TỔNG HỢP 15 ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI THAM KHẢO CHO CÁC EM HỌC SINH LỚP 9

1. Bài tập: Viết một đoạn văn tổng phân hợp, trong đó có sử dụng ít nhất hai phép liên kết ( khoảng 10 câu), trình bày quan điểm của em về cách cải tạo môi trường sống ngày một tốt đẹp hơn.
Đoạn văn tham khảo:
“ Hãy cứu lấy môi trái đất!” là lời kêu gọi của các tổ chức môi trường thế giới về bảo vệ và cải tạo môi trường sống. Môi trường sống là tất cả những điều kiện tự nhiên và nhân tạo bao quanh chúng ta. Môi trường đang bị phá hoại nghiêm trọng và có nguy cơ de doạ cuộc sống của con người: tầng ô dôn bị suy giảm, nhiệt độ trái đất tăng lên,…Do đó, việc bảo vệ và cải tạo môi trường là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách của chúng ta. Trước hết, chúng ta cần khai thác hợp lí tài nguyên rừng để bảo vệ rừng nguyên sinh, hạn chế lũ lụt tàn phá, hạn chế hoang mạc hoá. Mặt khác, chúng ta cần xử lí các chất thải trong hoạt động sản xuất, công nghiệp và đời sống con người để không làm ô nhiễm bầu không khí, đất và nước, gây tác hại đến sức khoẻ con người, để lại hậu quả cho các sinh vật trên trái đất. Cần làm công tác tuyên truyền thật tốt để tất cả mọi người đều luôn luôn nêu cao ý thức bảo vệ, giữ gìn và đặc biệt là cải tạo môi trường sống. Mỗi cá nhân trong môi trường học tập, lao động của mình cần có những hành động cụ thể, thiết thực góp phần cải tạo môi trường sống. Mỗi tập thể dù quy mô lớn nhỏ khác nhau, điều kiện hoạt động và môi trường sống khác nhau đều phải có chương trình cải tạo môi trường sống một cách thiết thực. Mỗi quốc gia nhất định phải có chính sách, chương trình về cải tạo môi trường cho hiện tại và cho tương lai. Cải tạo cho môi trường “ xanh, sạch, đẹp” là nhiệm vụ của tôi, của bạn và của mỗi chúng ta; bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta và muôn đời sau.

2. Bài tập: Để chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới, Phó Thủ tướng Vũ Khoan Viết: “ Sự chuẩn bị của bản thân con người là quan trọng nhất”, em hãy viết một đoạn văn theo phép lập luận quy nạp ( khoảng 10 câu) giải thích ý kiến trên.
Đoạn văn tham khảo:
Bước vào thế kỉ mới, thế kỉ XXI, là bước vào sự chuyển giao giữa hai thế kỉ và giưa hai thiên niên kỉ, chúng ta cần chuẩn bị những cái cần thiết trong hành trang của mình. Riêng đối với nước ta, thời điểm này có ý nghĩa đăch biệt quan trọng bởi vì công cuộc đổi mới bắt đầu từ thập kỉ 80 của giữa thế kỉ trước cho đến nay đã đạt được những thành quả vững chắc. Bước sang thế kỉ XXI, Đảng và Nhà nước đặt ra mục tiêu phấn đấu rất cao là đến năm 2020 , đất nước ta sẽ xoa bỏ nghèo nàn và lạc hậu để trở thành một quốc gia công nghiệp hiện đại. Bước vào thế kỉ mới với chúng ta cũng có nghĩa là bước vào cuộc hành trình mới với rất nhiều triển vọng phía trước, nhưng cũng đầy khó khăn, thách thức, đòi hỏi các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ phải vươn lên mạnh mẽ, thực sự dổi mới để đáp ứng được những đòi hỏi ngày càng cao của thời đại. Sự phát triển của thời đại là quy luật của lịch sử, quy luật của nền kinh tế tri thức, kinh tế thị trường mà con người lại quyết định sự phát triển của lịch sử. Đặc biệt trong nền kinh tế tri thức phát triển mạnh mẽ thì vai trò của con người lại càng nổi trội.

3. Bài tập: Tháng 12, trường em tổ chức giáo dục ngoài giờ lên lớp theo chủ đề “ Uống nước nhớ nguồn”. Em hãy viết một đoạn văn tổng phân hợp 10 – 12 câu, trong đó có dùng phép liên kết câu, phát biểu suy nghĩ của mình về buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp gây nhiều ấn tượng âý đối với em. ( Chú ý: gạch chân từ ngữ được sử dụng làm phương tiện liên kết câu).
