Nguyên nhân ra đời:

1. Phát triển thương mại: Trong thời kỳ trung đại, nền kinh tế của châu Âu dần phát triển nhờ sự phát triển của thương mại, đặc biệt là sau các cuộc thập tự chinh. Các thành phố được hình thành xung quanh các trung tâm thương mại, nơi các nhà buôn, thợ thủ công tập trung.
2. Sự phân công lao động: Với sự chuyên môn hóa trong sản xuất, những người thợ thủ công, nghệ nhân, và buôn bán cần một không gian để giao thương và sản xuất, từ đó thành thị ra đời.
3. Sự suy yếu của hệ thống phong kiến: Mặc dù phong kiến là hệ thống chủ yếu, nhưng trong một số thời kỳ, những thành phố lớn lại không nằm dưới sự kiểm soát trực tiếp của các lãnh chúa phong kiến, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển thành thị.
4. Sự hỗ trợ của nhà thờ: Nhà thờ và các tổ chức tôn giáo cũng góp phần vào sự phát triển của thành thị trung đại, đặc biệt là trong việc xây dựng các nhà thờ lớn và cung cấp các dịch vụ giáo dục, y tế.

Vai trò của thành thị trung đại đối với châu Âu:

1. Trung tâm kinh tế: Thành thị là nơi tập trung các hoạt động thương mại, sản xuất thủ công và các dịch vụ. Thành thị trung đại giúp phát triển nền kinh tế châu Âu, mở rộng giao lưu thương mại với các khu vực khác, đặc biệt là thế giới Hồi giáo và châu Á.
2. Trung tâm văn hóa: Thành thị là nơi phát triển các ngành nghệ thuật, khoa học, giáo dục. Các trường học, thư viện và hội thảo khoa học bắt đầu xuất hiện tại các thành phố lớn, tạo ra những bước tiến trong lĩnh vực trí thức.
3. Tăng cường quyền lực của các tầng lớp trung lưu: Thành thị đã tạo điều kiện cho các tầng lớp trung lưu (thợ thủ công, thương nhân) phát triển, làm suy yếu quyền lực của các lãnh chúa phong kiến và thúc đẩy sự phát triển của nền dân chủ trong một số khu vực.
4. Nền tảng của phong trào Phục hưng: Sự phát triển của thành thị cũng là nền tảng cho sự bùng nổ của Phục hưng, khi các nghệ sĩ, học giả và triết gia tập trung ở các thành phố lớn như Florence, Venice, Paris.

Giống nhau:

1. Phản đối sự áp bức của Giáo hội: Cả Phong trào Văn học Phục hưng và Cải cách tôn giáo đều phản đối quyền lực tuyệt đối của Giáo hội và sự lạm dụng của giáo quyền trong xã hội châu Âu thời trung đại.
2. Tìm kiếm sự tự do tư tưởng: Cả hai phong trào đều nhấn mạnh quyền tự do tư tưởng và sự tìm kiếm sự thật độc lập khỏi sự kiểm soát của Giáo hội. Phục hưng khuyến khích sự phát triển trí thức và cá nhân, còn Cải cách tôn giáo thúc đẩy tự do tôn giáo, đặc biệt là đối với những giáo lý của Công giáo.
3. Tạo ra sự chuyển biến trong xã hội: Cả hai phong trào đều góp phần tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ trong xã hội châu Âu, làm thay đổi cấu trúc quyền lực và thúc đẩy các giá trị mới trong nghệ thuật, văn hóa và tôn giáo.

Khác nhau:

1. Mục tiêu chính:

   • Phong trào Văn học Phục hưng chủ yếu là sự phát triển của nghệ thuật, văn hóa và tri thức, tập trung vào việc phục hồi các giá trị của văn hóa cổ điển La Mã và Hy Lạp. Mục tiêu là phát triển con người toàn diện, khơi dậy tiềm năng sáng tạo của con người.
   • Cải cách tôn giáo chủ yếu nhằm cải cách giáo lý và cấu trúc của Giáo hội Công giáo, đặc biệt là đối với những vấn đề như sự tham nhũng trong Giáo hội, việc bán chỉ giảng, và sự kiểm soát tuyệt đối của Giáo hội đối với đời sống tôn giáo của con người.

2. Phương pháp và đối tượng:

   • Phục hưng chủ yếu sử dụng các phương tiện nghệ thuật, văn học và tri thức để khai sáng con người và xã hội. Các tác phẩm của các nghệ sĩ và học giả như Leonardo da Vinci, Michelangelo, và Petrarch thể hiện sự tôn vinh con người và thế giới tự nhiên.
   • Cải cách tôn giáo tập trung vào việc cải tổ Giáo hội và các nghi thức tôn giáo. Martin Luther và các nhà cải cách tôn giáo khác đã chỉ trích mạnh mẽ Giáo hội Công giáo, dẫn đến việc phân chia các giáo phái và sự hình thành của các tôn giáo Tin Lành.

3. Tác động đến tôn giáo:

   • Phong trào Phục hưng ít tác động trực tiếp đến tôn giáo nhưng đã tạo ra một không gian văn hóa mở rộng, từ đó gián tiếp thúc đẩy sự thay đổi trong cách nhìn nhận về tôn giáo và con người.
   • Cải cách tôn giáo có tác động trực tiếp đến cấu trúc và tổ chức tôn giáo, tạo ra những sự phân tách rõ rệt giữa các giáo phái Công giáo và Tin Lành, làm thay đổi bản chất tôn giáo ở châu Âu.