Tác phẩm "Tiến sĩ giấy" của tác giả Nam Cao (tên thật là Trí Phú) ra đời vào giai đoạn đầu thế kỷ 20, trong bối cảnh xã hội Việt Nam đang trải qua nhiều biến động. Thời điểm này, đất nước đang bị thực dân Pháp xâm lược, và các giá trị văn hoá, giáo dục cũng như xã hội đang gặp phải nhiều dấu hỏi.

1. **Bối cảnh xã hội**: Việt Nam lúc này đang trong thời kỳ đầu của cuộc hiện đại hóa, với nhiều người dân nghèo khó nhưng vẫn khao khát tri thức. Hệ thống giáo dục lúc này còn nhiều bất cập và không công bằng, dẫn đến hiện tượng "tiến sĩ giấy" - những người có bằng cấp nhưng không có kiến thức thực sự.

2. **Tâm trạng của tác giả**: Nam Cao là một trong những nhà văn lớn của văn học hiện đại Việt Nam. Ông rất nhạy cảm với các vấn đề xã hội, đặc biệt là những nghịch cảnh mà con người phải chịu đựng. Qua tác phẩm, Nam Cao muốn phê phán hiện trạng của xã hội, chỉ trích sự giả dối trong giáo dục và giá trị thật sự của tri thức.

3. **Nội dung và nghệ thuật**: "Tiến sĩ giấy" không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn học, mà còn mang tính chất xã hội sâu sắc. Tác phẩm phản ánh cuộc sống, tâm lý của nhân vật, đồng thời thể hiện sự mỉa mai, châm biếm về những kẻ tự mãn với danh phận mà không có thực chất.

Tóm lại, "Tiến sĩ giấy" ra đời trong một hoàn cảnh xã hội phức tạp, phản ánh tâm tư của một thời đại mà giá trị tri thức và phẩm giá của con người đang bị đánh giá thấp. Tác phẩm không chỉ dừng lại ở ý nghĩa phê phán mà còn khơi dậy những suy nghĩ sâu sắc về vai trò của tri thức trong cuộc sống.