Đoạn văn tham khảo:
Thương nhớ tháng Mười Hai, tháng kết thúc một chu kì thời gian luôn chuyển, biết bao cảm xúc, ân tình với thiên nhiên, với con người, với cội nguồn. Lớp 9A1 tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp theo chủ đề: “Uống nước nhớ nguồn”, khơi dậy, giáo dục lòng biết ơn, tri ân đối với những người đã mang lại cho ta hạnh phúc. Cả lớp em tham gia đầy đủ, mỗi khuôn mặt đều hồng lên khi nghe tham luận và phát biểu ý kiến. Buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp theo chủ đề này thật là bổ ích. Qua hoạt động này, chúng em hiểu sâu sắc giá trị của “cội nguồn”: Nguồn không chỉ là nơi phát sinh dòng nước mà còn là nguồn sống của con người; được ra đời và được nuôi nấng để nên người là nhờ cha mẹ; được sống trong độc lập, tự do trên dải đất thân yêu ngày nay là nhờ có tổ tiên xưa lập nước, mở mang bờ cõi, nhờ các anh hùng liệt sĩ hữu danh và vô danh, nhờ các nhà khoa học, các nhà hoạt động xã hội. Chúng em hiểu làm người cần phải biết nguồn gốc của mình, cần biết ơn quê hương, dân tộc, biết ơn cha mẹ , ông bà, biết ơn thầy cô giáo, biết ơn thành quả lao động, đóng góp của rất nhiều người thuộc các thế hệ khác nhau. Chúng em hiểu mình cần làm gì ngay trong tháng 12 này một cách thiết thực: quan tâm thăm hỏi ông bà, giúp đỡ bố mẹ, thăm hỏi giúp đỡ các gia đình có công với cách mạng, viết thư các chiến sĩ nơi biên giới, ngoài đảo xa, giao lưu kết nghĩa với các đơn vị bộ đội đóng quân ở địa phương,…“ Uống nước nhớ nguồn” là đạo lí sống của dân tộc ta, mang bản sắc văn hoá dân tộc. Chúng em biết mình phải sống đúng với bản chất, đặc tính của dân tộc bất cứ ở đâu và vào lúc nào. Chúng em tự hào về quá trình xây dựng và đấu tranh của tổ tiên, giữ gìn bản sắc văn hoá của dân tộc. Đồng thời chúng em sẽ cùng nhau nỗ lực học tập và tu dưỡng để góp phần nhỏ bé của mình xây dựng quê hương, đất nước ngày càng tươi đẹp, văn minh hơn. Buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp đã khép lại mà mỗi chúng em vẫn nghe dưng dưng trong lòng. Với ấn tượng sâu sắc ấy, tất cả những giá trị sống mà buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp đem lại sẽ theo mỗi chúng em đến mai sau.

4. Bài tập: Đất nước ta có nhiều tấm gương học sinh nghèo vượt khó, học giỏi. Em hãy viết về một trong số những tấm gương đó bằng một đoạn văn tổng phân hợp ( không quá nửa trang giấy thi), có sử dụng phép thế.
Đoạn văn tham khảo:
Cuộc sống quanh ta, có rất nhiều gương sáng về ý chí, nghị lực vượt khó .học giỏi, chiến thắng hoàn cảnh, chiến thắng số phận bất hạnh, trong đó có tấm gương của chị Trần Bình Gấm. Nhắc đến cái tên Trần Bình Gấm, “cô bé bán khoai đậu ba trường đại học” chắc chắn nhiều người còn nhớ vì cách đây 6 năm báo chí đã viết nhiều về chị. Chị là con gái lớn trong gia đình lao động nghèo. Ba chị làm nghề đạp xích lô, mẹ chị bán khoai, bắp luộc…mỗi ngày chỉ được vài chục ngàn mà tới năm sáu miệng ăn. Không có nhà ở, ba mẹ chị phải nhờ nhà bà ngoại ven kênh Nhiêu Lộc. Thương ba mẹ, chị Gấm sớm biết lo toan, nửa ngày đi học, nửa ngày bán vé số. Nhìn cô gái gầy guộc, xanh xao, mắt lại cận thị nặng, không ai ngờ đó là con người có ý chí và nghị lực phi thường. Rồi ba chị mất vì lao lực. Gánh nặng mưu sinh dồn cả lên vai mẹ. Chị Gấm thương mẹ lắm nên tìm mọi cách để san sẻ với mẹ gánh nặng ấy, tan học chị phụ giúp mẹ đi bán khoai rong. Có điều lạ là nghèo khổ như vậy mà chị Gấm vẫn học giỏi, nhất là các môn tự nhiên. Cái tin chị thi đậu liền ba trường đại học không chỉ làm chấn động xóm nghèo mà còn chấn động thành phố và cả nước. Rất nhiều người xúc động, khâm phục trước tấm gươngvượt khó của chị Gấm và lấy chị làm gương để dạy dỗ, động viên con cái. Chị Gấm đã chọn vào trường Y Dược để thoả mãn ước mơ trở thành một bác sĩ chữa bệnh cho người nghèo. Hiện giờ chị đã tốt nghiệp và là bác sĩ chuyên ngành Lão khoa. Nhìn vào những tấm gương sáng như chị Gấm, hoặc một số bạn là nạn nhân của chất độc màu da cam mà vẫn kiên trì phấn đấu để vượt lên hoàn cảnh, vượt lên số phận, chúng ta nghĩ gì? Riêng em học được từ những tấm gương sáng ấy rất nhiều điều bổ ích và điều thấm thía nhất là: kiên trì, nhẫn nại sẽ dẫn đến thành công trong đường đời.

