• Thủ đô và quyền lực: Thủ đô của nhà Mạc nằm ở Đông Kinh (Hà Nội ngày nay). Mặc dù nhà Mạc duy trì được quyền lực trong thời gian dài, họ vẫn gặp phải sự chống đối mạnh mẽ từ những hoàng tộc Lê trung thành và các thế lực phong kiến khác.

• Xung đột với nhà Lê: Nhà Lê, mặc dù bị phế truất và không thực sự có quyền lực ở Bắc Bộ, nhưng vẫn có sự hỗ trợ từ các thế lực quân sự, đặc biệt là từ các tướng lĩnh như Trịnh Kiểm, và sau này là Trịnh Tùng. Điều này tạo nên cuộc chiến giữa hai nhà Lê và Mạc trong nhiều thập kỷ. Nhà Lê được hỗ trợ từ các tướng lĩnh họ Trịnh, còn nhà Mạc phải đối phó với quân đội của họ Trịnh và những nỗ lực giành lại ngai vàng từ các dòng họ khác.

Thời nhà Mạc (1527-1592) trong lịch sử Việt Nam là một giai đoạn đặc biệt, với những biến động lớn về chính trị và quyền lực. Nhà Mạc do Mạc Đăng Dung sáng lập, nhưng thời kỳ này cũng chứng kiến nhiều tranh chấp nội bộ và xung đột với các thế lực khác. Dưới đây là một số điểm chính về chính trị thời nhà Mạc:

• Mạc Đăng Dung là người sáng lập nhà Mạc, sau khi đánh bại nhà Lê, ông tự xưng là vua vào năm 1527, bắt đầu thời kỳ trị vì của nhà Mạc. Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh nhà Lê yếu kém, với sự mâu thuẫn trong triều đình và sự bất ổn chính trị.
• Mạc Đăng Dung lên ngôi sau khi loại bỏ Lê Cung Hoàng (một vua bù nhìn) và một số tướng lãnh trung thành với nhà Lê. Nhà Mạc chính thức cầm quyền và duy trì quyền lực trong khoảng 65 năm, từ năm 1527 đến 1592.

• Nhà Mạc áp dụng một chế độ phong kiến, nơi vua là người đứng đầu tối cao. Tuy nhiên, trong thực tế, quyền lực của các tướng lãnh lớn như Trịnh Kiểm và các đại thần trong triều đình rất mạnh.
• Các quan lại của nhà Mạc được phân chia các chức vụ lớn, nhưng phần lớn quyền lực thực tế nằm trong tay những người có quân đội mạnh, đặc biệt là quân đội nhà Trịnh và nhà Nguyễn sau này.

• Trong suốt thời kỳ trị vì của nhà Mạc, nhà Lê vẫn tồn tại, nhưng với tư cách là một thế lực đối kháng. Nhà Lê tồn tại dưới dạng một chính quyền lưu vong, và có sự hỗ trợ của các thế lực địa phương, đặc biệt là các tướng lãnh và quan lại trung thành với nhà Lê.
• Đặc biệt, Lê Thái Tổ (Lê Trang Tông) khởi xướng việc khôi phục nhà Lê, và các cuộc chiến tranh giữa Mạc và Lê đã xảy ra trong suốt thế kỷ 16. Những cuộc chiến này chủ yếu diễn ra giữa nhà Mạc và các thế lực ủng hộ nhà Lê, gây nên sự phân hóa lớn trong xã hội.

• Nhà Trịnh: Từ giữa thế kỷ 16, nhà Trịnh, một gia tộc quyền lực trong triều đình nhà Mạc, đã bắt đầu nổi lên và trở thành một thế lực chính trị đối đầu với nhà Mạc. Trịnh Kiểm, một tướng nhà Mạc, sau khi chiếm quyền, dần dần xác lập quyền lực của gia tộc mình.
• Nhà Nguyễn: Một thế lực đối đầu khác là nhà Nguyễn, do Nguyễn Kim sáng lập. Nhà Nguyễn cũng tìm cách tranh giành quyền lực và duy trì thế lực của mình qua nhiều thế hệ. Nhà Nguyễn sau này thành lập vương triều Nguyễn vào thế kỷ 19.

• Mặc dù nhà Mạc có một số thành tựu, nhưng vào cuối thế kỷ 16, nhà Mạc bắt đầu suy yếu do nội bộ không ổn định và sự tranh giành quyền lực từ các thế lực khác. Sự sụp đổ của nhà Mạc diễn ra sau khi Lê Thế Tổ (Lê Trang Tông) và Trịnh Tùng đã giành lại được quyền lực. Nhà Mạc bị đánh bại và phải lui về phía bắc, nơi vẫn duy trì một chính quyền yếu kém trong vài thập kỷ tiếp theo.

Chính trị thời nhà Mạc là một thời kỳ đầy biến động, với sự hình thành và sụp đổ của một triều đại do nội chiến, tranh giành quyền lực giữa các gia tộc trong triều đình, và đối kháng từ các thế lực bên ngoài như nhà Lê, nhà Trịnh và nhà Nguyễn. Tuy nhiên, những thành tựu văn hóa và chính trị của nhà Mạc vẫn có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của Việt Nam trong thời kỳ phong kiến.