Chế độ A-pác-thai (Apartheid) là một hệ thống phân biệt chủng tộc chính thức của Nam Phi, được áp dụng từ năm 1948 đến 1994. Chế độ này tách biệt người da trắng và các nhóm dân tộc khác, nhất là người da đen, trong mọi lĩnh vực của xã hội như giáo dục, y tế, nhà ở, và quyền bầu cử.

Bãi bỏ chế độ A-pác-thai diễn ra sau nhiều thập kỷ đấu tranh mạnh mẽ từ các tổ chức chính trị, dân quyền, và phong trào chống phân biệt chủng tộc, nổi bật nhất là Đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) và lãnh đạo Nelson Mandela.

1. Áp lực quốc tế: Các lệnh cấm vận kinh tế, sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, và các cuộc biểu tình toàn cầu đã gây áp lực lên chính phủ Nam Phi.

2. Phong trào đấu tranh trong nước: Phong trào dân quyền và các cuộc nổi dậy của người dân, đặc biệt là các cuộc đấu tranh của ANC, đã khiến chính quyền phải nhượng bộ.

3. Sự kiện lịch sử:

   • 1989: Tổng thống Nam Phi F.W. de Klerk lên nắm quyền và bắt đầu các cuộc đàm phán với ANC.
   • 1990: Nelson Mandela được thả tự do sau 27 năm bị giam cầm.
   • 1994: Các cuộc bầu cử đa chủng tộc đầu tiên diễn ra, Nelson Mandela trở thành tổng thống da đen đầu tiên của Nam Phi, chính thức kết thúc chế độ A-pác-thai.

Bãi bỏ chế độ A-pác-thai đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử Nam Phi, mở ra kỷ nguyên mới của hòa giải, bình đẳng và dân chủ.

Chế độ Apartheid ở Nam Phi bị bãi bỏ một cách dần dần, không phải qua một sự kiện đơn lẻ. Quá trình này kéo dài nhiều năm và bao gồm nhiều giai đoạn quan trọng:

• Những năm 1960-1980: Phong trào chống Apartheid ngày càng mạnh mẽ, với sự nổi dậy của người dân, các cuộc biểu tình, và sự lên án quốc tế mạnh mẽ. Các lệnh trừng phạt kinh tế được áp đặt lên Nam Phi.

• Cuối những năm 1980: Chính phủ Nam Phi bắt đầu thực hiện một số cải cách, nhưng vẫn giữ nguyên nhiều chính sách phân biệt chủng tộc. Sự thay đổi này một phần là do áp lực quốc tế gia tăng và tình hình kinh tế-xã hội khó khăn trong nước.

• Năm 1990: Nelson Mandela, người lãnh đạo phong trào chống Apartheid, được thả tự do sau 27 năm bị cầm tù. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng.

• Năm 1991: Đảng Quốc gia cầm quyền, ủng hộ chế độ Apartheid, chính thức bãi bỏ nhiều luật phân biệt chủng tộc quan trọng.

• Năm 1994: Cuộc bầu cử đa chủng tộc đầu tiên được tổ chức, dẫn đến chiến thắng của đảng African National Congress (ANC) do Nelson Mandela lãnh đạo, đánh dấu sự kết thúc chính thức của chế độ Apartheid.

Việc bãi bỏ Apartheid không chỉ là việc hủy bỏ các luật lệ, mà còn là một quá trình chuyển đổi xã hội phức tạp, kéo dài đến tận ngày nay, liên quan đến việc xóa bỏ sự phân biệt đối xử, xây dựng lại xã hội công bằng và hòa giải giữa các cộng đồng.

• A-pác-thai là một hệ thống phân biệt chủng tộc được áp dụng ở Nam Phi từ năm 1948 đến đầu những năm 1990, trong đó quyền lực chính trị, kinh tế và xã hội chủ yếu thuộc về người da trắng, trong khi người da đen và các nhóm dân tộc thiểu số khác bị tước bỏ quyền lợi cơ bản.

• Thế kỷ 20: Chế độ a-pác-thai được hình thành trong bối cảnh lịch sử của sự phân chia chủng tộc sâu sắc, với các chính sách phân biệt đã có từ thời thuộc địa.
• 1948: Đảng Quốc gia (National Party) lên nắm quyền và chính thức áp dụng chính sách a-pác-thai.

• Luật phân biệt chủng tộc: Bao gồm các luật như Luật Đất đai, Luật Phân biệt chủng tộc trong giáo dục, Luật Phân biệt chủng tộc trong cư trú, cấm người da đen sống ở các khu vực dành cho người da trắng.
• Phân chia khu vực: Người da đen bị buộc phải sống trong các khu vực riêng biệt (townships) và không được phép sinh sống hoặc làm việc ở các khu vực dành cho người da trắng.

• Tổ chức ANC: Đại hội Dân tộc Phi (ANC) là tổ chức lãnh đạo cuộc đấu tranh chống lại chế độ a-pác-thai, với nhiều nhân vật nổi bật như Nelson Mandela.
• Phong trào phản kháng: Các cuộc biểu tình, đình công, và các hoạt động kháng chiến diễn ra thường xuyên, đặc biệt là sau sự kiện Sharpeville năm 1960 và Soweto năm 1976.

• Cuộc đàm phán: Vào cuối những năm 1980, dưới áp lực trong và ngoài nước, chính phủ Nam Phi bắt đầu các cuộc đàm phán với ANC.
• Giải phóng Nelson Mandela: Năm 1990, Nelson Mandela được giải phóng sau 27 năm giam cầm, mở ra một kỷ nguyên mới cho cuộc đấu tranh chống a-pác-thai.
• Luật bãi bỏ a-pác-thai: Năm 1991, chính phủ Nam Phi đã bắt đầu bãi bỏ các luật a-pác-thai và tiến hành xây dựng một hiến pháp mới.

• Cuộc bầu cử tự do: Năm 1994, Nam Phi tổ chức cuộc bầu cử đa chủng tộc đầu tiên, trong đó Nelson Mandela trở thành Tổng thống da đen đầu tiên của Nam Phi.
• Hòa giải: Ủy ban Hòa giải và Đoàn kết Quốc gia (TRC) được thành lập để điều tra các vi phạm nhân quyền trong thời kỳ a-pác-thai và thúc đẩy hòa bình và hòa hợp xã hội.
• Di sản: Việc bãi bỏ chế độ a-pác-thai không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với Nam Phi mà còn là biểu tượng cho cuộc đấu tranh chống lại sự phân biệt chủng tộc trên toàn thế giới.

Bãi bỏ chế độ a-pác-thai ở Nam Phi là một quá trình phức tạp và kéo dài, phản ánh sự đấu tranh không ngừng nghỉ của người dân chống lại sự bất công và phân biệt chủng tộc. Sự kiện này đã mở ra một chương mới cho Nam Phi, hướng tới một xã hội dân chủ và bình đẳng hơn.