Buổi sáng, sương mờ bao phủ khắp cành cây, bãi cỏ. Gió thổi phần phật vào nhà, ôm lấy người đi đường. Gió đưa mây về phía cửa sông ở cuối xóm, mặt nước sông một màu đỏ thẫm. Bên kia sông là bãi cát, thấp thoáng những bụi cây dại, lá đã chuyển sang màu úa. Đâu đó, văng vẳng tiếng chim non ríu rít gọi bầy. Những chiếc lá vàng lìa cành, rơi lác đác. Những cây cổ thụ ven sông đứng trầm ngâm, lặng nhìn vẻ héo tàn của mùa đông rét buốt. Có những cành cây bị gãy sau những trận bão lớn, dòng nhựa trong cây dạt dào tuôn chảy. Hơi thở của mặt đất như nặng nề, hơi nước từ sông bốc lên một mùi nồng ngai ngái của phù sa, đất mới. Trên các mái hiên của dãy nhà ven sông, nước mưa đọng lại đang thổn thức, tí tách rơi. Dòng sông vẫn dạt dào tuôn chảy, nước vẫn cần mẫn chở phù sa. Bên bờ sông, mọi người nói chuyện rầm rì, họ bàn bạc cho vụ mùa sắp đến. Trên các bờ ao, các bác nông dân đang tháo nước, be bờ, có người xách thùng đi bắt cá rô, cua đồng,… Mọi người đều bất chấp thời tiết khắc nghiệt của buổi sáng mùa đông đang bao phủ trên đồng ruộng.

Buối trưa, thôn xóm hiện ra rõ nét hơn. Màn mây xám bay cao hơn. Mưa nặng hạt, hơi nước bay vào nhà, mưa phủ trên mái hiên, đập bùng bùng trên tàu lá chuôi. Cánh đồng ven sông tràn ngập nước. Mọi người đi làm đồng về, người và cuốc, xẻng, trâu bò lục tục dồn lên mấy con đường về làng. Các bác nông dân trò chuyện vui vẻ, họ đang đợi nắng thuận mưa hòa sẽ gieo hạt mới.

Buổi chiều, khói bếp từ những ngôi nhà bay lên như những dải lụa màu xám trắng, cảnh vật ẩn hiện mờ ảo trong không gian. Màn tối lan dần từ dưới mặt sông, ngả dài trên bãi cát rồi đổ vào thôn xóm. Bóng tôi như bức màn nhung đen bao phủ lên cảnh vật. Thôn xóm tĩnh mịch trong màn đêm, chỉ có tiếng côn trùng rỉ rả trong lòng đất.

Trên những thảm cỏ ven đường, những chú dế rón rén đi ăn cỏ non, những anh đom đóm chập chờn trong bức màn đêm yên ắng. Mọi nhà đã đóng cửa sớm, nhà tôi đang quây quần bên bếp lửa hồng. Gió vẫn lùa từng cơn lạnh buốt, mưa vẫn rơi rả rích ngoài hiên.

Mùa đông trên quê hương tôi mang một màu đơn điệu nhưng tôi rất yêu nó. Nhờ có mùa đông mà tôi thấy được nỗi nhọc nhằn của cha mẹ tôi và các bác nông dân cần cù, chất phác. Mùa đông đem đến cho tôi giấc ngủ ấm trong chăn. Mùa đông giúp cây cối ươm mầm để chờ ngày đâm chồi nảy lộc. Tôi rất yêu quê hương, yêu những cảnh vật ở mùa đông.

Mùa xuân là mùa của sinh sôi nảy nở, trăm hoa khoe sắc, mùa hạ là mùa của nắng vàng chói chang, mùa thu là mùa của gió se lạnh, mùa của cây cối khoác lên mình bộ áo mới, mùa của những yêu thương, còn mùa đông là mùa của cái lạnh cắt da cắt thịt, mùa của sự chậm chạp, nhưng đối với em mùa đông luôn mang đầy những kỉ niệm đáng nhớ. Lạng Sơn là một tỉnh miền núi ở phía Bắc, mùa đông đến đồng nghĩa với sự khắc nghiệt hơn bao giờ hết, nhưng chính cái sự khó khăn đó đã làm cho cảnh vật và con người nơi em sống thật đẹp và ấm áp.

