### Dàn ý phân tích nhân vật chị Dậu trong đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" (trích tác phẩm "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố)

#### 1. Mở bài
- Giới thiệu tác phẩm “Tắt đèn” và tác giả Ngô Tất Tố.
- Khẳng định đặc điểm nổi bật của nhân vật chị Dậu: yêu thương chồng con, phản kháng mạnh mẽ lại bọn cường quyền.

#### 2. Luận điểm 1: Xuất xứ, hoàn cảnh ra đời
- Tóm tắt ngắn gọn hoàn cảnh xã hội thời kỳ thực dân Pháp ở Việt Nam: đời sống của nông dân vô cùng khổ cực dưới ách đô hộ và hệ thống cường hào tham nhũng.
- Tác phẩm “Tắt đèn” là tiếng nói lên án chế độ thực dân nửa phong kiến, phản ánh nỗi khổ của người nông dân thông qua hình tượng chị Dậu.

#### 3. Luận điểm 2: Tóm tắt văn bản
- Trình bày diễn biến của đoạn trích: Chị Dậu đang phải đối mặt với sự áp bức của bọn cường hào, sự gian truân trong cuộc sống gia đình.
- Kể lại cảnh chị Dậu bán tất cả những gì có thể, từ quần áo đến các vật dụng trong nhà, để lo cho chồng và con.

#### 4. Phân tích đặc điểm nhân vật
- **a) Phụ nữ nông thôn đảm đang, hoạt bát, nhanh nhẹn:**
- Miêu tả công việc hàng ngày của chị Dậu, sự tháo vát và trách nhiệm trong gia đình.
- Dẫn chứng: "Chị Dậu kéo chồng dậy, chạy ra đồng."

- **b) Phụ nữ yêu thương chồng con rất mực:**
- Tình yêu thương vô bờ bến của chị dành cho chồng, thể hiện sự hy sinh, làm tất cả vì gia đình.
- Dẫn chứng: "Chị Lúc nào cũng thương chồng, lúc nào cũng lo cho con cái."

- **c) Phụ nữ can đảm, mạnh mẽ:**
- Chị Dậu không ngần ngại đứng lên đấu tranh, đối diện với cường hào.
- Dẫn chứng: "Chị Dậu hét to tiếng, không sợ cường quyền."

#### 5. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Tình huống truyện: Tình huống éo le của chị Dậu thể hiện rõ sự bế tắc và bi kịch của người nông dân.
- Hành động và ngôn ngữ: Ngôn ngữ sinh động, gần gũi, giúp người đọc cảm nhận sức mạnh và tình cảm của chị.
- Dẫn chứng về ngôn ngữ dân dã và biểu cảm của nhân vật.

#### 6. Ý nghĩa hình tượng nhân vật
- Ca ngợi hình ảnh người phụ nữ nông thôn Việt Nam qua nhân vật chị Dậu.
- Biểu tượng cho sự đấu tranh của nông dân nghèo chống lại ách thực dân và cường quyền.
- Thể hiện tinh thần nhân đạo cao cả của nhà văn, sự trân trọng đối với giá trị con người.

#### 7. Mở rộng, liên hệ
- So sánh với nhân vật Lão Hạc của Nam Cao:
- Cũng là hình ảnh đại diện cho số phận bi thảm của người nông dân trong xã hội phong kiến.
- Cả hai nhân vật đều chịu đựng đau khổ nhưng vẫn thể hiện được lòng yêu thương và tinh thần phản kháng.

#### 8. Kết bài
- Khái quát lại đặc điểm nổi bật của nhân vật chị Dậu và những giá trị nghệ thuật mà Ngô Tất Tố đã khắc họa.
- Liên hệ bài học về tình yêu thương, sự kiên cường trong cuộc sống cũng như lòng tự tôn, phẩm giá của người nông dân.

