Ta nhận thấy triều Nguyễn ngay từ phút đầu đã đứng lên
chống Pháp, vừa đánh Pháp vừa đầu hàng từng bước và phải một phần tư thế kỷ
sau mới đầu hàng hoàn toàn. Trong quá trình chiến đấu có những trận ta thắng
nhưng cũng có những trận ta thua.
Chiến thắng mở đầu là chiến thắng ở mặt trận Đà Nẵng, với thắng lợi này
quân ta đã gây cho Pháp nhiều tổn thất. Buộc chúng phải rút đại bộ quân khỏi Đà
Nẵng mở mặt trận mới ở Gia Định(2/1859). Thắng lợi tiếp theo là trận Gia Định(từ
giữa tháng 2 đến đầu tháng 3/1859) ta đã buộc Pháp rút đại bộ phận quân ở Gia
Định cứu nguy cho lực lượng đang nguy khốn ở Đà Nẵng. Với hai thắng lợi này
quân ta đã làm thất bại âm mưu “đánh nhanh thắng nhanh” của Pháp buộc chúng
phải bị động chuyển sang chiến lược đánh lâu dài với ta. Chiến thắng vang dội nhất
là trong hai trận Cầu Giấy, thắng lợi đã đập tan hai cuộc hành quân xâm lược của
Pháp. Tuy nhiên vấn đề đặt ra là sau mỗi thắng lợi quân dân phấn khởi sẵn sàng
xông lên quét sạch quân giặc, Pháp hoang mang muốn bỏ chạy.