Nhân vật ông Diểu trong “Muối của rừng” của Nguyễn Huy Thiệp và Ngô Tử Văn trong “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” của Nguyễn Dữ đều là những hình tượng tiêu biểu, nhưng lại mang những đặc điểm và thông điệp khác nhau, phản ánh những giá trị và tư tưởng riêng biệt của từng tác phẩm.
Ông Diểu là một người đàn ông trung niên, ban đầu mang trong mình sự kiêu ngạo và tự mãn khi cầm khẩu súng săn vào rừng. Ông tự tin vào khả năng của mình và coi thường thiên nhiên. Tuy nhiên, sau khi bắn chết con khỉ đực, ông bắt đầu nhận ra sự tàn nhẫn của mình và dần dần thức tỉnh về tầm quan trọng của thiên nhiên. Sự thay đổi trong tâm hồn ông Diểu thể hiện sự đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa con người và thiên nhiên. Ông Diểu từ một người săn bắn trở thành người bảo vệ thiên nhiên, nhận ra rằng con người cần sống hòa hợp với môi trường xung quanh. Qua đó, tác phẩm gửi gắm thông điệp về sự thức tỉnh và nhận thức về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.
Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ trẻ tuổi, nổi tiếng với tính cách khẳng khái, chính trực. Anh không ngần ngại đốt đền của tên tướng giặc để trừ hại cho dân. Hành động của Ngô Tử Văn thể hiện sự dũng cảm, quyết tâm chống lại cái ác và bảo vệ lẽ phải. Cuộc chiến của anh dưới Minh ty là cuộc đối đầu giữa chính và tà, và cuối cùng, anh đã chiến thắng, được Diêm Vương minh oan và nhận chức phán sự. Ngô Tử Văn là biểu tượng của lòng dũng cảm, chính trực và tinh thần đấu tranh chống lại cái ác. Qua đó, tác phẩm gửi gắm thông điệp về lòng dũng cảm, sự chính trực và tinh thần đấu tranh không khoan nhượng trước cái ác, khẳng định rằng chính nghĩa sẽ luôn chiến thắng.
Cả hai nhân vật đều trải qua quá trình đấu tranh nội tâm và đối đầu với những thử thách lớn. Tuy nhiên, trong khi ông Diểu đại diện cho sự thức tỉnh và nhận thức về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, thì Ngô Tử Văn lại là biểu tượng của lòng dũng cảm, chính trực và tinh thần đấu tranh chống lại cái ác. Ông Diểu từ một người săn bắn trở thành người bảo vệ thiên nhiên, nhận ra rằng con người cần sống hòa hợp với môi trường xung quanh. Ngược lại, Ngô Tử Văn từ đầu đã là một người chính trực, không ngần ngại đối đầu với cái ác để bảo vệ dân lành.
Qua đó, hai tác phẩm đều gửi gắm những thông điệp sâu sắc về đạo đức và trách nhiệm của con người trong xã hội. Nếu như “Muối của rừng” nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và sống hòa hợp với thiên nhiên, thì “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” lại khẳng định rằng chính nghĩa sẽ luôn chiến thắng và lòng dũng cảm, sự chính trực là những phẩm chất cần thiết để đối đầu với cái ác.