1. Tổ chức phong trào công nhân quốc tế
Quốc tế thứ hai quy tụ các tổ chức công nhân, đảng xã hội chủ nghĩa, và các nhóm dân chủ trên thế giới, đặc biệt ở châu Âu.
Đây là một diễn đàn quan trọng để các đại biểu công nhân thảo luận, trao đổi kinh nghiệm và xây dựng chiến lược đấu tranh chung.
2. Khẳng định lý luận Marxist
Quốc tế thứ hai tiếp tục phát triển tư tưởng Marxist, nhấn mạnh vai trò của giai cấp công nhân trong việc lật đổ chế độ tư bản và xây dựng xã hội chủ nghĩa.
Dưới sự lãnh đạo của các nhà lý luận như Friedrich Engels, Quốc tế thứ hai đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ, truyền bá tư tưởng Marxist.
3. Thúc đẩy quyền lợi công nhân
Quốc tế thứ hai phát động và tổ chức nhiều cuộc đấu tranh đòi quyền lợi cho công nhân như:
Ngày làm việc 8 giờ: Đây là một trong những yêu sách nổi bật mà Quốc tế thứ hai vận động.
Điều kiện làm việc tốt hơn: Quốc tế thứ hai yêu cầu cải thiện môi trường làm việc, tăng lương, giảm giờ làm, và chống bóc lột lao động trẻ em.
4. Khởi xướng Ngày Quốc tế Lao động (1/5)
Năm 1889, Quốc tế thứ hai quyết định chọn ngày 1/5 làm Ngày Quốc tế Lao động, kỷ niệm phong trào công nhân ở Chicago (Mỹ) năm 1886.
Ngày này trở thành biểu tượng đoàn kết, khẳng định sức mạnh đấu tranh của giai cấp công nhân toàn cầu.
5. Tăng cường giáo dục ý thức giai cấp
Quốc tế thứ hai tập trung giáo dục công nhân về ý thức giai cấp, khuyến khích họ tham gia đấu tranh chính trị, thành lập các đảng xã hội chủ nghĩa để đại diện cho quyền lợi giai cấp công nhân.
6. Phản đối chiến tranh và chủ nghĩa thực dân
Quốc tế thứ hai kêu gọi chống chiến tranh giữa các nước đế quốc, đồng thời ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa.
Ý nghĩa lịch sử
Quốc tế thứ hai đã đặt nền móng cho phong trào công nhân quốc tế hiện đại, giúp công nhân không chỉ đấu tranh trong phạm vi quốc gia mà còn nhận thức được tầm quan trọng của đoàn kết quốc tế. Dù gặp một số hạn chế (như sự phân hóa về quan điểm trong Thế chiến thứ nhất), Quốc tế thứ hai vẫn có vai trò lớn trong việc xây dựng phong trào công nhân toàn cầu.