### Bài làm (dựa vào dàn ý)

**Mở bài:**
Tác phẩm "Tắt đèn" của nhà văn Ngô Tất Tố được viết trong bối cảnh xã hội Việt Nam đầu thế kỷ XX, phản ánh rõ nét cuộc sống khốn khó của người nông dân dưới ách thực dân Pháp và hệ thống cường hào thực dân. Nhân vật chị Dậu từ tác phẩm trở thành hình tượng điển hình cho người phụ nữ nông thôn Việt Nam: vừa đảm đang, vừa yêu thương chồng con, lại dũng cảm đứng lên chống lại bọn cường quyền hung bạo.

**Luận điểm 1:**
Tác phẩm “Tắt đèn” ra đời trong hoàn cảnh xã hội đầy biến động, khi đời sống người nông dân bị chèn ép bởi cả thực dân và cường hào. Mỗi tuyến nhân vật đều mang trong mình nỗi khổ đau chung của một lớp người, trong đó nổi bật là hình ảnh chị Dậu - biểu tượng của sức sống mãnh liệt và tình thương bao la.

**Luận điểm 2:**
Trong đoạn trích "Tức nước vỡ bờ", chị Dậu đang đối mặt với những áp lực cùng cực. Lúc này, chồng chị đang ốm nặng, cuộc sống gia đình túng thiếu trở thành gánh nặng đè lên đôi vai người phụ nữ. Chị Dậu phải bán đi từng thứ một, từ quần áo cho đến những đồ dùng trong nhà, để lo liệu cho chồng con.

**Phân tích đặc điểm nhân vật:**
Với hình ảnh chị Dậu, chúng ta thấy rõ một người phụ nữ nông thôn đảm đang, với sự nhanh nhẹn, tháo vát trong công việc gia đình. Mỗi hành động của chị từ việc chăm sóc chồng con đến đấu tranh với cường quyền đều cho thấy sự mạnh mẽ, kiên cường. Yêu thương và hy sinh cho chồng con luôn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống thường nhật của chị. Qua đó, độc giả cảm nhận được tình yêu thương cháy bỏng mà chị dành cho gia đình.

Bên cạnh những điều ấy, chị Dậu còn là hình mẫu của một người phụ nữ dám đứng lên chống lại áp bức. Hành động hét to, dõng dạc của chị trước bọn cường hào cho thấy sức mạnh tinh thần, lòng kiên cường và sự phản kháng mạnh mẽ. Điều này thể hiện rõ tính cách của chị: vừa dịu dàng yêu thương, vừa mạnh mẽ trong đấu tranh.

**Nghệ thuật xây dựng nhân vật:**
Ngô Tất Tố đã khéo léo xây dựng tình huống truyện kịch tính, với những tình huống và lời nói chân thật, giản dị. Ngôn ngữ trong tác phẩm rất sinh động, gần gũi với đời sống của nhân dân, từ đó tạo nên sự hấp dẫn cho nhân vật chị Dậu.

**Ý nghĩa hình tượng nhân vật:**
Chị Dậu không chỉ là hình ảnh đại diện cho người phụ nữ trong xã hội nông thôn Việt Nam mà còn là biểu tượng cho sự đấu tranh của người nông dân nghèo. Qua nhân vật này, Ngô Tất Tố đã gửi gắm thông điệp ca ngợi lòng yêu thương, sự hy sinh và tinh thần phản kháng của người dân lao động.

**Mở rộng, liên hệ:**
Có thể liên hệ với nhân vật Lão Hạc trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao. Cả hai đều là những hình ảnh tiêu biểu cho số phận khốn khó của người nông dân nhưng vượt lên trên nghịch cảnh, họ vẫn tìm thấy những giá trị nhân bản cao cả trong cuộc sống.

**Kết bài:**
Nhân vật chị Dậu trong tác phẩm "Tắt đèn" không chỉ để lại sâu sắc trong lòng người đọc về hình ảnh một người phụ nữ Việt Nam kiên cường, mà còn là lời nhắc nhở về phẩm giá con người trong những hoàn cảnh khó khăn. Chị Dậu đã trở thành biểu tượng cho lòng yêu thương, sự kiên cường và phản kháng chính xác với bối cảnh xã hội của thời đại, để lại nhiều bài học quý giá cho thế hệ sau.