Giữa dòng chảy của văn học Việt Nam, có không ít những tác phẩm đã làm say đắm lòng người bởi tính nhân văn sâu sắc và khả năng khơi gợi những cảm xúc mãnh liệt về tình người, tình quê hương. Truyện ngắn “Ông ngoại” của Nguyễn Ngọc Tư là một trong những tác phẩm như vậy. Với giọng văn mềm mại, đậm chất Nam Bộ, Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo đưa người đọc vào một không gian bình dị của tình thân, nơi mà những giá trị giản đơn của cuộc sống được nâng niu, gìn giữ. Trong đoạn trích này, tác giả đã làm nổi bật lên mối quan hệ giữa Dung và ông ngoại, qua đó khắc họa rõ nét những thay đổi trong nhận thức và tình cảm của nhân vật Dung khi sống cùng ông.

Nguyễn Ngọc Tư là một nhà văn tiêu biểu của giai đoạn văn học hiện đại, đặc biệt nổi bật với những tác phẩm viết về đời sống người dân miền Tây Nam Bộ. Phong cách sáng tác của bà thường hướng đến những điều bình dị, gần gũi trong cuộc sống, nhưng lại chứa đựng những thông điệp sâu sắc về con người và cuộc đời. Nhắc đến các sáng tác của Nguyễn Ngọc Tư, ta không thể không nhắc đến truyện ngắn "Ông ngoại". Truyện được kể theo ngôi thứ ba, qua điểm nhìn của Dung, một cô gái trẻ chuyển đến sống với ông ngoại sau khi gia đình đi nước ngoài. Cốt truyện đơn tuyến, tập trung vào mối quan hệ giữa Dung và ông ngoại, cùng những biến đổi tâm lý của Dung khi dần dần thích nghi với cuộc sống mới. Trong truyện, hai nhân vật trung tâm là Dung và ông ngoại. Đây là những nhân vật giúp tác giả làm nổi bật chủ đề của truyện.

Đoạn trích kể về khoảng thời gian Dung sống cùng ông ngoại sau khi gia đình cô đi nước ngoài. Ban đầu, Dung cảm thấy khó hòa nhập với cuộc sống mới, nhưng dần dần, cô nhận ra những giá trị mà ông ngoại mang lại trong cuộc sống của mình. Những sự thay đổi trong thói quen và cách sống của Dung cho thấy mối quan hệ giữa cô và ông ngoại ngày càng gắn bó, đồng thời cũng bộc lộ những nỗi niềm, sự hy sinh thầm lặng của người ông dành cho cô cháu gái của mình. Truyện "Ông ngoại" thể hiện rõ nét chủ đề về tình thân, sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. Đây là một chủ đề không mới, nhưng được Nguyễn Ngọc Tư khai thác một cách tinh tế và đầy nhân văn, khắc họa sâu sắc những giá trị của tình cảm gia đình.

Trong đoạn trích, nhân vật Dung được khắc họa là một cô gái trẻ đang sống trong giai đoạn chuyển biến cảm xúc mạnh mẽ. Ban đầu, Dung cảm thấy khó khăn khi phải sống cùng ông ngoại sau khi gia đình ra nước ngoài. Cô mang theo những thói quen và lối sống hiện đại, khó hòa nhập với cuộc sống tĩnh lặng, cổ điển của ông ngoại. + Tuy nhiên, qua những chi tiết như việc Dung ngăn ông lái xe, nghe tiếng ho của ông mỗi đêm, hay khi cô tự thấy mình trở nên khó tính như một "bà già," ta nhận thấy Dung đang dần thay đổi. Từ một cô gái trẻ trung, năng động, Dung dần trở nên thấu hiểu và cảm nhận được sự quý giá của những điều giản dị xung quanh mình. Tâm trạng của Dung chuyển từ sự bối rối, lạ lẫm sang sự gắn bó, yêu thương ông ngoại, thể hiện qua hành động chăm sóc ông và thậm chí hát cho ông nghe, điều mà cô chưa từng nghĩ mình sẽ làm. Nguyễn Ngọc Tư xây dựng nhân vật Dung như một biểu tượng cho sự hòa quyện giữa hai thế hệ, qua đó nhấn mạnh giá trị của tình cảm gia đình, sự thấu hiểu và chia sẻ giữa những người thân yêu, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc sống hiện đại đang dần làm xa cách các mối quan hệ truyền thống.

