Quyền trẻ em là tất cả những gì trẻ em cần có để được sống và lớn lên một cách lành mạnhvà an toàn. Quyền trẻ em nhằm đảm bảo cho trẻ em không chỉ là người tiếp nhận thụ động lòng nhân từ của người lớn, mà các em là những thành viên tham gia tích cực vào quá trình phát triển. Bao gồm quyền được bảo vệ và chăm sóc đặc biệt mà mọi người, mọi gia đình dành cho trẻ em[1] và cả quyền được cha mẹ ruột yêu thương, cũng như những nhu cầu căn bản: được ăn uống, được giáo dục phổ quát do nhà nước trả tiền, được chăm sóc sức khoẻ và các điều luật hình sự thích hợp với độ tuổi và sự phát triển của trẻ em.[2] Những cách giải thích về quyền trẻ em thay đổi từ cho phép trẻ em khả năng tự quyết về hành động tới đảm bảo cho trẻ em tự do về thân thể, tinh thần và tình cảm không bị lạm dụng, dù cái bị gọi là "lạm dụng" đang là một vấn đề gây tranh cãi. Các định nghĩa khác gồm quyền được chăm sóc và nuôi dưỡng.[3]

"Trẻ em là một người có độ tuổi dưới 18, trừ khi luật pháp ở từng nước cụ thể quy định tuổi thành niên. Luật pháp Việt Nam quy định trẻ em là người dưới 16 tuổi."[4] Theo Đại học Cornell, một đứa trẻ là một người, và cha mẹ có quyền lợi và tính sở hữu tuyệt đối với đứa trẻ, nhưng đây là một quan điểm hoàn toàn theo kiểu Mỹ. Thuật ngữ "trẻ em" không cần thiết phải có nghĩa là một đứa trẻ mà có thể gồm cả trẻ em trưởng thành cũng như trẻ em trưởng thành không phụ thuộc.[5] Không có các định nghĩa về các thuật ngữ khác được sử dụng để miêu tả người còn trẻ như "thanh niên", "vị thành niên," hay "thiếu niên" trong luật pháp quốc tế.[6]

Lĩnh vực quyền trẻ em bao hàm các lĩnh vực của luật pháp, chính trị, tôn giáo và đạo đức.

Quyền trẻ em được định nghĩa theo nhiều cách, gồm cả một phổ rộng về quyền văn hoá, kinh tế, xã hội và chính trị dân sự. Những quyền thường có hai kiểu chính: quyền biện hộ pháp lý cho trẻ em như người có quyền tự quyếttheo luật và những quyền đưa ra một yêu cầu với xã hội về việc bảo vệ khỏi những điều tổn hại có thể được gây ra với trẻ em bởi sự phụ thuộc của chúng. Các quyền đó đã được gọi là quyền được trao quyền hợp pháp và quyền được bảo vệ.[14] Một tổ chức ở Canada đã xếp quyền trẻ em theo ba đặc tính:

• Dự liệu: Trẻ em có quyền có tiêu chuẩn sống, chăm sóc sức khoẻ, giáo dục và dịch vụ thích hợp, và được vui chơi. Chúng gồm một chế độ ăn cân bằng, một chiếc giường ấm áp để ngủ, và quyền tới trường.
• Bảo vệ: Trẻ em có quyền được bảo vệ khỏi lạm dụng, bỏ bê, khai thác và phân biệt đối xử. Nó bao gồm quyền có nơi an toàn để vui chơi; cách nuôi dạy mang tính xây dựng, và nhận thức về khả năng phát triển của trẻ em.
• Tham gia: Trẻ em có quyền tham gia vào các cộng đồng và có các chương trình và dịch vụdành riêng cho chúng. Điều này bao gồm sự tiếp cận của trẻ em với thư viện và các chương trình cộng đồng, các hoạt động tiếng nói thanh niên, và sự tham gia của trẻ em vào việc hoạch định chính sách.[16][17]

Trong một mô hình tương tự, Quyền mạng lưới thông tin của trẻ em, hay CRIN để thiết lập một cách ngắn gọn các quyền trẻ em theo hai nhóm:[18][19]

