Ý kiến “Thơ ca bắt nguồn từ lòng người, nở hoa từ ngôn ngữ” đã khẳng định nguồn cội và bản chất của thơ ca. Thơ là tiếng lòng sâu sắc của con người, được chắt lọc, nâng cánh bởi ngôn ngữ giàu cảm xúc và hình tượng. Bài thơ Quê hương của Tế Hanh là một minh chứng điển hình, thể hiện sự giao thoa giữa tình cảm chân thành và nghệ thuật ngôn từ độc đáo.
Trước hết, thơ ca “bắt nguồn từ lòng người” là nơi hội tụ những cảm xúc, suy tư, khát vọng của con người. Tế Hanh đã viết Quê hương bằng tất cả nỗi nhớ nhung tha thiết về một làng chài ven biển miền Trung, nơi gắn bó với tuổi thơ ông. Nỗi nhớ ấy được thể hiện qua từng câu thơ đong đầy cảm xúc, đặc biệt trong lời khắc họa hình ảnh làng quê giản dị mà thân thương:
“Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới,
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông.”
Hình ảnh làng quê hiện lên mộc mạc, yên bình, nhưng chan chứa niềm tự hào của nhà thơ về nơi mình sinh ra và lớn lên.
Thơ ca không chỉ xuất phát từ trái tim mà còn “nở hoa từ ngôn ngữ.” Tế Hanh đã sử dụng ngôn từ giàu nhạc điệu và hình tượng, tạo nên sức hút mãnh liệt cho bài thơ. Cảnh những người dân chài dong thuyền ra khơi được miêu tả đầy sống động:
“Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã,
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang.”
Những từ ngữ như “hăng,” “tuấn mã,” “mạnh mẽ” đã thổi vào câu thơ sức sống và tinh thần lao động bền bỉ, kiên cường của người dân miền biển. Chính cách dùng từ tinh tế này khiến hình ảnh thuyền chài trở nên vừa hiện thực vừa giàu chất thơ.
Bên cạnh đó, sự kết hợp giữa cảm xúc và ngôn từ còn được thể hiện qua cách Tế Hanh tái hiện vẻ đẹp thiên nhiên làng quê. Hình ảnh con thuyền trở về sau chuyến ra khơi với “mùi nồng mặn” của cá và biển là một chi tiết đắt giá:
“Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ,
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.”
Những từ ngữ giản dị, gần gũi nhưng giàu nhạc điệu đã giúp người đọc cảm nhận rõ ràng niềm vui và sự phấn khởi của cả làng quê khi đoàn thuyền thắng lợi trở về.
Tóm lại, bài thơ Quê hương của Tế Hanh là minh chứng rõ ràng cho nhận định “Thơ ca bắt nguồn từ lòng người, nở hoa từ ngôn ngữ.” Tác phẩm không chỉ lay động người đọc bởi tình cảm sâu sắc dành cho quê hương, mà còn tỏa sáng nhờ nghệ thuật ngôn từ tài hoa của tác giả. Qua đó, Tế Hanh đã khẳng định vẻ đẹp bất tận của thơ ca – nơi kết tinh của cảm xúc chân thành và tài năng ngôn ngữ.