Ông ngoại là một nhân vật trung tâm khác trong truyện, đại diện cho sự tĩnh lặng, những giá trị xưa cũ. Ông sống một cuộc sống giản dị, gắn bó với những vật dụng, ký ức của thời kỳ đã qua. Dù tuổi cao, sức yếu, ông vẫn cố gắng duy trì một nếp sống riêng, không muốn trở thành gánh nặng cho cháu. Nhân vật ông ngoại với hình ảnh một người già trầm lặng, chịu đựng, nhưng đầy tình thương, đã góp phần làm nổi bật chủ đề của truyện, đồng thời tạo nên một đối trọng với sự sôi động, hiện đại của cuộc sống xung quanh.

Đoạn trích trên có rất nhiều nét đặc sắc về mặt nghệ thuật. Cốt truyện của “Ông ngoại” đơn giản, không có nhiều kịch tính nhưng lại giàu tính nhân văn. Qua những chi tiết nhỏ, tác giả đã khéo léo dựng lên một bức tranh gia đình đầy cảm động, khiến người đọc không thể không suy ngẫm về những giá trị của tình thân. Truyện được kể theo ngôi thứ ba, nhưng điểm nhìn chủ yếu là từ Dung. Qua góc nhìn này, tác giả đã khắc họa được những biến đổi trong suy nghĩ và cảm nhận của Dung, đồng thời tạo sự gần gũi, đồng cảm với nhân vật. Tình huống trong truyện không phải là những sự kiện lớn lao, mà là những tình huống thường ngày, qua đó tác giả làm nổi bật sự thay đổi trong mối quan hệ giữa các nhân vật. Ví dụ như việc Dung nghe tiếng ho của ông ngoại vào ban đêm, hay khi cô hát cho ông nghe, đều là những tình huống giản dị nhưng đầy ý nghĩa. Nhân vật trong truyện được khắc họa chủ yếu qua suy nghĩ, hành động, lời nói của họ. Những chi tiết như tiếng ho của ông ngoại, việc Dung dần quen với hương trầm hay hình ảnh ông cháu cùng nhau nhặt lá mai đón Tết, đều góp phần làm rõ nét tính cách và mối quan hệ giữa các nhân vật này. Nguyễn Ngọc Tư sử dụng ngôn ngữ giản dị nhưng tinh tế, đậm chất Nam Bộ. Giọng văn nhẹ nhàng, trầm lắng tạo nên một bầu không khí vừa quen thuộc vừa sâu lắng. Những câu văn giàu hình ảnh, đôi khi sử dụng so sánh để làm nổi bật cảm xúc và tâm trạng của nhân vật.

Có thể nói, truyện ngắn "Ông ngoại" là một tác phẩm xuất sắc về cả nội dung và nghệ thuật. Qua cốt truyện đơn giản, Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo khắc họa mối quan hệ gia đình với những biến đổi tâm lý tinh tế của nhân vật. Truyện không chỉ phản ánh tình thân mà còn gợi lên những suy ngẫm sâu sắc về trách nhiệm và tình cảm giữa các thế hệ. Bài học mà tác giả muốn gửi đến người đọc là giá trị của sự gắn kết gia đình, sự thấu hiểu và trân trọng những người thân yêu. Qua truyện này, ta có thể thấy Nguyễn Ngọc Tư là một nhà văn có khả năng thấu hiểu sâu sắc tâm lý con người, đặc biệt là những xúc cảm tinh tế trong các mối quan hệ gia đình. So với những tác phẩm khác cùng đề tài như "Cha và con" của Vũ Trọng Phụng hay "Bố con cá gai" của Choi Sang Jin, “Ông ngoại” của Nguyễn Ngọc Tư mang một màu sắc riêng, nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, đậm chất Nam Bộ, giàu tình cảm và đầy tính nhân văn.