Mỗi mùa trong em đều mang những màu sắc riêng, theo dòng thời gian đã đưa mùa đông quay lại với núi rừng, mùa đông luôn là mùa mà con người cảm thấy thật dài, mùa đông trong em là hình ảnh gia đình ngồi bên bếp lửa, hình ảnh cầm trên tay những củ khoai nóng hổi mà mẹ nướng thật ngọt ngào, hình ảnh những bắp ngô nửa cháy nửa còn chưa chín dưới đôi bàn tay vụng về của ba, ngồi trong bếp phóng tầm mắt qua khung cửa sổ là khung cảnh thôn xóm trong đông mới thật lộng lẫy. Ngoài đường đã vắng bóng người đi lại, khung cảnh như trở nên tĩnh lặng, bao trùm lên không gian rộng lớn đó không phải là một màu trắng xóa của tuyết, cũng chẳng phải màu nóng của ánh mặt trời, mà thay vào đó là một màu xám, màu không quá tươi mới nhưng lại vô cùng độc đáo cho cái thời tiết lạnh giá này. Phía xa là những chuồng gia súc của các bác nông dân đang được che đậy để tránh đi cái rét khắc nghiệt ở nơi đây, những cây cối cũng tự cho mình chậm lại để hợp với khung cảnh, chẳng thèm sinh sôi nảy nở, chẳng thèm ra hoa, cây chỉ để lại trước mắt em là những cành lá khẳng khiu, lác đác đâu đó là những chiếc lá vàng vẫn còn vương vấn bám trụ lại trên cây.

Cái giá lạnh của mùa đông nơi đây thật độc đáo, sáng sớm thức dậy là cái lạnh buốt tới tận xương, tận tủy, sương muối như nới rộng khoảng cách giữa mọi người trong làng, không gian bị thu hẹp, sự thưa thớt của dân cư trong làng càng làm cho không gian thiếu sức sống, những đứa trẻ đi học trên con đường làng với những bộ quần áo dày cộm di chuyển như những chú chim cánh cụt trong màn sương mờ ảo, bên vệ đường là những đống rơm bốc khói nghi ngút, những hạt sương không còn đọng trên lá nữa mà cái lạnh của mùa đông đã làm cho những chiếc lá xung quanh đường gần như đóng băng, những chú gà trống cũng chẳng còn cất tiếng gáy gọi mọi người dậy, hơi thở của mặt đất bỗng trở nên thật nặng nề.

Buổi trưa khi ánh mặt trời dùng những tia nắng yếu ớt của mình để sưởi ấm, xóa tan đi làn sương sớm dày đặc, lúc này làng sớm đã hiện ra rõ hơn, con người cũng tấp nập hơn. Những đứa trẻ rời trường lớp chạy thật nhanh về nhà đến bên bếp lửa, khói bếp từ những ngôi nhà bốc lên hòa vào cái lạnh giá của mùa đông trông thật đẹp làm sao. Đêm đến, mọi thứ như ở đúng với vị trí của nó, chỉ thấy le lói những ánh đèn từ những ngôi nhà nhỏ, chẳng ai muốn ra đường trong cái thời tiết lạnh giá này, mọi người ở bên bếp lửa, vạn vật như chìm vào giấc ngủ sớm hơn.

Mùa đông làm cho cảnh vật xung quanh em thật đơn điệu nhưng lại có sức gắn kết mạnh mẽ những người thân trong gia đình lại với nhau, mùa đông làm em cảm nhận mạnh mẽ hơn tình cảm mà ba, mẹ dành cho em qua những cử chỉ vô cùng nhỏ. Chính điều đó đã làm em yêu mùa đông hơn rất nhiều.

Hôm nay, đã là ba mươi Tết. Chỉ còn chưa đầy một ngày nữa, bánh xe thời gian chấm vạch ranh giới cuối cùng của một năm. Khắp phố phường, không khí như sôi nổi hẳn lên.

Mới sáng sớm, mọi người đã ra chợ mua sắm một vài thứ chuẩn bị cho một ngày Tết cổ truyền của dân tộc. Trên đường, ai ai cũng mặc những bộ quần áo đủ màu rực rỡ, trông giống như cả vườn hoa khổng lồ đang di chuyển. Đâu đâu cũng thấy không khí đón xuân.

