a) Mở bài
Nên mở bài trực tiếp hay gián tiếp ? Làm thế nào để nêu được vấn đề và phương hướng nghị luận cho toàn bài ?
b) Thân bài
- Sắp xếp các luận điểm theo trình tự nào cho hợp lí ?
- Sắp xếp các luận cứ cho từng luận điểm ra sao ?
- Cần triển khai luận điểm và luận cứ nào nhiều nhất ? Tại sao ?
- Cần lựa chọn và sử dụng các kí hiệu gì đặt trước các đề mục để dàn ý được rõ ràng, minh bạch ?
c) Kết bài
- Nên kết bài theo kiểu đóng hay mở ?
- Khẳng định những nội dung nào ?
- Mở ra những nội dung nào để người đọc tiếp tục suy nghĩ ?
III - Luyện tập
Sau đây là một đề làm văn :
Trong một lần nói chuyện với học sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ : “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.”.
Theo anh (chị), nên hiểu và vận dụng lời dạy đó của Người như thế nào?
Một bạn đã tìm được một số ý:
a) Giải thích khái niệm tài và đức.
b) Có tài mà không có đức là người vô dụng.
c) Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.
Hãy :
- Bổ sung các ý còn thiếu.
- Lập dàn ý cho bài văn

I - Tác dụng của việc lập dàn ý
II - Cách lập dàn ý bài văn nghị luận
Ví dụ ta cần lập dàn ý bài văn nghị luận với đề bài sau :
Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M. Go-rơ-ki có viết : “Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới.”
Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên.
Trước tiên, anh (chị) hãy đọc kĩ, xác định yêu cầu của đề bài và lần lượt tiến hành các bước sau :
Câu 1 trang 90 - SGK Ngữ văn 10 tập 2 : Tìm ý cho bài văn
Tìm ý là tìm hệ thống luận điểm, luận cứ cho bài văn.
a) Xác định luận đề
- Bài văn cần làm sáng tỏ vấn đề : Tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người.
- Quan điểm của chúng ta về vấn đề đó :
Sách là khối tài sản quý giá của nhân loại. Sách giúp truyền tải một khối lượng tri thức lớn. Sách có tác dụng vô cùng to lớn đến đời sống tinh thần của chúng ta.
=> Sách đóng góp một vai trò rất lớn trong đời sống vật chất cũng như tinh thần của con người.
b) Xác định các luận điểm
- Sách là một sản phẩm tinh thần của con người.
- Mở rộng vốn hiểu biết về đời sống xung quanh, là người bạn tâm tình, giúp con người hoàn thiện chính mình.
- Duy trì thói quen đọc sách thường xuyên, đồng thời nên giữ gìn và bảo vệ sách.
c) Tìm luận cứ cho các luận điểm
Hãy lần lượt trả lời các câu hỏi sau đây :
- Đối với luận điểm 1 (Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người) :
+ Lĩnh vực tinh thần.
+ Tri thức.
+ Sách là sợi dây kết nối giữa không gian và thời gian khác nhau.
- Đối với luận điểm 2 (Sách mở rộng những chân trời mới) :
+ Những kiến thức thú vị về tự nhiên và xã hội.
+ Sách như một người bạn tâm tình, sẻ chia và đồng cảm với những tâm tư thầm kín của con người. Sách giúp con người tự hoàn thiện chính mình.
- Đối với luận điểm 3 (Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách) :
+ Biết cách lựa chọn những loại sách phù hợp với lứa tuổi và nhận thức của bản thân, biết yêu quý, giữ gìn sách.
+ Nên duy trì thói quen đọc sách. Sắp xếp thời gian hợp lí để đọc hàng ngày. Khi đọc sách cần tĩnh tâm.
 
Câu 2 trang 90 - SGK Ngữ văn 10 tập 2 : Lập dàn ý
Anh (chị) hãy sắp xếp các luận điểm, luận cứ đã xác định được vào bố cục sau đây :
a) Mở bài
- Khái quát vai trò của sách đối với đời sống con người.
- Dẫn dắt câu nói của M. Go-rơ-ki.
b) Thân bài
Trình tự sắp xếp luận điểm và luận cứ :
- Luận điểm 1 : Sách là sản phẩm tinh thần quý giá của con người, là nơi lưu giữ khối kiến thức đồ sộ của nhân loại về tự nhiên và xã hội.
+ Sách là sản phẩm tinh thần của con người.
+ Sách lưu trữ và phản ảnh khối kiến thức đồ sộ và phong phú của nhân loại.
+ Sách là sợi dây kết nối nhiều thế hệ bạn đọc từ những không gian và thời gian khác nhau.
- Luận điểm 2 : Mỗi cuốn sách là một cách cửa dẫn người đọc tới một chân trời mới, một miền tri thức mới.
+ Sách cung cấp những tri thức mới, những điều thú vị và mới lạ về tự nhiên và xã hội cho con người.
+ Sách còn là người bạn tâm tình, người chia sẻ những buồn vui trong đời sống nội tâm của con người.
- Luận điểm 3 : Chúng ta cần phải có thái độ đúng với sách và việc đọc sách.
+ Chúng ta cần phải biết chọn lựa những cuốn sách phù hợp với lứa tuổi và nhận thức.
+ Cần đọc, tìm hiểu và giới thiệu những loại sách bổ ích. Tránh mất quá nhiều thời gian cho những loại sách vô bổ và nên phê phán những loại sách có hại.
+ Nên có kế hoạch đọc sách thường xuyên và không để các tác động bên ngoài ảnh hưởng đến việc đọc sách.
c) Kết bài
- Nên khái quát ý chính của bài và mở rộng vấn đề.
- Khẳng định: Sách là khối tài sản tinh thần quý giá của nhân loại. Cần trân trọng giá trị của mỗi cuốn sách, lưu giữ và bảo tồn những giá trị ấy.
- Mở rộng: Tình hình thị trường sách đang ngày càng phong phú và phức tạp: sách in, sách điện tử,… ⇒ chất lượng không đảm bảo, sách lậu. Cần sáng suốt khi lựa chọn sách. Thực trạng đọc sách trong giới trẻ hiện nay (so sánh tương quan với các phương tiện cập nhật thông tin và giải trí khác tràn lan trên mạng xã hội).