5. Bài tập: Nói về tình cảm gia đình, ca dao ta có câu:
“ Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
Em hãy viết đoạn văn quy nạp ( khoảng 10 – 12 câu), có câu hỏi tu từ : Nêu suy nghĩ em về bài ca dao đó.
Đoạn văn tham khảo:
Vì sao công cha lại như núi Thái Sơn; vì sao nghĩa mẹ lại như nước trong nguồn? Bởi vì cha mẹ đã sinh thành ra ta, nuôi dưỡng chúng ta, chẳng quản vô vàn vất vả. Mẹ bay đến đời ta với tình yêu dịu dàng, ngọt mát qua nghững lời runuôi lớn ra trong giấc ngủ, qua làn gió mát đêm hè từ bàn tay người, từ hơi ấm mẫu tử sưởi ấm ta trong đêm đông giá lạnh. Còn cha bay đến với đời ta cũng bằng tình thương mãnh liệt, đã ấp ủ trong đôi tay vững chắc của người. Cha dạy ta điều hay, lẽ phải, uốn nắn khuyết điểm cho ta, hướng cho ta đứng dậy mỗi lần vấp ngã. Cả đời cha mẹ lăn lộn với sương gió, vất vả, cay đắng để nuôi ta ăn học, để gây dựng tương lai cảu chúng ta sau này. Có ai nghĩ đến chăng, từ bát cơm dẻo hay manh áo ta được hưởng, những vật tưởng chừng quá bình thường trong cuộc sống hằng ngày, cha mẹ ta đã phải lao động “đổ mồ hôi, sôi nước mắt” mới làm ra được? Song cha mẹ ta không bao giờ tính toán, kể lể về những nỗi khổ cực mình đã trải qua. Những khi gặp trở ngại khó khăn, những người con lại tìm về với cha mẹ bởi cha mẹ là chỗ dựa vững chắc nhất, tin cậy nhất của ta, họ luôn dang tay mở rộng tình thương với các con. Cả cha và mẹ cùng sống bên nhau trọn đời vì con, tạo lập niềm tin tưởng và nền móng vững chắc cho con bước vào ngưỡng cửa cuộc đời. Cha mẹ đã hi sinh cho con cái tất cả, bởi thế đứa con nào, kể cả khi đã trưởng thành, đều trở nên nhỏ bé trước cha mẹ. Ôi, tình mẫu tử, phụ tử mới bao la, thiết tha làm sao!

6. Bài tập: Trò chơi điện tử, game online bạo lực là thú tiêu khiển rất hấp dẫn. Nhiều bạn vì mải chơi mà xao nhãng học tập và còn phạm những sai lầm khác. Em hãy viết một đoạn văn quy nạp ( khoảng 10 câu), có sử dụng biện pháp tu từ để nêu ý kiến về hiện tượng đó.
Đoạn văn tham khảo:
Đối với lứa tuổi học sinh, trò chơi điện tử là thú tiêu khiển rất hấp dẫn. Tuy vậy, nếu bạn sa đà vào nó thì việc học hành sẽ bị xao nhãng và kèm theo là những sai lầm đáng tiếc. Lúc đầu, chỉ là chơi giải trí để thư giãn đầu óc sau thời gian học hành căng thẳng hoặc để luyện các thao tác tay khi học vi tính, các bạn ngồi bên máy tính ở nhà hoặc ra hàng Internet. Sau lâu dần, thành thói quen và thành “dân ghiền” trò chơi điện tử, game online. Việc chơi điện tử đưa các bạn đi tới đâu, hỡi các ghêm thủ? Thứ nhất là mải chơi mà sao nhãng việc học hành, bài vở không có đủ thời gian chuẩn bị. Thứ hai là không đảm bảo sức khoẻ, bạn ngồi nhiều giờ trước màn hình máy tính quên thời gian, thậm chí quên ăn quên ngủ. Thứ ba là các ghêm thủ sẽ sống trong thế giới ảo, “ quên” các cách ứng xử, giao tiếp trong cuộc sống đời thường, thậm chí mắc bệnh co mình lại, ngại tiếp xúc với thế giới thực bên ngoài, không hoà đồng, khó thích nghi với các bạn trong lớp hoặc cùng trang lứa. Thứ tư là tốn tiền bạc, thậm chí sinh hư đốn, có người đã nói dối để xin tiền cha mẹ, lấy tiền đóng học để đi chơi ghêm. Thậm chí, không có tiền để chơi, có người còn “cắm” xe đạp xe máy hoặc liều đi ăn trộm, đi tống tiền. Điều đặc biệt nguy hại thứ năm là hệ quả của chơi game online bạo lực: nó khiến con người ta trở nên vô cảm, gây tội ác với hành động bạo lực không biết ghê tay. Năm học 2008 – 2009, hai học sinh lớp 8 ở Thường Tín, vì không có tiền chơi điện tử, chơi game đã bắt, tống tiền và giết một em bé 4 tuổi là em họ gần của mình. Giết xong vẫn thản nhiên đi chơi, đi học, khi bị bắt lên công an huyện ở phòng chờ vẫn còn nói: Chú cứ mở (tivi) cho cháu xem tiếp, phim hành động này cháu đang xem dở dang. Vì những lí do trên, chúng ta cần biết kiềm chế trước sức hấp dẫn ghê gớm của trò chơi điện tử, đặc biệt là ghêm on nai bạo lực, tích cực tham gia những hoạt động vui chơi tập thể lành mạnh sau những buổi học tập, cố gắng tích luỹ những tri thức và kĩ năng sống cho tương lai.

