Dàn ý 

MB : _ Giới thiệu tác giả Xuân Diệu và tác phẩm " Vội vàng"

TB : 

1. Tình yêu thiên nhiên tha thiết và niềm say mê của tác giả (11 câu đầu):

- Tác giả muốn ngự trị thiên nhiên, muốn tước đoạt quyền của tạo hóa để thiên nhiên và thời gian không thay đổi

- Niềm say mê, yêu thiên nhiên tha thiết của tác giả

- Bức tranh thiên nhiên được hiện lên rất hữu tình, xinh đẹp và có đôi lưa

2. Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời ( 18 câu tiếp theo)

- Nhà thơ cảm nhận được thời gian trôi mau

- Nhịp thơ của tác giả cũng hối hả, những câu thơ đầy mỹ miều về thiên nhiên

- Xuân Diệu cảm nhận thiên nhiên một cách mất mát

- Lưu luyến tuổi trẻ, niềm say mê thiên nhiên đẹp đẽ

3. Khát vọng sống, khát vọng cuồng nhiệt của tác giả ( 10 câu cuối):

- Giục dã thời gian để tận hưởng cuộc sống

- Mãnh liệt khát vọng yêu thương

- Tác giả cảm nhận thiên nhiên bằng tất cả các giác quan của mình

4. Liên hệ với quan niệm sống của tuổi trẻ hiện nay

- Hiện nay, một số bạn trẻ có quan niệm sống gấp, sống vội, hưởng thụ cuộc đời một cách xa hoa, lãng phí, không phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội.

- Quan niệm này hoàn toàn sai lầm vì vội vàng là sống để tận hưởng và tận hiến chứ không phải chỉ để hưởng thụ những đồng tiền dựa trên mồ hôi, công sức mà cha mẹ phỉa vất vả mới làm ra. Ddây là lối sống thụ động, hưởng thụ chứ không phải sống vội vsngf.

=> Chính vì thế, các bạn trẻ cần thay đổi ngay suy nghĩ sai lệch này, cần sống một cuộc đời ý nghĩa chứ không phải là để tuổi trẻ của mình trôi đi một cách lãng phí.

 Kết bài: Nêu cảm nghĩ của bản thân về bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

** Bài viết tham khảo

Nhà phê bình văn học Hoài Thanh từng viết : " Chưa bao giờ người ta thấy xuất hiện cùng một lúc một hồn thơ rộng mở như Thế Lữ, mơ màng như Lưu Trọng Lư, trong sáng như Nguyễn Nhược Pháp và say đắm, rạo rực, băn khoăn như Xuân diệu " . Nếu như với các nhà thơ khác, Hoài Thanh chỉ dùng hai tính từ để miêu tả thì riêng đối với Xuân Diệu, ông phải dùng đến tận ba tính từ. Vì sao vậy ? Phải chăng vì Xuân Diệu mang một cái tôi yêu đời đến cuồng nhiệt, đến đắm say mà một hoặc hai tính từ thôi thì không thể diễn tả hết được. Chính cái tôi yêu đời đấy đã được bộc lộ một cách rất rõ nét qua bài thơ " Vội vàng" . Bài thơ là một tâm thế sống nhanh, gấp gáp, khẩn trương để mau lên, vội vàng lên mà tận hưởng hết vẻ đẹp của cuộc đời nơi trần thế. Qua bài thơ, ta cũng hiểu  thêm về triết lí sống vội vàng của tác giả.

Vội vàng là bài thơ thể hiện tình yêu nồng nàn của Xuân Diệu đối với cuộc sống tươi đẹp mà nhà thơ tự thấy phải gấp gáp nhận lấy. Bài thơ Vội vàng được mở đầu bằng bốn dòng thơ ngũ ngôn ngắn gọn, mạnh mẽ như lời tuyên bố về khát vọng của mình:

   Tôi muốn tắt nắng đi,
   Cho màu đừng nhạt mất.
   Tôi muốn buộc gió lại,
   Cho hương đừng bay đi.

   Tắt nắng, buộc gió là những điều con người không thể làm được, đó là những khát khao phi lí. Nhưng cái phi lí ấy lại có lí với trái tim của nhà thơ, bởi đó là trái tim đầy khao khát mãnh liệt, muốn sống đến trọn vẹn chữ “sống”, muốn giữ mãi cho mình những hương, những sắc của của cuộc đời. Mà cuộc đời trong cảm nhận của nhà thơ lại đẹp đẽ biết chừng nào, quý giá biết bao nhiêu. Nhà thơ thấy rằng trong cuộc sống, mọi thứ đều kì diệu, mỗi sự vật dù nhỏ bé đến đâu cũng đều dâng hiến cho đời những vẻ đẹp tinh tuý nhất của mình:

   Của ong bướm này đây tuần tháng mật,
   Này đây hoa của đồng nội xanh rì,
   Này đây lá của cành tơ phơ phất,
   Của yến anh này đây khúc tình si
   Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.

