàn Quốc, dù dân thường hay sếp lớn, tất tần tật mọi thứ họ dùng phải Made in Korea. Dù lúc sản phẩm kém cỏi còn xấu xí và đầy lỗi của thập niên bảy mươi hay hiện đại như bây giờ. Mỗi cá nhân chịu thiệt thòi một chút thì đã sao. Nếu người tiêu dùng không ủng hộ sản phẩm nhem nhuốc của thời khởi nghiệp, thì doanh nghiệp còn tồn tại đâu mà có sản phẩm tinh xảo sau
Tìm kiếm thay thế cho Thời trang, mỹ phẩmNăm 1988, ngoài số người đi Hollywood để xây dựng công nghiệp điện ảnh. Ngần ấy người được khuyến khích đi Milan và Paris để học về thời trang, mỹ phẩm. Các tập đoàn như xe Kia, Samsung, Hyundai còn thuê cả ê-kip thiết kế của các hãng xe Đức như Mercedes, BMW làm việc cho họ, với tham vọng xuất khẩu xe sang Mỹ và châu Âu. Muốn bán cho Tây thì bao bì nhãn mác phải có óc thẩm mỹ của Tây, chứ kiểu” tròn tròn xinh xinh” của dân châu Á, tụi Tây không thích, không bán được. Có những năm, những mẫu xe của Hyundai bán chạy nhất ở Bắc Mỹ và châu Âu. Người Mỹ bắt đầu nhìn người Hàn với ánh mắt khác, ngưỡng mộ và ngạc nhiên, thích thú.Tài chínhNgoài ra, những sinh viên giỏi toán nhất được hướng theo ngành tài chính ở các đại học lớn trên thế giới, với tham vọng biến Seoul thành trung tâm tài chính như London, New York. Họ học ngày học đêm và kéo rầm rập về đất nước khởi nghiệp. Mọi người góp tiền vào nhau và các quỹ đầu tư ra đời, tự đi tìm kiếm các nhà máy mới khởi nghiệp be bé để rót tiền vào, tham gia vào quản trị. Không chỉ trích, đổ lỗi, mỗi cá nhân chỉ góp sức góp trí để xây dựng các doanh nghiệp lớn mạnh hơn, với tinh thần “giúp cho một người Hàn giàu có là cả dân tộc Hàn thêm giàu có“.Công nghệHệ thống bán lẻ Lotte phải có nghĩa vụ mang hàng hoá Hàn đi khắp nơi, Samsung bắt đầu tuyển dụng những sinh viên giỏi nhất châu Á về cho học bổng thạc sĩ miễn phí với điều kiện tốt nghiệp xong phải mấy năm phục vụ cho họ. Họ gom trí tuệ của cả châu Á để chinh phục thị trường điện thoại thông minh và máy tính bảng, cạnh tranh đối đầu với Apple, đối đầu với cả một tập thể trí tuệ thung lũng Silicone, cứ như Airbus của châu Âu cạnh tranh với Boeing vậy.Người Hàn Quốc, dù dân thường hay sếp lớn, tất tần tật mọi thứ họ dùng phải Made in Korea. Dù lúc sản phẩm kém cỏi còn xấu xí và đầy lỗi của thập niên bảy mươi hay hiện đại như bây giờ. Mỗi cá nhân chịu thiệt thòi một chút thì đã sao. Nếu người tiêu dùng không ủng hộ sản phẩm nhem nhuốc của thời khởi nghiệp, thì doanh nghiệp còn tồn tại đâu mà có sản phẩm tinh xảo sau

Chỉ số tham nhũng năm 2011 của Hàn quốc (HQ) là 5,4 điểm (thang điểm từ 0 đến 10), kém rất xa so với quốc gia đứng đầu là New Zealand đạt 9,5 điểm hay Đức 8 điểm.
Trong nhiều công trình nghiên cứu của phương Tây, nạn tham nhũng được coi là nguyên nhân triệt tiêu tăng trưởng, nhưng tham nhũng không thể ngăn cản sự phát triển thần kỳ của nền kinh tế HQ. Kinh tế HQ phát triển không ngừng, ngay cả trong thời khủng hoảng kinh tế thế giới. Trong thời kỳ tồi tệ nhất, năm 2009, theo OECD, GDP của HQ vẫn tăng trưởng 0,3%. Nước này đã tránh được suy thoái khá thành công.

Bên cạnh nạn tham nhũng, HQ còn có nhiều vấn đề cản trở tăng trưởng. Đó là sự can thiệp quá sâu của nhà nước vào hoạt động kinh tế, nghĩa vụ quân sự kéo dài hai năm rưỡi cản trở thanh niên tham gia thị trường lao động, chi phí cho quốc phòng quá cao, chiếm một tỷ lệ tương đối cao so với GDP, hệ thống giáo dục xơ cứng, sự phân chia đẳng cấp trong xã hội cũng như trong các doanh nghiệp hoàn toàn không khích lệ tư duy sáng tạo, đổi mới. Tuy vậy, nền kinh tế HQ vẫn không ngừng phát triển mạnh mẽ.

Changsoo Kim, giáo sư kinh tế tại Đại học quốc gia Busan cho rằng:“Sự phát triển của HQ chủ yếu do nhà nước lèo lái, từ những năm 1960, nhà nước đã tạo ra bước ngoặt có tính quyết định với ngành công nghiệp và điều đó tạo ra sự phát triển bùng nổ”. Chính phủ đã nhận thức được rằng chiến lược sản xuất hàng hóa phục vụ thị trường nội địa nhằm hạn chế nhập khẩu là không ổn và đã thực hiện chính sách ngược lại – sản xuất để xuất khẩu. Chính sách đó thành công, đem lại nguồn ngoại tệ và đời sống người dân cũng bắt đầu đi lên. Bước ngoặt có tính quyết định tiếp theo diễn ra trong những năm 1970, chính phủ quyết định đẩy mạnh ngành công nghiệp nặng và công nghiệp hóa chất.