7. Bài tập: Hãy nêu suy nghĩ của em về sự kiện thành lập quỹ “ Giúp đỡ các nạn nhân bị chất độc màu da cam” bằng một đoạn văn diễn dịch ( không quá nửa trang giấy thi), có sử dụng phép nối.
Đoạn văn tham khảo:
Cả nước đang phát động phong trào “ Góp tay xoa dịu nỗi đau da cam” và thành lập quỹ “ Giúp đỡ các nạn nhân bị chất độc màu da cam”. Bởi trong cuộc chiến ở Việt Nam, đế quốc Mĩ đã cho rải chất độc màu da cam để phá hoại thiên nhiên và tiêu diệt lực lượng cách mạng ở miền Nam. Chất độc màu da cam đã để lại di hại cho hàng chục vạn gia đình và hàng vạn trẻ em ra đời sau chiến tranh. Càng thương xót các nạn nhân, chúng ta càng căn phẫn những kẻ đã gieo rắc tai hoạ trên đất nước này. Tội ác của chúng là tội ác huỷ diệt, đi ngược lại quá trình tiến hoá của tự nhiên, chà đạp thô bạo lên quyền sống của con người. Tội ác khủng khiếp đó đã bị nhân loại tiến bộ trên thế giới đồng thanh lên án. Từ năm 2004 đến nay, phong trào “ Góp tay xoa dịu nỗi đau da cam” đã phát triển rrộng rãi trên khắp đất nước ta. Hàng triệu tấm lòng, hang triệu cánh tay, hàng triệu chữ kí sẵn sàng giúp đỡ và đấu tranh cho quyền lợi của các nạn nhân. Các cơ quan, đoàn thể, trường học… đều nhiệt tình hưởng ứng phong trào để góp phần làm vơi bớt nỗi bất hạnh của họ. Tình thương yêu đồng loại, tình cảm dân tộc được thể hiện rõ ràng, cụ thể qua quỹ “ Giúp đỡ các nạn nhân bị chất độc màu da cam” với những căn nhà tình thương, những đồng vốn cấp cho các gia đình nạn nhân để xoá đói giảm nghèo, để chữa bệnh,…Gần đây, Uỷ ban về vấn đề nạn nhân chất độc màu da cam đã khởi kiện các công ti hoá chất sản xuất và cung cấp cho quân đội Mĩ trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Thiệt hại về vật chất lẫn tinh thần của các gia đình nạn nhân là to lớn, không gì bù đắp được. Những việc mà chúng ta làm cho họ dù bao nhiêu cũng vẫn là quá nhỏ, chỉ góp phần xoa dịu nỗi đau chứ không thể nào chấm dứt những nỗi đau khủng khiếp mà họ phải chịu đựng!

8. Bài tập: Viết một đoạn văn, trong đó có sử dụng ít nhất hai phép liên kết ( khoảng 10 – 12 câu), bàn về hiện tượng nói tục và chửi thề trong giới trẻ.