   Bướm ong thì có tuần tháng mật đầy ngọt ngào, cuốn hút, đồng nội thì có vẻ đẹp của màu xanh mơn mởn và muôn hoa rực rỡ, cành tơ non thì có muôn lá rung rinh, ánh sáng bình minh như cái chớp mi của người đẹp…Những câu thơ có nhịp điệu thật nhanh, thật gấp gáp, sử dụng phép liệt kê, điệp ngữ, rất nhiều tính từ, cách liên tưởng táo bạo, đa tình. Cuộc sống trần gian hiện lên qua đó thật sống động, tươi tốt, đáng yêu, đáng sống, tràn ngập âm thanh, màu sắc tươi sáng, khai mở ra một thiên dường tồn tại chính trên cõi trần này. Với Xuân Diệu, cuộc đời lúc nào cũng tràn ngập niềm vui, mỗi ngày mới đến là niềm vui cũng gõ cửa ùa vào theo:

   Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa

   Niềm vui như một vị thần độ lượng, ban phát hạnh phúc cho từng người. Phải nói rằng trong thơ Việt Nam, chưa ai có cách cảm nhận cuộc sống, mùa xuân như cách cảm nhận của Xuân Diệu:

   Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần

   Xuân Diệu chẳng lấy thiên nhiên làm chuẩn mực của cái đẹp khi so sánh với con người như thơ cổ mà lại lấy con người làm chuẩn mực để so sánh với vẻ đẹp của thiên nhiên. Nếu Nguyễn Du so vẻ đẹp của Thuý Vân-Thuý Kiều “Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da” thì Xuân Diệu lại liên tưởng “ Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”. Một cách so sánh rất riêng, rất táo bào, đầy tình yêu đời nồng nhiệt rất Xuân Diệu. Ông thấy mùa xuân với bao vẻ đẹp sinh động của nó giống như cặp môi đỏ mọng của thiếu nữ đang kề gần. Cách so sánh này chứa đựng bao rung động tận đáy lòng, vừa có sự khao khát, thèm muốn, háo hức rất thiêng liêng mà cũng rất trần tục. Nhà thơ yêu cuộc sống đến si mê, cháy bỏng! Có một cuộc sống đẹp như thế để sống, có bao hương sắc tuyệt diệu như thế để tận hưởng, con người ta sẽ sung sướng biết bao. Nhưng, tựa như một cung nhạc đang vút cao, đến đâybỗng chùng xuống:

   Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa.

   Câu thơ bị ngắt làm hai, niềm vui sướng không được trọn vẹn. Bởi Xuân Diệu nhận ra rằng điều sung sướng ấy ngắn ngủi biết bao:

   Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua,
   Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già

   Xưa nay, người ta chỉ tiếc những kỉ niệm khi nó đã trở thành quá khứ, tiếc xuân khi nó đã không còn. Ở đây, Xuân Diệu với sự nhạy cảm lạ lùng của nhà thơ yêu cuộc sống đến đắm say, ông tiếc mùa xuân ngày khi mùa xuân vẫn còn đang phơi phới. Vì nhà thơ biết rằng thời gian sẽ trôi qua nhanh, mà với những gì quý giá, với những vẻ đẹp, thời gian còn tàn nhẫn trôi nhanh hơn gấp bội, nhanh đến khủng khiêp, phũ phàng. Cái non trẻ, thắm tươi rồi sẽ chẳng mấy mà già nua, héo úa. Điều ấy lại ảnh hưởng vô cùng to lớn đến Xuân Diệu:

   Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất

   Câu thơ đầy cảm giác buồn bã. Nhà thơ phát hiện ra một điều bi thảm cho mình: mùa xuân trôi qua, tuổi trẻ sẽ trôi qua. Mà khi tuổi trẻ đã trôi qua thì cuộc đời nào còn ý nghĩa gì nữa. Bởi quý giá nhất của cuộc đời, dất trời là mùa xuân, quý giá nhất của con người là tuổi trẻ. Con người khao khát vẻ đẹp tồn tại vĩnh cửu, nhưng cuộc đời lại có những quy luật vô cùng chặt chẽ và nghiệt ngã:

   Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
   Không cho dài thời trẻ của nhân gian

   Thời gian thì vô hồi vô hạn, nhưng đời người thì hữu hạn. Con người trong cái hữu hạn ấy trở nên thật nhỏ bé, tội nghiệp và mong manh. Bao người lí luận rằng xuân đi xuân đến, nhưng với Xuân Diệu, ông chẳng thể tự an ủi mình mà trái lại, càng xót xa hơn:

   Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
   Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại.
   Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi,
   Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời.