Các Chaebol và sự can thiệp sâu của nhà nước

Các tập đoàn kinh tế khổng lồ (Chaebol) được điều hành bởi các dòng họ là xương sống của nền kinh tế HQ.

Samsung là Chaebol lớn nhất, hãng này không chỉ sản xuất hàng điện tử mà còn tham gia những mảng khác như xây dựng, đóng tàu biển, sản xuất hóa chất và kinh doanh bảo hiểm. Ở lĩnh vực xây dựng, Samsung tham gia xây tòa nhà Burj Khalifa 828 m cao nhất thế giới ở Dubai, còn trong công nghệ IT, Samsung đã có thể cạnh tranh với Apple. Samsung cũng là hãng bảo hiểm lớn nhất HQ hiện nay. Các tập đoàn khác như Hyundai và LG cũng đều kinh doanh đa ngành.

Các Chaebol hoạt động độc lập với lĩnh vực ngân hàng, ngay cả những ngân hàng lớn nhất ở HQ cũng không thể cung cấp đủ tín dụng cho các Chaebol. Các Chaebol phải tự tìm nhà đầu tư trên thị trường tài chính đồng thời nhận được sự hỗ trợ dồi dào từ phía nhà nước.
Samsung là một Chaebol điển hình mới đây đã chọn một lĩnh vực đầu tư mới theo yêu cầu của nhà nước vào mảng hóa sinh, nhà nước hỗ trợ tài chính đáng kể cho R&D và một phần cho khâu xây dựng năng lực sản xuất.

Tại HQ, các Chaebol chính là nhà nước và nhà nước là Chaebol. Tổng thống Lee Myung-bak từng làm việc nhiều năm tại Hyundai. Vụ bê bối của Samsung cách đây vài năm cũng cho thấy trong danh sách ăn lương của tập đoàn này có tên tuổi của gần 300 nhân vật đầy thế lực, từ chính khách cho đến hai thủ tướng, từ các nhà tư vấn doanh nghiệp cho đến luật sư, các chuyên gia về thuế, các công tố ủy viên, nhà báo và nhà khoa học. Theo nhận định của nhiều chuyên gia thì điều đó cho đến nay hầu như vẫn chưa thay đổi.

Sự kết nối chặt chẽ giữa nhà nước với giới kinh tế là điều được nhiều người HQ mong muốn. “HQ có một nhà nước trung ương đảm trách mọi vấn đề và đây cũng là kỳ vọng của người dân”, giáo sư Rüdiger Frank nghiên cứu về kinh tế và xã hội Đông Á tại đại học Viên và là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Hàn Quốc nhận xét “Mô hình này không bị xăm soi nhiều vì rõ ràng là nó đang hoạt động tốt”.

Cần đổi mới

Tuy nhiên, những điều này sẽ còn trôi chảy được bao lâu là vấn đề còn bỏ ngỏ. Bởi HQ đi lên bằng cách sao chép các sản phẩm sáng tạo của phương tây và cải tiến, nâng cấp chúng với giá thành rẻ hơn. Giáo sư Frank nhận định “Từ lâu họ đã thiếu một mô hình nghiên cứu phát triển của riêng mình”. Hiện nay GDP tính theo đầu người của HQ còn dưới mức trung bình của các nước OECD. HQ đang đứng đầu về công nghiệp điện tử nhưng chưa thể cạnh tranh nổi trong nhiều lĩnh vực khác như công nghệ sinh học hay vật liệu composite. Ngay cả trong mảng công nghiệp điện tử, HQ vẫn phải nhập khẩu nhiều loại linh kiện, phụ kiện của nước ngoài. Con đường từ bắt chước đến sáng tạo của HQ còn rất xa. Giáo sư Frank nhận định “Để đạt được điều đó cần có một không gian khoa học, về lâu dài HQ cần phải đầu tư nhiều cho nghiên cứu cơ bản”.

HQ cũng cần phải đổi mới hệ thống giáo dục xơ cứng hiện thời. Hiện nay học sinh phải học lấy được, học thuộc lòng nên chịu áp lực lớn và có tỷ lệ tự vẫn khá cao. Trường học thiếu không gian dành cho sự sáng tạo, cho phát triển nghệ thuật và phát huy năng khiếu của học sinh. Hơn nữa hệ thống giáo dục HQ rất tốn kém và ít hiệu quả.

Về kinh tế, nguy cơ lớn nhất của HQ có lẽ là sự lệ thuộc vào các Chaebol và Trung quốc (TQ). Nhà nước đã có chính sách, nhiều dự án khuyến khích, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ nhưng cho đến nay không mấy thành công vì các Chaebol quá hùng mạnh luôn tìm cách ngăn trở, chèn ép các doanh nghiệp loại nhỏ.

25% xuất khẩu của HQ đưa vào thị trường TQ, cũng nhờ cầu ổn định của TQ mà HQ đã vượt qua cuộc khủng hoảng gần đây một cách nhẹ nhàng. Tuy nhiên khi mà tăng trưởng của TQ chững lại thì HQ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Giáo sư Frank hoàn toàn tin rằng HQ sẽ khắc phục được những trở ngại đó. Ông nói “Người Hàn Quốc có tính chuyên nghiệp cao, họ có động lực to lớn, họ biết về những khó khăn, yếu kém của mình và tôi tin rằng họ nhất định sẽ vượt qua”.