Đoạn văn tham khảo:
Tuổi trẻ thời nay có nhiều ưu điểm vượt trội so với các thế hệ trước như khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật rất nhanh, nămg động, sáng tạo trong nếp nghĩ, nếp làm việc…Tuy nhiên bên cạnh đó, không ít người lại mắc phải những thói hư tật xấu, trong đó có tật nói tục, chửi thề. Đây là hiện tượng đáng phê phán bởi nó là biểu hiện của nhận thức lệch lạc và cách sống thiếu văn hoá. Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp phổ biến và quan trọng nhất của con người; khi giao tiếp, chúng ta phải sử dụng ngôn ngữ sao cho có hiệu quả giao tiếp cao nhất. Thông qua cách nói năng, có thể đánh giá phần nào về tính cách, phẩm chất của người nói: “ Người thanh tiếng nói cũng thanh” là vậy. Tiếng Việt của chúng ta là thứ ngôn ngữ giàu và đẹp; nó có thể diễn tả chính xác mọi khái niệm, mọi tư tưởng, tình cảm của con người; bản chất của tiếng Việt là trong sáng và phong phú, đa dạng. Nhiệm vụ của các thế hệ chúng ta là phải học tập, giữ gìn và phát huy tinh hoa của tiếng mẹ đẻ. Vậy mà, có một thực tế đáng lo ngại là nhiều người không nhận thức được điều đó, ngược lại còn vô tình hay cố ý phá hoại thứ của cải tinh thần vô giá ấy. Đó chính là hiện tượng nói bậy, chửi thề xuất hiện rất nhiều ở nơi công cộng, kể cả ở trường học là nơi kỉ luật khá nghiêm túc, chặt chẽ. Trong những năm gần đây, ở Hà Nội và một số địa phương khác, trong học sinh sinh viên còn nảy sinh hiện tượng “ tự chế” sa những từ mới mà họ tự cho là hay, là độc đáo như: tinh vi, bố tướng, văn cao,lăn, bùng, ông khốt,… cùng bao nhiêu từ ngữ bậy bạ khác không có trong từ điển. Nghe những từ ngữ, những câu nói chối tai của họ, nhiều người nhăn mặt, khó chịu và cho rằng đó là biểu hiện của lối sống thiếu văn hoá, văn minh, làm ô nhiễm môi trường xã hội. Chúng ta hãy luôn nhớ lời khuyên của ông cha mà rèn luyện ngôn ngữ trong giao tiếp: “ Lời nói chẳng mất tiền mua, Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”.

9. Bài tập: Tục ngữ có câu: “ Có chí thì nên”. Em hãy viết một đoạn văn tổng phân hợp ( khoảng 10-12 câu), có sử dụng phép thế để nói lên suy nghĩ của mình về lời khuyên đó của nhân dân ta.
Đoạn văn tham khảo:
Tục ngữ đúc kết trí tuệ, kinh nghiệm của nhân dân trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Mỗi câu tục ngữ là một bài học lớn. “ Có chí thì nên” là bài học về sự rèn luyện và phấn đấu. “ Chí” là ý chí, là sự kiên trì, nhẫn nại và quyết tâm. “ Nên” là sự thành công, là kết quả cuối cùng của cả quá trình làm việc. Câu tục ngữ khuyên ta khi làm một việc gì đó cần có ý chí, nghiã là cần kiên trì, nhẫn nại và có quyết tâm lớn thì việc gì cũng thành công cho dù việc đó có khó khăn, vất vả và gian nan, tưởng chừng như không thể hoàn thành được. Trong cuộc sống từ xưa tới nay, có biết bao tấm gương tiêu biểu cho tinh thần “có chí thì nên”. Để trở thành một nhà bác học, trên thông thiên văn dưới tường địa lí, văn hay chữ tốt, Lê Quý Đôn ngay từ thuở nhỏ đã chăm chỉ miệt mài đọc sách, tập viết. Ông đã treo ngược búi tóc củ hành lên xà nhà để khỏi ngủ gật khi học hành. Tuổi càng cao đọc càng rộng, đọc đến “ thiên kim vạn quyển”. Danh nhân Lê Quý Đôn là một tấm gương lớn về tính hiếu học và sức sáng tạo trong lĩnh vực học thuật nước ta. Để trở thành một “ Tam nguyên Yên Đổ”, một tài thơ, Nguyễn Khuyến đã trải qua cuộc sống nghèo khổ, túng thiếu: vừa đi đánh giậm bắt cá vừa đi học, đọc sách dưới ánh sáng của ánh trăng hoặc đèn đom đóm. Bác Hồ, khi còn là một thanh niên trẻ tuổi, với hai bàn tay trắng đã bôn ba năm châu bốn biển tìm đường cứu nước. Ở nơi đất khách quê người Bác đã làm mọi việc để kiếm sống: làm phụ bếp trên tàu, cào tuyết giữa mùa đông ở châu Âu, tập viết báo, học ngoại ngữ, kiên trì tìm hiểu con đường giải phóng dân tộc của các dân tộc trên thế giới,…Cuối cùng, Người đã tìm thấy con đường đi cho đân tộc thoát khỏi cảnh nô lệ lầm than. Ngày nay, trong học sinh, sinh viên, có biết bao người đã vượt lên trên hòan cảnh khó khăn của bản thân và gia đình để học tập tốt và lập nghiệp: Chị Trần Bình Gấm ở Nhiêu Lộc, “cô bé bán khoai” đã trở thành bác sĩ Lão khoa, anh Phạm Văn Mách ( quê An Giang) là vận động viên thể hình Việt Nam đem về cho thể thao Việt Nam mười chiếc huy chương đủ các loại đã lập nghiệp từ hai bàn tay trắng từ căn phòng trọ 10 m2 ở Gò Vấp,…Lời khuyên, bài học của ông cha ta được đúc kết từ ngàn đời truyền lại cho con cháu hôm nay và mai sau luôn đúng đắn, thiết thực, và nó sẽ có ỹ nghĩa hơn khi ta thực hiện tốt lời dạy đó.

