Tính chất giao thời trong bài thơ "Hầu trời" của Tản Đà thể hiện rõ nét qua giai đoạn sáng tác và giai đoạn sống của tác giả. Đây là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho thời kỳ chuyển giao giữa hai giai đoạn lớn trong lịch sử văn học Việt Nam: cuối thời kỳ văn học trung đại và đầu thời kỳ văn học hiện đại.
**Giai đoạn sáng tác:**
- **Thời kỳ chuyển giao:** Tản Đà sáng tác "Hầu trời" vào giai đoạn đầu thế kỷ 20, một thời kỳ đầy biến động và đổi thay của xã hội Việt Nam. Đây là thời điểm đất nước trải qua sự giao thoa mạnh mẽ giữa văn hóa truyền thống và văn hóa phương Tây, giữa chế độ phong kiến và những luồng tư tưởng mới từ bên ngoài du nhập vào.
- **Ảnh hưởng của văn học truyền thống:** "Hầu trời" mang đậm màu sắc của văn học trung đại với việc sử dụng thể thơ lục bát, một thể thơ truyền thống của dân tộc. Cách diễn đạt, hình ảnh và biểu tượng trong bài thơ cũng mang hơi hướng của văn học cổ điển.
- **Tư tưởng hiện đại:** Tuy nhiên, trong "Hầu trời", Tản Đà đã thể hiện một tư tưởng sáng tạo, mới mẻ. Bài thơ không chỉ đơn thuần là kể chuyện mà còn chứa đựng sự tự ý thức, tự khẳng định bản thân và khát vọng về cái tôi cá nhân. Đây là điểm mới so với văn học trung đại, nơi mà cái tôi cá nhân thường bị che mờ bởi tập thể và luân lý.
**Giai đoạn sống của Tản Đà:**
- **Tản Đà (1889-1939):** Ông sống vào thời kỳ mà xã hội Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ từ một xã hội phong kiến sang xã hội hiện đại dưới ảnh hưởng của thực dân Pháp. Cuộc đời và sự nghiệp của Tản Đà phản ánh sự xung đột giữa những giá trị truyền thống và những ảnh hưởng của phương Tây.
- **Tư tưởng và phong cách sống:** Tản Đà là người có tư tưởng và lối sống phóng khoáng, tự do, vượt qua khuôn khổ gò bó của xã hội phong kiến. Ông là một trong những nhà văn tiên phong trong việc đưa những tư tưởng hiện đại, cái tôi cá nhân vào văn học Việt Nam.
- **Sự hòa quyện giữa cái cũ và cái mới:** Cuộc đời Tản Đà là sự hòa quyện giữa những giá trị truyền thống và hiện đại. Ông sử dụng bút pháp của văn học trung đại nhưng lại chứa đựng những tư tưởng tiến bộ, hiện đại. Điều này thể hiện rõ ràng trong "Hầu trời," nơi ông vừa sử dụng thể thơ lục bát truyền thống, vừa thể hiện một cái tôi cá nhân mạnh mẽ và khát vọng sáng tạo.
Như vậy, tính chất giao thời trong bài thơ "Hầu trời" của Tản Đà không chỉ phản ánh qua thời điểm sáng tác mà còn thông qua chính cuộc đời và tư tưởng của tác giả. Bài thơ là một minh chứng cho sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa cái cũ và cái mới trong văn học Việt Nam đầu thế kỷ 20.