Các quầy hàng buôn bán tấp nập. Tiếng cười, tiếng nói râm ran. Phía cuối góc phố, người ta xúm đông lại xem những cành đào, cành mai hay những cây hoa đủ màu sắc, chủng loại và ai cũng trầm trồ không ngớt. Những bông hồng nhung đang nở hoa như muốn phô bày sắc đẹp. Các loài hoa khác như cúc, lay ơn, hướng dương, thược dược,… chen nhau khoe nụ, khoe hoa. Rồi cây đào, hoa phô màu hồng tí xíu như đang chúm chím cười. Tất cả, tất cả như muốn phô sắc với mọi người vẻ đẹp đặc biệt của chúng. Quả là một rừng hoa dưới trời xuân. Những quầy hàng bán đồ tết đông cứng người, vẻ mặt ai cũng vui tươi hào hứng. Ở đây bán đủ các thứ hàng, dường như tất cả của ngon vật lạ ở trên đời đều tụ hội về đây. Dọc khu phố, có hai chiếc xe bán tranh tết cứ chào mời hết người này đến người kia. Ở một bãi đất trống, những cô cậu bé diện những bộ quần áo mới cứ chạy lăng xăng bên nồi bánh chưng của gia đình. Ngọn lửa bùng to, ấm áp. Tất cả mọi người đang quây quần bên nồi bánh chưng. Chốc chốc lại khều cho lửa cháy to hơn.

Không khí đón xuân nơi đây thật rộn rã và náo nhiệt. Cảnh vật như đang đổi khác. Tất cả như đang trút bỏ những gì cũ kĩ trong năm để đón lấy sức sống đang rạo rực của năm mới. Con người cũng xích lại gần nhau hơn, tình làng nghĩa xóm thêm đậm đà hơn.

Hôm nay, đã là ba mươi Tết. Chỉ còn chưa đầy một ngày nữa, bánh xe thời gian chấm vạch ranh giới cuối cùng của một năm. Khắp phố phường, không khí như sôi nổi hẳn lên.

Mới sáng sớm, mọi người đã ra chợ mua sắm một vài thứ chuẩn bị cho ngày Tết cổ truyền của dân tộc. Trên đường, ai ai cũng mặc những bộ quần áo đủ màu rực rỡ, trông giống như cả một vưòn hoa khổng lồ đang di chuyển. Đâu đâu cũng thấy không khí đón xuân.

Các quầy hàng buôn bán tấp nập. Tiếng cười, tiếng nói râm ran. Phía cuối góc phố, người ta xúm đông lại xem những cành đào, cành mai hay những cây hoa đủ màu sắc, chủng loại và ai cũng trầm trồ không ngớt. Những bông hồng nhung đang nở hoa như muốn phô bày sắc đẹp. Các loài hoa khác như cúc, lay ơn, hướng dương, thược dược,… chen nhau khoe nụ, khoe hoa. Rồi cây đào, hoa phô màu hồng tí xíu như đang chúm chím cười. Tất cả, tất cả như muốn phô sắc với mọi ngưòi về vẻ đẹp đặc biệt của chúng. Quả là một rừng hoa dưới trời xuân.

Những quầy hàng bán đồ tết chật cứng người, vẻ mặt ai cũng vui tươi hào hứng, ở đây bán đủ các thứ hàng, dường như tất cả của ngon vật lạ ỏ trên đời đều tụ hội về đây. Dọc khu phố, có hai chiếc xe bán tranh tết cứ chào mời hết người này đến người kia ở một bãi đất trống, những cô cậu bé diện những bộ quần áo mới cứ chạy lăng xăng bên nồi bánh chưng của gia đình. Ngọn lửa bùng to, ấm áp. Tất cả mọi người đang quây quần bên nồi bánh chưng. Chốc chốc lại khều cho lửa cháy to hơn…

Không khí đón Tết ỏ nơi đây thật rộn rã và náo nhiệt, cảnh vật như đang đổi khác. Tất cả như đang trút bỏ những gì cũ kĩ trong năm để đón lấy sức sống đang rạo rực của năm mới. Con người cũng xích lại gần nhau hơn, tình làng nghĩa xóm thêm đậm đà hơn.

Mùa đông thì mặt trời mọc muộn hơn so với mùa hè, vì vậy việc cảm nhận rằng trời đã sáng hay chưa cũng có sự thay đổi, vào mùa hè khoảng năm giờ sáng là ta đã có thể nhìn rõ được cảnh vật, nhưng còn mùa đông thì năm giờ trời vẫn còn tối như ban đêm, và tối cũng vậy, trời sẽ nhanh tối hơn vào mùa đông.