10. Bài tập: Em hãy viết một đoạn văn quy nạp ( khoảng 10-12 câu), có sử dụng phép lặp từ ngữ bàn về vấn đề tự học.
Đoạn văn tham khảo:
Trong quá trình học tập, người ta sử dụng nhiều cách học nhưng quan trọng nhất chính là tự học. Học tập là quá trình thu hận kiến thức, luyện tập kĩ năng do người khác truyền lại. Chữ “ tự” trong “tự học” đòi hỏi mỗi học sinh phải chủ động tìm kiếm kiến thức, dù cho có thầy giáo dẫn dắt hay không. Vậy tự học là chủ động học tập, bằng cách đọc sách, suy ngẫm khám phá và phát hiện, biến kiến thức từ sách vở, của người khác thành kiến thức của mình. Quá trình tự học thực chất là quá trình rèn luyện, cho nên có bao nhiêu hoạt động học tậpthì có bấy nhiêu cách tự học. Phải có phương pháp tự học đúng đắn, hợp lí thì mới rút ngắn thời gian và đạt kết quả tốt trong học tập. Tự học khi nghe giảng là thực hiện “tai nghe, mắt nhìn, óc suy nghĩ,tay ghi bài”. Tự học trong sách giáo khoa là đọc trước bài, chuẩn bị câu hỏi hoặc vấn đề không hiểu để hỏi thầy cô, trả lời các câu hỏi và bài tập trong phần hướng dẫn học bài của sách giáo khoa. Tự học khi làm bài tập là tự mình suy nghĩ để tìm ra cách giải, không chép của bạn hoặc bài mẫu. Tự học qua sách tham khảo là tìm hiểu thêm những kiến thức mới hoặc những chỉ dẫn, những phương pháp tiếp cận bài học cụ thể của từng môn học. Tự học thuộc lòng những kiến thức cần ghi nhớ của bài học và những kiến thức bổ sung cần thiết. Tự học khi thực hành và liên hệ thực tế để rút ra những bài học cho bản thân về phương pháp hay kiến thức. Tự học chính là biến quá trình đào tạo của nhà trường thành quá trình tự đào tạo của bản thân, là quá trình rèn luyện nghị lực, ý chí phấn đấu vươn lên, đem lại cho bản thân khả năng hiểu biết, phân tích, cảm thụ sáng tạo.

11. Bài tập: Em hãy viết một đoạn văn quy nạp ( khoảng 10 câu), có sử dụng câu hỏi tu từ bàn về tác hại của một trong các tệ nạn xã hội mà chúng ta cần phải kiên quyết và nhanh chóng bài trừ.
Đoạn văn tham khảo:
Ngày nay xã hội ngày càng tốt đẹp, cuộc sống con người ngàu càng phát triển hơn. Nhưng thật đáng buồn, điều đó lại đồng nghĩa với việc các tệ nạn xã hội ngày càng gia tăng, mà điển hình là tệ nưn ma tuý đang hoành hành ghê gớm, đục khoét bao gia đình và xã hội. Ma tuý là độc dược, ảnh hưởng xấu tới hệ thần kinh của con người. Hậu quả đầu tiên mà ma tuý đem lại chính là cho những người sử dụng ma tuý. Những con nghiện dù khoẻ mạnh mấy nhưng chỉ sau vài năm nghiện thì cơ thể sẽ tiều tụy, thậm chí đôi khi phải trả giá bằng cả mạng sống của mình khi bị “sốc thuốc”! Nhưng kinh khủng hơn, tiêm chích ma tuý là con đường ngắn nhất dẫn tới AIDS- người nghiện sớm muộn rồi sẽ chết. Đại dịch AIDS là một thảm hoạ của thế giới. Không chỉ dừng lại ở đó, tiêm chích ma tuý còn huỷ hoại công danh sự nghiệp của người nghiện: bạn bè, đồng nghiệp xa lánh, bị đuổi việc, con đường tương lai tươi sáng phía trước bỗng vụt tắt, tối tăm. Vậy gia đình và xã hội có phải chịu hậu quả đáng buồn của những người nghiện ma tuý hay không? Những người mẹ, người vợ cho tới những đứa con và mọi người khác trong gia đình người nghiện luôn sống trong sự đau khổ, hạnh phúc tan vỡ, của cải đội nón ra đi. Xã hội thì an ninh không được đảm bảo vì những vụ trấn lột, giết người cướp của do những con nghiện gây ra. Đại dịch AIDS đe doạ sự tồn tại và tương lai phát triển của cả xã hội và nhân loại. Ma tuý kinh khủng là thế nhưng chúng ta vẫn có thể phòng trừ nó. mỗi chúng ta hãy nói “không” với ma tuý; hãy biết tự kiềm chế mình, tránh xa ma tuý, tự biết bảo vệ mình. Hơn thế nữa, chúng ta hãy nói với mọi người, với gia đình, bạn bè cần biết rõ tác hại của ma tuý. Hãy cùng nhau ngăn chặn nó. Và quan trọng hơn nữa, mỗi chúng ta hãy cùng nhau giúp đỡ những người nghiện để họ đừng quá lún sâu vào ma tuý. Kiên quyết bài trừ tệ nạn ma tuý là nhiệm vụ của mỗi người, mỗi tập thể, của cả xã hội nhằm xây dựng một môi trường sống lành mạnh cho con người.

