Truyện bắt đầu từ khi chàng trai và cô gái còn nằm trong bụng mẹ. Họ cùng ra đời, cùng chơi chung từ thuở bé thơ. Đến khi lớn lên, 2 người càng trở nên thân thiết hơn. Nhưng cha mẹ cô gái chê anh nghèo không đủ tiền thách cưới, họ đã gả bán con gái mình cho một anh chàng giàu có hơn khi đang còn ở trên nương. Mối tình của chàng trai và cô gái vô cùng thắm thiết nhưng họ không đến được với nhau. Điều này nằm ngoài ý muốn của 2 người. Lễ giáo phong kiến đã làm cho tình yêu của họ tan vỡ.Nàng phải về làm dâu nhà người khi chưa được gặp mặt người yêu để nói lời từ biệt. Cô vừa đi mà vừa day dứt bồn chồn
“Quảy gánh qua đồng rộng
Người đẹp anh yêu cất bước theo chồng
Vừa đi vừa ngoảnh lại
Vừa đi vừa ngoái trông
Chân bước xa lòng càng đau nhớ
Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ
Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi
Tới rừng lá ngón ngóng trông
Anh tới nơi em bẻ lá xanh em ngồi
Được nhủ đôi câu anh mới đành lòng quay lại
Được dặn đôi lời anh yêu em mới chịu quay đi”
Về nhà chồng mà tâm trạng bế tắc khổ đau, vừa ngoảnh lại vừa ngoái trông, tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ, tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi, tới rừng lá ngón ngóng trông. Qua hình ảnh lá ớt, lá cà, lá ngón toàn là những lá độc, không mang lại may mắn, ta có thể thấy niềm hi vọng được gặp lại người yêu, chỉ mong sao đây là cơn ác mộng. Chàng trai cũng không ngờ duyên tình lại tan vỡ, anh sẽ không gặp được người yêu của mình. Chàng chạy đuổi theo cô gái, gặp được cô gái, được nhủ đôi câu, được dặn đôi lời anh mới đành lòng quay đi.
“Xin hãy cho anh kề vóc mảnh
Quấn quanh vai ủ lấy hương người
Cho mai sau lửa xác đượm hơi
Một lát bên em thay lời tiễn dặn!
Con nhỏ hãy đưa anh ẵm
Bé xinh hãy đưa anh bồng
Cho anh bế con dòng, đừng ngượng
Nựng con rồng, con phượng, đừng buồn”
Chàng muốn giữ lại hương thơm của cô gái bên mình, để đến lúc chết xác được nhờ hương nàng mà cháy đượm. Chàng yêu cô gái một cách chân thành, dù anh không được ở bên người mình yêu nhưng cũng mong làm cho cô hạnh phúc : nếu em có con hãy đưa anh ẵm, anh bồng, anh nựng, đừng ngượng, đừng buồn bởi con em cũng được anh thương.Chàng tiễn đưa cô gái về nhà chồng nhưng chàng không tiễn đưa mối tình của mình. Do đó tuy không lấy được nhau nhưng tình yêu không chết đi, anh vẫn không thôi ước vọng, tin vào ngày sum họp trong tương lai
“Đôi ta yêu nhau, đợi đến tháng 5 lau nở
Đợi mùa nước đỏ cá về
Đợi chim tăng ló hót gọi hè
Không lấy nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau lúc goá bụa về già”
Cô gái về nhà chồng nhưng không tìm thấy hạnh phúc mà còn bị gia đình đấnh đập. Chứng kiến những lời hắt hủi, những trận đòn đau mà người yêu phải chịu, chàng trai đau đớn. Anh chẳng biết làm gì hơn để người yêu mình bớt khổ
“Dậy đi em, đậy đi em ơi!
Dậy rũ áo kẻo bọ
Dậy phủi áo kẻo lấm
Đầu bù anh chải cho
Tóc rối đưa anh búi hộ
Anh chặt tre về đốt gióng đầu
Chặt tre dày anh hun gióng giữa
Lam ống thuốc này em uống khỏi đau”
Tập tục phong kiến đã cướp đi hạnh phuc lứa đôi. Giờ đây tơ rối ta cùng phải gỡ, tơ vò ta phải vuốt lại. Anh muốn cô gái trở về cùng mình, mặc người ta nói gì, ta hãy sống với nhau, miễn đôi ta hạnh phúc. Nhưng là phụ nữ, vốn nhẫn nhịn, cam chịu, cô đâu dám bỏ nhà chồng mà trốn đi với người mình yêu.Ước vọng không thành, chỉ có cái chết mới đưa họ lại với nhau.
“Chết 3 năm hình còn treo đó
Chết thành sông vục nước uống mát lòng
Chết thành đất mọc dây trầu xanh thắm
Chết thành bèo ta trôi nổi ao chung
Chết thành muôi ta múc xuống cùng bát
Chết thành hồn chung một mái song song
Hỡi gốc dưa yêu mọc ngoài cồn cát
Nước ngập gốc đáng lụi đừng lụi
Nước ngập rễ đáng bềnh đừng bềnh
Đôi ta yêu nhau tình Lú-Ủa mặn nồng
Lời đã trao thương không lạc mất
Như bán trâu ngoài chợ
Như thu lúa muôn bông
Lòng ta yêu nhau trăm lớp nghìn trùng
Bền chắc như vàng, như đá
Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già
Ta yêu nhau tàn đời gió, không rung không chuyển
Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe”
Đến lúc ở bên nhau ta yêu nhau trọn đời trọn kiếp, dù trắc trở chông gai, tình ta mãi son sắt thuỷ chung như chàng Lú – nàng Ủa. Trâu bán xong không tìm lại được, lúa gặt về rồi không biết bông nào ruộng nào. Nhưng lời thương anh trao em không bao giờ lạc mất. Gió có tàn ta vẫn yêu nhau.
Tình Yêu có từ bao giờ ??????????Không ai biết
Chỉ biết rằng….
Những câu chuyện về tình yêu…
…Vân được lưu truyền từ đời này qua đời khác…Như một minh chứng …Về sự trường tồn của nó…:
Một truyền thuyết…hay chỉ là một jấc mơ?
Con trai thần mặt trời phải giết nữ thần tuyết……Để đen đến mùa xuân cho xứ ice ocean lạnh lẽo….Nhưng chàng lại yêu chính người con gái ấy…
và rồi ta nhận ra
mặt trời có thể lặn,băng giá có thể tan, nhưng tình yêu thì không bao giờ chết