Ta thường nghe có câu: “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng/ Ngày tháng mười chưa cười đã tối” là như vậy, tháng năm thuộc mùa hè và tháng mười thuộc mùa đông. Xóm em ở là một xóm nhỏ dưới chân núi, vào những sáng sớm mùa đông một làn sương mù bao phủ lấy cả xóm, mọi người thức dậy muộn hơn, chúng em cũng vậy, vào mùa đông nhà trường sẽ lùi thời gian học lại muộn hơn nên chúng em cũng không phải dậy sớm, trời lạnh thì ai muốn chui ra khỏi cái chăn ấm cơ chứ, mọi người phải mặc quần áo thật ấm, thường thì nhà em có bếp củi và mọi người cùng ngồi quay quần để sưởi ấm, ai có công việc gì hay chúng em đi học thì phải chuẩn bị đầy đủ tất, găng tay,mũ len, quần áo ấm rồi mới ra đường. Gió mùa đông bắc thổi đều đặn mang đến cảm giác tê tái da thịt, mùa đông cũng có nắng nhưng những tia nắng rất yếu ớt, và đặc biệt hay có mưa phùn.

Những cành cây trơ trọi lá, khẳng khiu, rau cỏ mùa này thường không mọc được vì lạnh quá. Mùa đông hay có những đợt rét đậm, rét hại và mọi người xem ti vi thấy rất nhiều gia súc chết vì không chịu nổi lạnh, mỗi nhà lại tìm những cách khác nhau để bảo vệ đàn gia súc nhà mình. Em hay xem dự báo thời tiết và hay thấy những nơi nhiệt độ xuống thấp quá nên có tuyết, mặc dù lạnh nhưng nhìn thật đẹp. Sau một ngày làm việc mọi người trở về nhà và quây quần bên mâm cơm thật ấm cúng.

Mùa đông thật lạnh nhưng thiếu nó thì sao còn có thể gọi là bốn mùa, có nóng thì phải có lạnh. Xuân qua thì hè tới, thu tàn rồi đến đông cứ như thế bốn mùa tuần hoàn nhau tạo nên sự đa dạng của thời tiết.

Thế là mùa đông lại giá đã về, cái xóm nhỏ ven sông của quê hương tôi lại ẩn hiển trong khoảng không gian màu xám.

Sáng sớm, sương mù bao phủ khắp cành cây, bãi cỏ. Gió lùa hơi nước vào tận nhà, quấn lấy người đi đường. Gió thổi mây về phía cửa sông ở cuối xóm, mặt nước sông một màu lam thẫm.

Bên kia sông là bãi bồi, thấp thoáng những hàng cây khẳng khiu, trụi lá. Đâu đó, văng vẳng tiếng chim non dáo dác gọi bầy, lá vàng lác đác rơi trong gió. Những cây cổ thụ ven sông đứng trầm ngâm, lặng nhìn cảnh héo tàn của mùa đông rét buốt. Có những cây bị gãy sau những trận bão lớn, dòng nhựa trogn cây rạt rào tuôn chảy. Hơi thở của mặt đất bỗng nặng nề, hơi nước từ sông bốc lên một mùi nồng nồng của phù sa, đất mới. Trên các mái hiên của dãy nhà hướng ra sông, nước mưa đọng lại đang thổn thức, tí tách rơi, chúng như muốn hỏi sông rằng:

– Sông ơi! Sông bắt nguồn từ đâu mà nước nhiều đến thế?

Sông vẫn dạt dào tuôn chảy, nước vội vã đổ về hướng đông và cuốn theo bao đám lục bình tím ngắt. Có lẽ hoa lục bình trên dòng nước mênh mông ấy nó chẳng biết mình sẽ trôi dạt về đâu.

Bên bờ sông, mọi người nói chuyện rầm rì, họ bàn bạc cho vụ mùa sắp đến. Trên các bờ ao, các bác nông dân đang tháo nước, be bờ, có người xách thùng đi bắt cá rô rạch nước, đi bắt con cua đang lổm ngổm ven bờ … Họ bất chấp thời tiết khắc nghiệt của buổi sáng mùa đông đang bao phủ trên ruộng đồng.

Buổi trưa, thôn xóm hiện ra rõ nét hơn. Mọi người đi làm đồng về. Người và cuốc, xẻng, trâu bò lục tục dồn lên mấy con đường về làng. Cánh đồng chạy dài ven sông một màu trắng xóa. Từng thửa đất được nahf nông cày lên, đợi nắng thuận mưa hòa sẽ gieo hạt mới. Thoang thoảng trong không gian một mùi hương nước ruộng.