12. Bài tập: Nhân dân ta thường khuyên nhau:
“ Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước thì thương nhau cùng”
Em hãy viết đoạn văn tổng phân hợp ( khoảng 10-12 câu), có sử dụng ít nhất hai phương tiện liên kết câu để bàn về lời khuyên trên.
Đoạn văn tham khảo:
Tình yêu thương đoàn kết dân tộc được thể hiện trong câu ca dao:
“ Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”
là vô cùng cao cả và thiêng liêng. Tình nghĩa nồng thắm ấy đã in sâu vào trái tim khối óc người Việt Nam, tạo nên bản sắc dân tộc. Mỗi hình ảnh, mỗi từ ngữ trong câu ca dao đều chứa đựng tâm ý sâu sắc. “ Giá gương” là một vật dụng đặt trên bàn thờ gia tiên, một biểu tượng thiêng liêng của người đã khuất. Trên giá gương có thể là một tấm ảnh, một tờ giấy ghi một vài nét về tiểu sử, công đức của người đsng được thờ cúng. Giá gương thường được son thiếp vàng rất đẹp, một vẻ đẹp cổ kính trang nghiêm. “ Nhiễu điều” là một thứ hang dệt cao cấp( vóc, nhiễu, the, lụa…) màu đỏ thắm (điều). Đem nhiễu điều phủ lấy giá gương, làm cho giá gương đã đẹp lại càng them đẹp, them trang trọng. Chữ “phủ” trong câu ca dao có nghĩa là che chở, bao bọc, biểu thị một thái độ, một tấm long tôn kính, biết ơn… của con cháu đối với ông bà, tổ tiên. Hình ảnh gắn bó vừa thiêng liêng vừa thương cảm. Đi từ cụ thể tới trừu tượng, từ so sánh tới khái quát, nhân dân ta đã lấy hình ảnh “ nhiễu điều phủ lấy giá gương” để qua đó, nêu lên một bài học đạo lí có giá trị giáo dục sâu sắc: khuyên nhủ mọi người Việt Nam gìn giữ và nêu cao tình yêu thương đoàn kết dân tộc. “ Người trong một nước phải thương nhau cùng” bởi cùng chung cội nguồn, nòi giống con Rồng cháu Tiên. Năm mươi tư dân tộc anh em, dù là Nam hay Bắc, miền ngược hay miền xuôi đều là anh em trong đại gia đình Việt Nam, chung một lãnh thổ, chung một lịch sử, chung một nền văn hoá lâu đời. Tình thương yêu đoàn kết dân tộc là truyền thống tốt đẹp của dân tộc, là đạo lí sống của nhân dân ta, là cơ sở của tình yêu nước. Tình yêu thương đoàn kết dân tộc tạo cho ta sức mạnh vượt qua mọi khó khăn, chiến thắng thiên tai lũ lụt, thù trong giặc ngoài, tương thân tương ái, xây dựng một “ xã hội văn minh, dân giàu, nước mạnh”.

13. Bài tập: Hãy viết một đoạn văn nêu lên suy nghĩ của em về truyện ngụ ngôn “ Đẽo cày giữa đường” theo phép quy nạp ( khoảng 8 – 10 câu), có sử dụng phép thế.
