Ngày 22-11, trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao (HNCC) ASEAN lần thứ 27, tại Thủ đô Cu-a-la Lăm-pơ của Ma-lai-xi-a, lãnh đạo mười nước thành viên ASEAN đã ký Tuyên bố Cu-a-la Lăm-pơ năm 2015 về việc hình thành Cộng đồng ASEAN, chính thức “khai sinh” Cộng đồng ASEAN vào ngày 31-12 năm nay. Việc ký Tuyên bố trên đã hoàn tất kế hoạch xây dựng Cộng đồng trong hơn mười năm qua, kể từ khi ý tưởng về một Cộng đồng ASEAN lần đầu được đưa ra tại HNCC ASEAN lần thứ chín tại Ba-li (In-đô-nê-xi-a) năm 2003. Tuyên bố khẳng định, Cộng đồng ASEAN dựa trên ba trụ cột là Cộng đồng Chính trị - An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hóa - Xã hội, sẽ trở thành một cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, chia sẻ trách nhiệm xã hội và thật sự hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm. Tuyên bố nhấn mạnh cam kết của các nước thành viên đối với Hiến chương ASEAN, phản ánh mong muốn và ý chí tập thể nhằm chung sống trong một khu vực hòa bình, an ninh và ổn định dài lâu, tăng trưởng kinh tế bền vững, thịnh vượng chung và tiến bộ xã hội…
Ngay sau khi ký Tuyên bố hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015, các lãnh đạo ASEAN đã ký Tuyên bố Cu-a-la Lăm-pơ về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025: Cùng vững vàng tiến bước. Tuyên bố này sẽ thay Lộ trình Cộng đồng ASEAN (2009-2015), đề ra các định hướng thúc đẩy và làm sâu sắc hơn liên kết của ASEAN trên cả ba trụ cột Chính trị - An ninh, Kinh tế và Văn hóa - Xã hội trong thập kỷ tới. Với hàng trăm biện pháp cụ thể được đề ra, Cộng đồng ASEAN sẽ tác động tích cực tới mọi mặt của đời sống khu vực cũng như của từng quốc gia thành viên.
Việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015 là dấu mốc lịch sử trong tiến trình liên kết khu vực, đánh dấu bước chuyển mình chiến lược của ASEAN và khởi đầu cho một giai đoạn phát triển mới ở tầm cao hơn của ASEAN. Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh cho biết, tính đến cuối tháng 10 vừa qua, ASEAN đã thực hiện được 97% các biện pháp đề ra trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng. Theo Tổng Thư ký ASEAN, Cộng đồng ASEAN sẽ trải dài từ những vấn đề vĩ mô tới những vấn đề cụ thể, gần gũi với cuộc sống của người dân, từ việc bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực, các cơ hội mở rộng đầu tư, thương mại, đến lợi ích cho người tiêu dùng với lựa chọn đa dạng hơn về hàng hóa, dịch vụ, du lịch, cũng như nhiều cơ hội việc làm hơn cho người lao động, cơ hội về giáo dục, đào tạo cho học sinh, sinh viên ở tất cả các quốc gia trong ASEAN.
Việc xây dựng Cộng đồng ASEAN là một tiến trình liên tục, do đó ASEAN cần tiếp tục củng cố và đưa liên kết ASEAN lên tầm cao mới trên cơ sở tiếp nối và phát huy các thành tựu đã đạt được. Thủ tướng Ma-lai-xi-a N.Ra-dắc nhận định, với việc hình thành Cộng đồng chung, GDP của ASEAN có thể đạt 4.700 tỷ USD vào năm 2020 và ASEAN có tiềm năng trở thành nền kinh tế lớn thứ tư trên thế giới vào năm 2030. Tuy nhiên, theo Thủ tướng Ra-dắc, khái niệm về Cộng đồng ASEAN đã vượt xa những nhận thức về kinh tế, mà nó bao gồm cả sự ghi nhận về mối quan hệ ràng buộc giữa người dân, làm cho mọi công dân trong khu vực cảm thấy tinh thần ASEAN trong huyết mạch của họ. Đối với người Đông - Nam Á, để hiểu được ý nghĩa của Cộng đồng ASEAN, các nước thành viên phải mang lại lợi ích trực tiếp và hữu hình cho người dân khu vực. Cộng đồng ASEAN không chỉ hướng đến phát triển về kinh tế và GDP ở mức cao, mà quan trọng hơn còn làm sao để người dân khu vực cảm nhận rằng họ là một phần của một Cộng đồng ASEAN thống nhất.