Chiều đông nhạt nhòa ngả xuống, khói bếp từ những ngôi nhà bay lên quyện với mây trời, cảnh vật lại ẩn hiện trong không gian màu lam sẫm. Màn tối lan dần từ dưới mặt sông, ngả dài trên bãi cát rồi đổ vào thôn xóm. Bóng tối như bức màn nhung mờ đen bao phủ dần lên cảnh vật. Màn đêm buông xuống, thôn xóm tĩnh mịch, chỉ có tiếng côn trùng rỉ rả trong lòng đất. Trên những thảm cỏ ven đường, những chú dế rón rén bước ra ăn cỏ non rồi uống sương đêm. Những ánh đom đóm chập chờn trong bức màn nhung yên ắng. Nhà nhà đều đóng cửa sớm. Gió vẫn lùa và mưa vẫn rả rich ngoài hiên.

Mùa đông đã làm cho cảnh vật quê hương tôi mang một màu đơn điệu, có vẻ héo tàn vì thời tiết khắc nghiệt, thế nhưng con người vẫn hăng say làm việc. Nhà nông vẫn chuẩn bị gieo trồng, luôn cải tạo thiên nhiên tiếp thêm sức mạnh cho cây để ươm mầm, chờ ngày vươn lên đón chào mùa xuâ sắp đến. Tôi cảm thấy quê hương thật thân thiết với mình. 

Làng Thiện Nội quê em có 4 xóm: xóm Bầu, xóm Bến, xóm Cửa Đình, xóm Bãi. Nhà em ở xóm Bầu. Đối với em thì cảnh buổi sáng ở xóm Bầu là đẹp nhất, vui nhất.

          Thiện Nội là một vùng đồng bãi thuần nông. Bà con ở đây phần lớn làm nông và làm nghề thủ công. Cái nếp sống dân dã, bình dị, thân thuộc đáng yêu. Là tiếng chó sủa, tiếng gà gáy lúc trời còn tờ mờ sáng. Nhà nào cũng nuôi chó, nuôi nhiều gà và có từ một đến hai, ba con gà trống để làm giống, làm cảnh. Con gà trống và tiếng gáy của nó là cái đồng hồ báo thức chính xác. Gà gáy dồn, bố mẹ thức dậy thu xếp đi làm đồng, các con chuẩn bị đến trường đến lớp.

           Xóm Bên, xóm Bầu... vui nhất là cảnh trẻ con tay nắm tay, chân nối chân, tung tăng đi học. Em nào cũng túi vải đeo vai, ăn mặc sạch sẽ và đẹp. Tiếng chuyện trò, tiếng cười, tiếng reo của trẻ con ở thời nào, ở nơi nào cũng vui. Với em thì trẻ con xóm Bầu quê em là đáng yêu nhất. Điện đã về làng hơn chục năm nay, nhưng nhà nào cũng tiết kiệm điện. Mỗi nhà chỉ thắp một ngọn le lói cho con cháu học hành. Tiếng bồ câu gù trên mái nhà, tiếng hót của chim chìa vôi, chim chào mào lảnh lót trên ngọn tre là âm thanh đồng quê, âm thanh của xóm Bến. Còn có tiếng lợn kêu đòi ăn, tiếng gõ sừng của trâu bò, tiếng chiếp chiếp của đàn gà con theo gà mẹ đi tìm mồi. Tất cả là tiếng quê, tình quê.

          Cảnh trẻ em cưỡi trâu nối đuôi đi ra bãi như những kị sĩ vắt vẻo trên chiến mã. Cảnh các cô thôn nữ khăn choàng kín mặt, đôi chân quấn vải đi thăm đồng như những chiến sĩ dân quân năm xưa... Tiếng cười nói lao xao, tiếng đòn gánh kĩu kịt của các bà, các mẹ đi chợ. Thỉnh thoảng mới có một xe máy, xe đạp phóng qua. Con đường lát xi măng từ xóm Bến qua xóm Bầu đến Trường Tiểu học Lê Lợi là đông vui nhất, nhộn nhịp nhất. Chúng em đi đến trường như đi trên thảm xanh của đồng lúa với cánh cò trắng phau bay lượn trên đầu. Ánh hồng bình minh làm cho cảnh buổi sáng ở xóm Bầu quê em thêm vui, thêm đẹp.