+ Nội dung : Bài văn miêu tả Dế mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết kiểu căng, xốc nổi . Do bày trò trêu chọc chị Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt và rút ra bài học đường đời đầu tiên

+ Nghệ thuật : Nghệ thuật miêu tả loài vật của Tô Hoài rẩ sinh động , cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên , hấp dẫn , ngôn ngữ chính xác , giàu tính tạo hình 
 

   Dế Mèn rút ra bài học đường đời đầu tiên, bài học ấy được nói ra từ lời khuyên của Dế Choắt là "Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rời cũng manh vạ vào người đấy" và Dế Mèn cũng hiểu ra rằng " Hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân ra mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Những gã xốc nỗi thường lầm với cử chỉ ngông cuồng là tài ba". Dế Mèn lấy những bài học ấy làm hành trang trong cuộc sống để tránh sự vấp phải.