• Quyền về kinh tế, xã hội và văn hoá, liên quan tới các điều kiện cần thiết để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của con người như thực phẩm, nơi trú ngụ, giáo dục, chăm sóc sức khoẻ, việc làm có trả công. Ngoài ra còn có quyền về giáo dục, nhà ở thích hợp, thực phẩm, nước, tiêu chuẩn chăm sóc sức khoẻ tốt nhất có thể, quyền làm việc và quyền tại nơi làm việc, cũng như các quyền văn hoácủa các nhóm sắc tộc thiểu số và bản xứ.
• Các quyền về môi trường, văn hoá và phát triển, thỉnh thoảng được gọi là "quyền của thế hệ thứ ba," và gồm cả quyền được sống trong các môi trường an toàn và có lợi cho sức khoẻ và các nhóm người có quyền về văn hoá, chính trị và phát triển kinh tế.

Ân xá quốc tế công khai ủng hộ bốn quyền riêng biệt của trẻ em, gồm sự chấm dứt việc giam giữ trẻ em vị thành niên mà không có cam kết, chấm dứt tuyển mộ và sử dụng trẻ em vào quân sự, chấm dứt hình phạt tử hình cho mọi người dưới 21 tuổi, và nâng cao nhận thức về nhân quyền trong lớp học.[1] Human Rights Watch, một tổ chức nhân quyền quốc tế, đấu tranh cho lao động trẻ em, pháp lý cho trẻ vị thành niên, trẻ em mồ côi và bị bỏ rơi, người tị nạn, trẻ em đường phố và nhục hình.[20] Sự nghiên cứu học thuật nói chung tập trung trên quyền trẻ em bằng cách xác định các quyền cá nhân. Các quyền sau "cho phép trẻ em lớn lên một cách khoẻ mạnh và tự do":[21]

• Tự do ngôn luận
• Tự do tư tưởng
• Tự do kính sợ
• Tự do lựa chọn và quyền tham gia vào quá trình hoạch định chính sách
• Sở hữu với cơ thể của mình

Các vấn đề các ảnh hưởng tới quyền trẻ em gồm trẻ em an toàn, mại dâm trẻ em và khiêu dâm trẻ em.

• Dự liệu: Trẻ em có quyền có tiêu chuẩn sống, chăm sóc sức khoẻ, giáo dục và dịch vụ thích hợp, và được vui chơi. Chúng gồm một chế độ ăn cân bằng, một chiếc giường ấm áp để ngủ, và quyền tới trường.
• Bảo vệ: Trẻ em có quyền được bảo vệ khỏi lạm dụng, bỏ bê, khai thác và phân biệt đối xử. Nó bao gồm quyền có nơi an toàn để vui chơi; cách nuôi dạy mang tính xây dựng, và nhận thức về khả năng phát triển của trẻ em.
• Tham gia: Trẻ em có quyền tham gia vào các cộng đồng và có các chương trình và dịch vụdành riêng cho chúng. Điều này bao gồm sự tiếp cận của trẻ em với thư viện và các chương trình cộng đồng, các hoạt động tiếng nói thanh niên, và sự tham gia của trẻ em vào việc hoạch định chính sách.[16][17]

Trong một mô hình tương tự, Quyền mạng lưới thông tin của trẻ em, hay CRIN để thiết lập một cách ngắn gọn các quyền trẻ em theo hai nhóm:[18][19]

• Quyền về kinh tế, xã hội và văn hoá, liên quan tới các điều kiện cần thiết để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của con người như thực phẩm, nơi trú ngụ, giáo dục, chăm sóc sức khoẻ, việc làm có trả công. Ngoài ra còn có quyền về giáo dục, nhà ở thích hợp, thực phẩm, nước, tiêu chuẩn chăm sóc sức khoẻ tốt nhất có thể, quyền làm việc và quyền tại nơi làm việc, cũng như các quyền văn hoácủa các nhóm sắc tộc thiểu số và bản xứ.
• Các quyền về môi trường, văn hoá và phát triển, thỉnh thoảng được gọi là "quyền của thế hệ thứ ba," và gồm cả quyền được sống trong các môi trường an toàn và có lợi cho sức khoẻ và các nhóm người có quyền về văn hoá, chính trị và phát triển kinh tế.