BỐ CỤC:
- Phần 1 (từ đầu ... đó là triệu bất thường): thói ăn chơi xa xỉ vô độ của chúa.
- Phần 2 (còn lại): Sự nhũng nhiễu của bọn quan lại.
TÓM TẮT:
Khoảng năm Giáp Ngọ, trong nước có chúa Trịnh Sâm thích chơi đèn đuốc, thường ngự ở các ly cung. Xây dựng đình đài liên miên. Nhân việc đó, nội quan đều mạc quần áo đàn bà, cải trang để bán một số đồ vật kiếm tiền. Có lúc cho bọn nhạc công ngồi trên gác chuông chùa Trấn Quốc và chơi vài bài. Mỗi khi tìm thấy những loài trân cầm dị thú, Chúa đều thu hết. Bọn quan lại thấy thế bèn mượn gió bẻ măng, hù doạ nhân dân. Hễ thấy nhà giàu nào có cây cảnh hay đồ vật đẹp nào đều quy cho vào tội phụng thủ, người ta phải van xin chí chết mới được tha. Nhà tác giả cũng có trồng một cây lê và hai cây lựu nở hoa rất đẹp nhưng cũng phải chặt đi vì cớ ấy.
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
Câu 1
- Thói ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh và các quan hầu cận được miêu tả:
+ Xây dựng đền đài liên miên và thói ngao du vét sản vật quý của dân.
+ Bọn nội thần bày trò lố lăng, tốn kém : giải trò mua bán, bài trí dàn nhạc khắp nơi.
- Lời văn tác giả mang giọng khách quan, không cần thể hiện quá nhiều, những sự việc kể lại đã đủ bóc trần bản chất xã hội, đủ để tỏ nhìn nhận thái độ của tác giả.
- Lời kết thúc “...kẻ thức giả biết đó là triệu bất thường” là lời dự báo về một thảm họa ắt sẽ xảy ra khi xã hội hỗn loạn như thế này.
Câu 2
- Bọn quan lại nhũng nhiễu dân bằng thủ đoạn vừa ăn cắp vừa la làng. Người dân như bị cướp tới hai lần, bằng không thì phải tự tay hủy của quý của mình.
- Ý nghĩa đoạn cuối: Là minh chứng giúp tăng sức thuyết phục cho những chi tiết thực đã ghi chép và bộc lộ thái độ bất bình, phê phán của tác giả.
Câu 3
Sự khác biệt giữa truyện và tùy bút:
- Truyện: có cốt truyện cụ thể, có thể là thật và tưởng tượng, có xây dựng nhân vật với ngoại hình, tính cách, tâm lí...
- Tùy bút: ghi chép tùy hứng, có khi tản mạn những sự việc có thật, không theo một cốt truyện nào.
LUYỆN TẬP
Câu 1 (trang 63 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): Căn cứ vào bài...
Hiện thực nước ta dưới thời vua Lê – chúa Trịnh cuối thế kỉ XIII là thời kì chế độ phong kiến mục rỗng, thối nát. Vua chúa, quan lại lo ăn chơi hưởng lạc, cướp trắng trợn của cải dân chúng, không chăm lo đến kinh tế, không màng việc nước thế sự. Đời sống nhân dân loạn lạc đói kém, cơ cực vô cùng.