Trong nền kinh tế tri thức với sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, sự bùng nổ của công nghệ thông tin, không ai có thể coi kiến thức của giáo dục ban đầu (từ phổ thông đến đại học) có thể đủ cho cả đời người. Vì vậy, việc tiếp tục học tập nâng cao trình độ về mọi mặt, là một nhu cầu tất yếu của mỗi người để đáp ứng với sự phát triển của xã hội, của trình độ khoa học kỹ thuật tiên tiến, công nghệ hiện đại. Xã hội học tập là một xu thế mới trong quá trình phát triển của nhân loại, là đòi hỏi của yêu cầu phát triển kinh tế- xã hội trong thời kỳ công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước.
Học tập thường xuyên, học tập suốt đời, học tập cho mọi người là nội dung chủ yếu của của khái niệm xã hội học tập.Văn kiện của Đảng đã nhấn mạnh "Đẩy mạnh phong trào học tập trong nhân dân bằng những hình thức giáo dục chính quy và không chính quy, thực hiện giáo dục cho mọi người"; xây dựng "Cả nước trở thành một xã hội học tập"; "Chuyển dần mô hình giáo dục hiện nay sang mô hình giáo dục mở - mô hình xã hội học tập với hệ thống giáo dục suốt đời, đào tạo liên tục, liên thông giữa các bậc học, ngành học; xây dựng và phát triển hệ thống học tập cho mọi người với những hình thức học tập, thực hành linh hoạt, bảo đảm sự công bằng xã hội trong giáo dục".
Có thể nói, xã hội học tập cung cấp các điều kiện, cơ hội để mỗi người tự nâng cao trình độ, hoàn thiện bản thân, phát huy cao độ năng lực sáng tạo để thích ứng với những biến đổi của tình hình kinh tế- xã hội trong xu thế hội nhập và toàn cầu hóa.
Nền giáo dục trong xã hội học tập hướng vào việc xây dựng cho con người năng lực đón nhận, xử lý, sử dụng, truyền bá… thông tin để xã hội tiến kịp sự phát triển của tri thức nhân loại. Bên cạnh những lợi ích hết sức thiết thực mang lại từ nền giáo dục mở, từ sự hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng với thế giới, mọi người, nhất là giới trẻ, học sinh, sinh viên ít nhiều không tránh khỏi những tác động bởi những mặt trái của cơ chế thị trường, của văn hóa Phương Tây, đó là tư tưởng đề cao chủ nghĩa cá nhân, sự tha hóa về đạo đức, nhân cách, lối sống hưởng thụ, đua đòi, trụy lạc.
Hơn lúc nào hết, trong bối cảnh hội nhập hiện nay, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc đang là nhiệm vụ cấp bách trong tiến trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa. Đó là nền tảng, là cơ sở để đất nước ta hòa nhập sâu rộng với thế giới nhưng không hòa tan, vẫn phát huy được niềm tự hào của dân tộc, bản sắc văn hóa riêng của con người và đất nước Việt Nam.