   Mùa xuân của đất trời đẹp lắm, quý giá lắm, nhưng mùa xuân chỉ quý giá, chỉ đẹp khi con người biết hưởng, được hưởng vẻ đẹp của nó. Khi con người chẳng còn trẻ mà tận hưởng mùa xuân thì xuân cũng mất hết ý nghĩa. Những câu thơ của Xuân Diệu vì thế mà chuyển sang giọng điệu buồn bã:

   Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,
   Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt.
   Con gió xinh thì thào trong lá biếc,
   Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi
   Chim rộn ràng bỗng dứt tiếng reo thi,
   Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa

   Tất cả đều buồn bã, đều mất hết ý vị, chỉ còn “rớm vị chia phôi”, chỉ biết “than thầm tiễn biệt”, chỉ còn “hờn dỗi phải bay đi”, chỉ “sợ độ phai tàn sắp sửa”. Trong thơ Việt Nam, ít ai có giọng thơ nuối tiếc thời gian, thương tiếc cuộc sống thiết tha dường ấy. Cũng vẫn gió lá hoa như đạo đầu nhưng đoạn trên rạo rực náo nức, đoạn này lại buồn thương ngậm ngùi, xót xa biết bao nhiêu. Nhà thơ kêu lên một cách tuyệt vọng:

   Chẳng bao giờ! Ôi chẳng bao giờ nữa!

   Nỗi đau đớn của Xuân Diệu phải sâu sắc lắm, cắt cứa lắm, thấm thía lắm thì mới bộc phát thành tiếng than kêu thống thiết dường ấy. Thời gian cứ mênh mông nhưng mùa xuân và tuổi trẻ của con người cứ ngắn ngủi. Con người chẳng thể làm được gì để biến cái hữu hạn của đời người thành cái vô hạn trường tồn cùng vũ trụ. Chỉ còn mỗi cách, đó là phải hối hả, phải đắm say mãnh liệt hơn, phải vội vàng thâu nhận đến mức độ cao nhất, nhiều nhất những vẻ đẹp nhân gian, những thứ ưúy giá của đời sống, của tuổi trẻ, mùa xuân. Xuân Diệu giục giã:

   Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm
   Ta muốn ôm
   Cả sự sống mới bắt đàu mơn mởn,
   Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
   Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
   Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
   Và non nước, và cây, và cỏ rạng.

   Những câu thơ mạnh bạo, gấp gáp, giục giã như một dòng suối ào ạt tuôn chảy, tưởng chừng ngôn từ xô đẩy vào nhau, chen lấn nhau để cho kịp mạch cảm xúc đang bừng lên sôi nổi của nhà thơ. Những tiếng “ta muốn” láy đi láy lại mãi như một điệp khúc bất tận để khẳng định niềm khao khát cháy bỏng muốn sống đến tận cùng cảm giác của Xuân Diệu. Một loạt điệp từ được sử dụng theo mức độ tăng dần của khao khát: muốn ôm – muốn riết – muốn say – muốn thâu – muốn cắn thể hiện tam trạng si mê đến cuồng nhiệt. Trong một câu thơ mà có đến ba hư từ “và” chứng tỏ Xuân Diệu nồng nhiệt đến rối rít, cuống quýt, như muốn cùng lúc dang tay ôm hết cả vũ trụ, cả cuộc đời, mùa xuân vào lòng mình. Sống như thế với Xuân Diệu mới thực là sống, mới đi đến tạn cùng của niềm hạnh phúc được sống.

   Cho chuếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
   Cho no nê thanh sắc của thời tươi

   Hạnh phúc của sự sống là mùi thơm, ánh sáng, thanh sắc. Tận hưởng cuộc đời chính là có dược cảm nhận về những điều ấy ở độ tràn trề nhất. Xuân Diệu muốn tận hưởng cuộc sống cho đến “no nê”, “chuếnh choáng”, “đã đầy”. Trong niềm cảm hứng ở độ cao nhất, Xuân Diệu nhận ra cuộc đời, mùa xuân như một cái gì quý nhất, trọn vẹn như một trái đời đỏ hồng, chín mọng, thơm ngát, ngọt ngào, để cho nhà thơ tận hưởng trong niềm khao khát cao độ:

   Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi

   Câu thơ là đỉnh cao của những khao khát sống, của tình yêu sống rạo rực trong con tim nồng cháy của Xuân Diệu.

  Bài thơ Vội vàng thể hiện tam trạng đắm say bồng bột của một tấm lòng ham sống mãnh liệt. Bài thơ còn thể hiện một quan niệm sống sống gấp gáp vội vàng tận hưởng những hạnh phúc trần thế, một quan niệm sống lành mạnh và tích cực so với đương thời. Bài thơ là một sáng tác tiêu biểu cho phong cách thơ trẻ trung tươi mới của “nhà thơ của tình yêu”, bài thơ rất tự do, hình ảnh giàu sức gợi, giàu nhạc điệu và cách liên tưởng rất hiện đại. Tâm trạng yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt trong tác phẩm khẳng định tư tưởng nhân văn của nhà thơ. Cho đến nay, nội dung thúc giục mọi người sống có nghĩa trong cuộc sống thực tại của bài thơ vẫn còn bao ý nghĩa với thế hệ trẻ.