Bài "Tuyên ngôn độc lập" của Hồ Chí Minh được viết vào ngày 2 tháng 9 năm 1945, khi Người đọc bản tuyên ngôn trước quảng trường Ba Đình, Hà Nội, tuyên bố thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Nội dung chính:
Khẳng định quyền tự do, độc lập của dân tộc Việt Nam: Hồ Chí Minh dẫn chứng các quyền tự do, độc lập của con người trong các bản Tuyên ngôn quốc tế (Tuyên ngôn độc lập của Mỹ và Pháp), để khẳng định rằng Việt Nam có quyền độc lập, tự do như các quốc gia khác trên thế giới.
Lên án sự xâm lược của thực dân Pháp và Nhật: Người tố cáo sự tàn bạo của thực dân Pháp, Nhật trong việc áp bức, bóc lột nhân dân Việt Nam.
Khẳng định chiến thắng của nhân dân Việt Nam: Hồ Chí Minh khẳng định cuộc Cách mạng tháng 8 thành công, nhân dân Việt Nam giành lại quyền tự quyết, kết thúc ách thống trị của thực dân và đế quốc.
Lời kêu gọi đoàn kết và bảo vệ nền độc lập: Người kêu gọi toàn thể nhân dân đoàn kết xây dựng đất nước, bảo vệ nền độc lập mới giành được.
Thông điệp chính: Bài tuyên ngôn là lời tuyên bố mạnh mẽ về quyền độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam, đồng thời khẳng định ý chí quyết tâm bảo vệ nền độc lập, tự do của đất nước.