Văn học luôn là tiếng nói của tâm hồn, là chiếc cầu nối giữa tác giả và người đọc qua những câu chuyện chân thực, cảm động. Trong “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” của bác sĩ, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm và “Một lít nước mắt” của Kito Aya, nghệ thuật trần thuật đã đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải cảm xúc, tư tưởng sâu sắc. Dù khác nhau về bối cảnh lịch sử và văn hóa, hai tác phẩm đều để lại ấn tượng mạnh mẽ nhờ sự tinh tế trong cách kể chuyện.
1. Nghệ thuật trần thuật trong “Nhật kí Đặng Thùy Trâm”
“Nhật kí Đặng Thùy Trâm” là một tác phẩm đặc biệt, bởi nó không phải một câu chuyện được sáng tác mà chính là những dòng nhật kí thật của tác giả trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Nghệ thuật trần thuật ở đây mang tính chất cá nhân hóa cao, khi câu chuyện được kể từ ngôi thứ nhất, qua góc nhìn và cảm nhận của Đặng Thùy Trâm.
Điểm nổi bật trong trần thuật của tác phẩm là sự chân thực. Những dòng chữ của Thùy Trâm không chỉ là ghi chép về cuộc sống kháng chiến mà còn bộc lộ tâm tư, tình cảm sâu kín nhất của cô. Ngôn ngữ gần gũi, dung dị nhưng chứa chan cảm xúc, khiến người đọc cảm nhận được tinh thần yêu nước mãnh liệt, sự kiên cường của người phụ nữ trẻ trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt.
Ngoài ra, cách kể chuyện trong tác phẩm không chỉ đơn thuần là tự sự mà còn mang tính chất tự vấn. Qua những dòng nhật kí, Thùy Trâm không ngừng đặt câu hỏi về lý tưởng sống, tình yêu, trách nhiệm với quê hương. Điều này khiến câu chuyện không chỉ là trải nghiệm cá nhân mà trở thành tấm gương phản chiếu giá trị sống của cả một thế hệ.
2. Nghệ thuật trần thuật trong “Một lít nước mắt”
Khác với “Nhật kí Đặng Thùy Trâm”, “Một lít nước mắt” là một câu chuyện về hành trình đối mặt với bệnh tật của một cô gái Nhật Bản trẻ tuổi – Kito Aya, cũng được viết dưới dạng nhật kí cá nhân. Tác phẩm gây xúc động mạnh mẽ nhờ nghệ thuật trần thuật tinh tế, kết hợp giữa sự tự nhiên và tính biểu cảm sâu sắc.
Ngôi kể thứ nhất trong tác phẩm giúp người đọc bước vào thế giới nội tâm của Aya, nơi những nỗi đau thể xác và tinh thần được bộc lộ rõ nét. Điều đặc biệt ở đây là giọng kể của Aya không hề bi lụy. Thay vì chỉ tập trung vào nỗi đau, cô đã dùng những dòng nhật kí để khắc họa ý chí kiên cường, niềm tin vào cuộc sống và sự trân trọng những điều nhỏ bé xung quanh.
Ngôn ngữ trong “Một lít nước mắt” giản dị nhưng mang tính chất triết lý sâu sắc. Cách kể chuyện giàu hình ảnh và cảm xúc của Aya khiến người đọc không chỉ đồng cảm mà còn suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống. Tác phẩm khơi gợi lòng nhân ái và truyền cảm hứng cho những ai đang đối mặt với nghịch cảnh.
3. So sánh nghệ thuật trần thuật giữa hai tác phẩm
Cả hai tác phẩm đều sử dụng ngôi kể thứ nhất và dạng nhật kí để khắc họa nội tâm nhân vật, tạo nên sự gần gũi và chân thực. Tuy nhiên, cách trần thuật lại có sự khác biệt rõ nét:
4. Kết luận
Cả “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” và “Một lít nước mắt” đều để lại dấu ấn sâu sắc nhờ nghệ thuật trần thuật độc đáo, thể hiện qua cách kể chuyện chân thực và đầy cảm xúc. Một bên là tiếng nói của lòng yêu nước mãnh liệt trong khói lửa chiến tranh, một bên là bản nhạc dịu dàng về ý chí sống trong đau đớn đời thường. Dù khác biệt về bối cảnh, hai tác phẩm đều truyền tải những giá trị nhân văn sâu sắc, khiến người đọc không chỉ xúc động mà còn biết trân trọng hơn ý nghĩa của cuộc sống và tình yêu thương.
Bối cảnh và mục đích kể chuyện: “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” ra đời trong bối cảnh chiến tranh, tập trung khắc họa lý tưởng sống, trách nhiệm của một người trẻ đối với đất nước. Trong khi đó, “Một lít nước mắt” là câu chuyện cá nhân của Aya, mang thông điệp về nghị lực sống và giá trị của từng khoảnh khắc đời thường.
Giọng điệu trần thuật: Giọng văn trong “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” mạnh mẽ, giàu cảm xúc, thể hiện tinh thần chiến đấu kiên cường. Ngược lại, giọng văn của Aya nhẹ nhàng, sâu lắng, thiên về sự tự an ủi và động viên bản thân.
Tính triết lý: Cả hai tác phẩm đều có tính triết lý, nhưng “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” tập trung vào lý tưởng lớn lao của thời đại, còn “Một lít nước mắt” là bài học cá nhân về cách đối diện với khó khăn và tìm kiếm hạnh phúc trong đau khổ.