Trong một thế giới ngày càng phát triển mạnh mẽ với sự giao thoa của các nền văn hóa, việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trở thành một vấn đề vô cùng quan trọng và cấp thiết. Bản sắc văn hóa dân tộc là những giá trị văn hóa độc đáo, đặc trưng, thể hiện qua các phong tục, tập quán, ngôn ngữ, nghệ thuật, tôn giáo và lối sống của mỗi cộng đồng dân tộc. Việc bảo tồn và phát huy những giá trị ấy không chỉ giúp mỗi dân tộc duy trì được bản sắc riêng biệt, mà còn góp phần xây dựng một xã hội đa dạng, hài hòa trong nền văn hóa toàn cầu. Chính vì vậy, việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là nhiệm vụ của toàn xã hội, từ chính quyền đến mỗi cá nhân trong cộng đồng.
Bản sắc văn hóa dân tộc là phần hồn, là cội nguồn tạo nên sự khác biệt và sự phong phú của mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng. Văn hóa là yếu tố giúp con người xác định được vị trí và vai trò của mình trong cộng đồng, trong xã hội. Nếu không có văn hóa, mỗi cá nhân và dân tộc sẽ mất đi bản sắc và sự tự nhận thức, dẫn đến sự mai một của giá trị truyền thống.
Việc giữ gìn bản sắc văn hóa không chỉ là bảo vệ những giá trị văn hóa vật thể mà còn là bảo vệ những giá trị phi vật thể như ngôn ngữ, tục lệ, tín ngưỡng, phong tục, tập quán của các dân tộc. Điều này giúp cho mỗi thế hệ tiếp nối được truyền thống, hiểu rõ về lịch sử, về cội nguồn của dân tộc mình, qua đó góp phần củng cố lòng tự hào dân tộc và tình yêu đất nước.
Ngoài ra, trong thời đại toàn cầu hóa, các nền văn hóa có thể bị ảnh hưởng, thậm chí là mai một do sự tràn ngập của văn hóa phương Tây. Vì vậy, nếu không có ý thức bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, chúng ta có thể mất đi những giá trị quan trọng và đặc trưng, dẫn đến sự đồng hóa văn hóa, làm phai mờ sự đa dạng của các nền văn hóa trên thế giới.
Để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, mỗi cá nhân và cộng đồng cần có những hành động cụ thể, thiết thực. Trước hết, việc giáo dục thế hệ trẻ về giá trị văn hóa dân tộc là vô cùng quan trọng. Trẻ em cần được học về lịch sử, văn hóa, truyền thống dân tộc ngay từ khi còn nhỏ qua các chương trình giáo dục chính quy và các hoạt động ngoại khóa. Việc hiểu biết về các giá trị văn hóa truyền thống sẽ giúp thế hệ trẻ nhận thức rõ hơn về bản sắc dân tộc, từ đó tự hào và ý thức bảo vệ những giá trị đó.
Bên cạnh đó, việc bảo tồn các di sản văn hóa vật thể cũng là một nhiệm vụ không thể thiếu. Những di tích lịch sử, các lễ hội truyền thống, nghề thủ công đặc trưng của dân tộc cần được bảo tồn và phát huy. Chính quyền và các tổ chức văn hóa cần có những chính sách phù hợp để bảo vệ và phục hồi các di sản này. Đồng thời, việc duy trì và phát triển các nghề thủ công truyền thống không chỉ giúp gìn giữ bản sắc mà còn tạo ra những sản phẩm độc đáo, góp phần phát triển kinh tế đất nước.
Ngoài ra, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc còn bao gồm việc bảo vệ và phát huy ngôn ngữ dân tộc. Ngôn ngữ là yếu tố quan trọng nhất để truyền đạt văn hóa, tư tưởng và cảm xúc của mỗi dân tộc. Các chính sách bảo vệ và phát triển ngôn ngữ bản địa sẽ giúp ngôn ngữ dân tộc không bị mai một, từ đó duy trì được sự phong phú trong văn hóa.
Việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc không có nghĩa là đóng cửa, chỉ bảo vệ những giá trị cổ xưa mà không tiếp thu những tiến bộ từ thế giới bên ngoài. Thực tế, trong thời đại toàn cầu hóa, sự giao lưu văn hóa giữa các quốc gia là điều tất yếu và không thể tránh khỏi. Vì vậy, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc cần phải gắn liền với việc phát triển, làm mới những giá trị ấy trong bối cảnh hiện đại. Việc giữ gìn bản sắc văn hóa không phải là bảo thủ, mà là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại.
Ví dụ, trong các lễ hội truyền thống, có thể kết hợp các yếu tố hiện đại để thu hút sự tham gia của giới trẻ và khách du lịch, nhưng vẫn giữ được bản chất, cốt lõi của lễ hội. Các sản phẩm thủ công truyền thống cũng có thể được cải tiến để phù hợp với nhu cầu và thị hiếu của thị trường hiện đại mà không làm mất đi tính đặc trưng của sản phẩm.
Mỗi cá nhân trong xã hội đều có trách nhiệm trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Không chỉ chính quyền, các tổ chức, mà mỗi người dân cũng cần có ý thức bảo vệ những giá trị văn hóa của dân tộc. Mỗi người cần trân trọng những phong tục, tập quán, ngôn ngữ và các giá trị văn hóa truyền thống trong gia đình và cộng đồng. Đồng thời, mỗi người cũng cần học hỏi, tiếp thu những tinh hoa văn hóa từ các quốc gia khác, để làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc mình mà vẫn giữ được những nét đặc trưng riêng.
Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là nhiệm vụ quan trọng không chỉ trong hiện tại mà còn cho các thế hệ tương lai. Việc bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống sẽ giúp chúng ta giữ vững được cội nguồn, bản sắc riêng biệt và tự hào về những gì mình có. Tuy nhiên, việc giữ gìn bản sắc không có nghĩa là khép kín mà là sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển. Mỗi cá nhân, cộng đồng và xã hội cần chung tay bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa dân tộc để xây dựng một đất nước phát triển bền vững trong nền văn hóa đa dạng và hội nhập.