Đoạn văn tham khảo:
Trong kho tàng văn học dân gian, cùng để gửi gắm một tư tưởng, một nhận xét về hiện thực khách quan, có thể có nhiều sáng tác. Trong những câu chuyện cười, truyện ngụ ngôn hoặc thành ngữ ( “ Treo biển”, “ Yết thị”, “ Lắm thầy thối ma”, “ Rằm cũng ừ, mười tư cũng gật”,…) có ý răn dạy về việc tiếp thu ý kiến của người khác, truyện ngụ ngôn “Đẽo cày giữa đường” là một truyện rất độc đáo, ấn tượng. Người kia muốn kiếm một nghề để mưu sinh, điêù đó thật đáng khen. Anh chọn nghề đẽo cày để bán, điều đó cũng thật đáng khen. Công việc làm ăn tưởng chừng thông đồng bén giọt, nào ngờ…một tình huống đặc biệt xuất hiện: Nghe người ta mách trên rừng người ta cày bằng voi, phải đẽo cày thật cao, thật to cho voi cày ắt sẽ bán chạy, anh làm theo. Kết quả cuối cùng là cày không bán được, vốn liếng đi đời nhà ma! Như vậy, mặc dầu có ý đồ ban đầu tốt, nhưng vì nghe theo lời người khác một cách mù quáng, không động não suy nghĩ, không tìm hiểu kĩ lưỡng nên anh dã chuốc lấy thất bại thảm hại. Từ đó mới có thành ngữ “đẽo cày giữa đường” để răn dạy những kẻ ba phải, không có chính kiến trước một sự việc, hiện tượng …

14. Bài tập: Viết một đoạn văn tổng phân hợp, trong đó sử dụng ít nhất hai phép liên kết ( khoảng 10 câu), nêu lên vai trò và tác dụng của sách trong đời sống con người.
Đoạn văn tham khảo:
“ Sách mở ra trước mắt tôi những chân trời mới” ( M. goocki), Câu nói ấy hàm chứa một ý nghĩa phong phú và một chân lí, một lời khuyên. Từ lâu con người đã biết đến sự kì diệu của sách. Sách, đó là cái thần kì trong những cái thần kì mà nhân loại đã sáng tạo nên. Sách là cái cần có để con người lưu giữ và truyền lại cho người khác, cho thế hệ khác, những hiểu biết của mình về thế giới xung quanh, những khám phá về vũ trụ và con người, cả những ý nghĩ, những quan niệm, những mong nuốn về cuộc sống cần gửi đến cho mọi người và trao gửi đến mai sau. Sách là kho tàng chứa đựng những hiểu biết của con người đã được khám phá, chọn lọc, thử thách, tổng hợp. Sách là nơi kết tinh những tư tưởng tiên tiến nhất của thời đại, những hoài bão mạnh mẽ nhất, những tình camt tha thiết nhất của con người. Chỉ có những gì mà con người cảm thấy bức xúc cần nói lên, cần truyền lại, mới đi vào trang sách. Sách đã vượt qua được giới hạn của không gian và thời gian: có sách, các thế kỉ và các dân tộc trên thế giới xích lại gần nhau. Sách khoa học giúp người đọc khám phá ra vũ trụ vô tận với những quy luật của nó. Sách xã hội học giúp ta hiểu biết về đời sống con người trên các vùng đất khác nhau với những đặc điểm về kinh tế, lịch sử, văn hoá, những truyền thống, những khát vọng. Sách văn học giúp ta hiểu biết về thế giới bên trong của con người với những vui buồn, hạnh phúc và đau khổ, khát vọng và tranh đấu, giúp ta phát hiện ra chính mình,… Những trang sách hay, có ích không chỉ làm tăng thêm hiểu biết, giá trị và sức mạnh của mỗi cá nhân mà nó còn phát huy tác dụng kì diệu, “mở rộng những chân trời mới” cho cả nhân loại.
15. Bài tập: Viết đoạn văn quy nạp, bàn luận câu tục ngữ: “ Lá lành đùm lá rách”.
Đoạn văn tham khảo:
“ Lá lành đùm lá rách” gợi lên hình ảnh những lớp lá, chiếc lá lành, chiếc lá rách được xếp đặt cạnh nhau để gói các loại bánh lá. Bài học về nhữngchiếc lá gói bánh gợi lên một bài học về đạo lí làm người, về quan hệ giữa con người với nhau. Trong cuộc sống, con người cần được sự giúp đỡ chia sẻ của người khác, nhất là khi gặp khó khăn. Sự đùm bọc lẫn nhau, sự tương thân tương ái, giúp đỡ nhau trong hoạn nạn đã trở thành đạo lí làm người. Đây là thái độ “ nhường cơm sẻ áo” giữa những người cùng chung cảnh ngộ, trong một cộng đồng, trên cùng một đất nước. Tuy “lành”, “rách” khác nhau nhưng cùng là lá. Đây không phải là “bố thí” mà là sự chia sẻ, sự thông cảm khi hoạn nạn khó khăn. Con người sốngtrong xã hội không thể lẻ loi, đơn độc một mình. Trong cuộc sống, mỗi ngườicũngcó những hoàn cảnh , khó khăn riêng cần có sự chia sẻ của người khác.