Bài thơ trên là một tác phẩm đầy xúc động, thể hiện sự hy sinh và tấm lòng của người mẹ trong suốt những năm tháng chiến tranh, đồng thời cũng khắc họa được tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con cái. Qua đó, tác giả đã khéo léo lồng ghép các câu hỏi gợi lên sự trống vắng và sự mất mát, làm nổi bật nỗi đau đớn khi người mẹ phải chịu đựng sự vắng mặt của con trai trong suốt những năm tháng chiến tranh.

Bài thơ mở đầu bằng câu "Hai mươi năm chiến trận đã qua rồi", thể hiện thời gian đã trôi qua lâu, chiến tranh đã kết thúc, nhưng nỗi đau của người mẹ vẫn không thể quên. Sau hai mươi năm chiến trận, Tổ quốc trao cho mẹ Huân chương Anh hùng, phần thưởng cao quý mà mẹ xứng đáng nhận, nhưng liệu có thể bù đắp được những gì mẹ đã mất đi? "Nỗi đau cũ nguôi ngoai, vinh quang này mới mẻ", câu thơ này vừa thể hiện sự thay đổi của thời gian, vừa phản ánh sự thiếu thốn, những gì mẹ phải chịu đựng trong suốt những năm tháng chiến tranh, khi đứa con yêu dấu không có mặt bên cạnh.

Mẹ đã già đi theo năm tháng, và trong câu thơ "Mẹ đã già từ những tháng năm xưa", tác giả đã gợi lên hình ảnh người mẹ già, mang theo sự mỏi mệt của thời gian. Nỗi đau mà mẹ đã trải qua không thể thay thế được, vì vậy khi Tổ quốc trao tặng mẹ Huân chương Anh hùng, điều đó không thể làm cho mẹ nguôi ngoai, vì người mẹ chỉ mong đợi một điều duy nhất: sự trở về của con.

Câu thơ "Ai thay thế được con để mẹ ấm lạnh tuổi già?" đặt ra câu hỏi khiến người đọc phải suy nghĩ. Ai có thể thay thế con, người đã hy sinh vì Tổ quốc, để mẹ không cảm thấy cô đơn và thiếu thốn? Mẹ đã phải chịu đựng nhiều năm tháng trong sự vắng lặng, sự thiếu vắng con không thể nào bù đắp được. Và câu hỏi tiếp theo: "Ai thay thế được con để mẹ nhìn thấy mặt?" là một lời nhắc nhở về nỗi đau của người mẹ khi không được nhìn thấy con, không được ôm con trong vòng tay của mình, không có cơ hội chia sẻ những khoảnh khắc quý giá của tuổi già.

Mẹ còn mong muốn có thể bế ẵm con một lần nữa trong vòng tay của mình, dù con đã trưởng thành hay đã hi sinh, mẹ vẫn luôn mong mỏi được chăm sóc con, "Ai thay thế được con để mẹ thêm một lần bế ẵm?" Câu hỏi này như một lời than thở của người mẹ, một tiếng gọi con yêu dấu, một lời kêu gọi hạnh phúc giản dị của tuổi già. Mẹ cũng mong muốn có những tiếng cười của con, có những khoảnh khắc vui vẻ, sum vầy trong gia đình, "Ai thay thế được con để trong sân ríu rít tiếng bà?" Đó là tiếng nói của tình mẫu tử, là khát khao được nhìn thấy con, được thấy con trưởng thành, thành đạt và hạnh phúc bên gia đình.
Bài thơ khắc họa sâu sắc tình mẫu tử thiêng liêng và sự hy sinh của người mẹ trong chiến tranh. Dù chiến trận đã qua, dù Tổ quốc đã trao Huân chương Anh hùng cho mẹ, nhưng nỗi đau mất mát của mẹ vẫn không thể nguôi ngoai. Các câu hỏi tu từ "Ai thay thế được con để mẹ ấm lạnh tuổi già?", "Ai thay thế được con để mẹ nhìn thấy mặt?", "Ai thay thế được con để mẹ thêm một lần bế ẵm?" như một lời than thở của người mẹ, khắc khoải tìm kiếm con trong sự trống vắng của tuổi già. Mẹ đã già đi trong sự hy sinh thầm lặng, nhưng sự vắng bóng của con vẫn là nỗi đau không thể bù đắp. Bài thơ sử dụng những hình ảnh tượng trưng và nhịp điệu đều đặn để tạo nên không gian cảm xúc mạnh mẽ, làm nổi bật sự đối lập giữa vinh quang và mất mát. Dù mẹ nhận được Huân chương từ Tổ quốc, nhưng đó không thể làm dịu đi nỗi nhớ con, không thể thay thế được tình yêu vô bờ bến của người mẹ dành cho con. Những câu hỏi không chỉ phản ánh nỗi cô đơn của mẹ mà còn nhấn mạnh sự thiếu vắng của người con trong cuộc đời mẹ, tạo nên một bức tranh về tình mẫu tử thiêng liêng, đầy hy sinh và mất mát.
 

Cuối cùng, bài thơ khép lại với những câu hỏi đầy day dứt, khẳng định sự thiếu vắng của người con, không có gì có thể thay thế được tình yêu thương, sự hy sinh và sự gắn bó giữa mẹ và con. Dù Tổ quốc có trao thưởng, dù thời gian có trôi qua, mẹ vẫn mãi là người mẹ đau khổ, cô đơn trong sự vắng bóng của con.bài thơ không chỉ là một tác phẩm ca ngợi sự hy sinh cao cả của người mẹ, mà còn là lời nhắc nhở về tình mẫu tử thiêng liêng, về những đau thương và mất mát mà chiến tranh để lại cho mỗi con người. Thông qua đó, tác giả muốn người đọc cảm nhận được sự hy sinh vô bờ bến của người mẹ, cũng như sự trân trọng những giá trị gia đình và tình yêu thương đích thực trong cuộc sống.