Gene là đơn vị di truyền cơ bản, chứa thông tin cần thiết cho sự phát triển và chức năng của sinh vật. Chức năng của gene có thể được phân tích qua các khía cạnh sau:

1. **Mang thông tin di truyền**: Gene lưu trữ thông tin di truyền trong dạng mã hóa cho protein và các phân tử RNA không mã hóa. Thông tin này được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

2. **Mã hóa protein**: Nhiều gene mã hóa cho protein, các phân tử quan trọng tham gia vào hầu hết các quá trình sinh học trong cơ thể, từ cấu trúc tế bào, enzym, đến việc điều hòa các phản ứng sinh hóa.

3. **Điều hòa quá trình sinh học**: Gene có vai trò quan trọng trong việc điều hòa các quá trình sinh học như sinh sản, chuyển hóa, phát triển và phản ứng với môi trường. Một số gene mã hóa cho các yếu tố điều hòa có tác dụng trong khả năng điều chỉnh hoạt động của các gene khác.

4. **Di truyền tính trạng**: Gene là cơ sở để truyền đạt các đặc điểm, tính trạng từ cha mẹ sang con cái, tạo nên sự đa dạng di truyền trong quần thể.

Hệ gene (genome) của một sinh vật là tổng hợp tất cả các gene của nó, bao gồm cả DNA mã hóa và không mã hóa. Chức năng của hệ gene bao gồm:

1. **Tổ chức thông tin di truyền**: Hệ gene là tổng hợp các gene được sắp xếp trong các nhiễm sắc thể, giúp cho việc quản lý và sử dụng thông tin di truyền.

2. **Thể hiện di truyền**: Hệ gene quy định cách mà các gene được thể hiện thông qua quá trình phiên mã và dịch mã, ảnh hưởng đến cách một sinh vật phát triển và hoạt động.

3. **Quá trình tiến hóa**: Hệ gene là yếu tố quan trọng trong tiến hóa, vì sự biến đổi di truyền trong hệ gene có thể dẫn đến sự thích nghi với môi trường và xuất hiện các loài mới.

4. **Nghiên cứu bệnh lý**: Hệ gene cung cấp thông tin quan trọng trong nghiên cứu các bệnh di truyền và phát triển các phương pháp điều trị mới.

Tóm lại, gene và hệ gene là cơ sở cho mọi hoạt động sống, giúp duy trì sự sống, tái sản xuất và thích nghi của các sinh vật với môi trường xung quanh.